Tilman Riemenschneider: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Luckas-bot (dyskusja | edycje)
Linia 1:
[[GrafikaPlik:Tilman riemenschneider.jpg|thumb|right|200px|Tilman Riemenschneider (fragment [[Ołtarz Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny|Ołtarza Wniebowzięcia NMP w Creglingen]]]]
[[GrafikaPlik:Tilman Riemenschneider Marienaltar.jpg|thumb|right|200px|[[Ołtarz Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny|Ołtarz NMP]] w [[Creglingen]]]]
 
'''Tilman Riemenschneider''' (ur. [[1459]]-[[1462]], zm. [[7 lipca]] [[1531]]) - niemiecki rzeźbiarz doby późnego gotyku. Twórca licznych dzieł rzeźbiarskich; tworzył dzieła z kamienia i przede wszystkim z drewna lipowego.
 
== Biografia ==
=== Dzieciństwo ===
 
===Dzieciństwo===
Tilman Riemenschneider przyszedł na świat pomiędzy [[1459]] a [[1462]] rokiem. Pochodził z [[Heilbad Heiligenstadt|Heiligenstadt]] - niewielkiego miasteczka w [[Turyngia|Turyngii]]. Nie miał łatwego dzieciństwa, kiedy miał 5 lat, jego ojciec utracił majątki, co więcej, był uwikłany w polityczny konflikt - tzw. Mainzer Stiftsfehde. Rodzina się przeniosła do [[Osterode am Harz]], gdzie wkrótce ojciec otrzymał urząd mincmistrza. Tam, mały Tilman zaczął się interesować sztuką i wkrótce odkrył swój talent artystyczny.
 
=== Od czeladnika do mistrza ===
Około [[1473]] rozwijał swoje zdolności snycerskie prawdopodobnie w [[Strasburg]]u i [[Ulm]]. Poznał także grafika [[Martin Schongauer|Martina Schongauera]]. W [[1483]] r. przeniósł się do [[Würzburg]]a, gdzie [[7 grudnia]] [[1483]] wstąpił do Cechu św. Łukasza, gdzie działali rzeźbiarze, malarze, oraz witrażyści. Poznał tam Annę Schmidt, wdowę (przedtem urodziła trzech synów) po mistrzu złotniku, z którą się ożenił 28 II [[1485]]. W tym czasie awansował ze czeladnika na mistrza cechu rzeźbiarzy. Niestety po 10 latach małżeństwa zmarła Anna, zostawiając go z córką.
 
=== Od mistrza do burmistrza ===
Po trzech latach ponownie się ożenił, małżeństwo to przyniosło nowe korzyści - żona artysty zajęła się własnym dużym gospodarstwem, zaś Tilman skupił się wyłącznie na twórczości, rada miasta Würzburga zleciła mu wykonanie kilku rzeźb, pierwszym poważniejszym zleceniem było wykonanie ołtarza dla kościoła Św. [[Maria Magdalena|Marii Magdaleny]] w [[Münnerstadt]] ([[1490]]) znamy m.in. rzeźby postaci świętej oraz aniołów. W roku następnym rada Würzburga zleciała mu wykonanie do kaplicy NMP dwóch naturalnej wielkości rzeźb przedstawiających [[Adam i Ewa|Adama i Ewę]]. Sam rzeźbiarz wkrótce staje się cenionym urzędnikiem: otrzymuje spore majątki ziemskie, oraz winnicę, by następnie być rajcą miejskim ([[1504]]), zaś w latach [[1520]]-[[1524]] piastował urząd [[burmistrz]]a . W tym czasie, jako artysta zrealizował ok. 40 zleceń.
 
=== Wojna chłopska i ostatnie lata ===
Kres owej prosperity położyła [[Wojna chłopska w Niemczech|Wojna chłopska]]. Riemenschneider jak i rada miejska przystępują do obozu chłopskiego, który był zwaśniony z Konradem von Thüngen - ówczesnym arcybiskupem Würzburga. 4 VI [[1525]] wojska powstańcze zostały stłumione, po kapitulacji miasta, rajcy wraz z rzeźbiarzem zostali uwięzieni w twierdzy Marienberg. Był tam prześladowany i torturowany - wg legendy biskup wiedząc o zdolnościach burmistrza-artysty rozkazał połamać mu ręce. Utracił wszystkie swoje majątki. Został uwolniony po dwóch miesiącach, wg źródeł wiemy o następnych jego rzeźbach, ale nie udało mu się odzyskać renomy jaką miał przed wojną chłopską. Po raz czwarty się ożenił. Tilman umiera w Würzburgu, w roku [[1531]]. Warsztat artysty przejmuje jego syn z drugiego małżeństwa - Jörg.
 
== Charakterystyka rzeźb ==
{{Galeria|Nazwa=|wielkość=200|pozycja=right
|Grafika:Riemenschneider Hl Georg.jpg|Święty Jerzy
Linia 29 ⟶ 28:
Warsztat Riemenschneidera jest nazywany często fabryką rzeźb. Artysta seryjnie wykonywał pojedyncze rzeźby, płaskorzeźby służące, do prywatnej dewocji, albo dzieła monumentalne, pojedyncze figury albo ołtarze, nieraz o bardzo złożonej strukturze. Od strony stylistycznej, był wierny tradycji gotyckiej, ale patrząc się na pozbawione zupełnie [[idealizm|idealizacji]] postaci, co więcej, zupełnie rezygnując z polichromowania, rzeźby otrzymały bardzo surową fakturę, co pogłębiało [[Naturalizm (sztuka)|naturalizm]], w niektórych figurach będący na pograniczu z [[turpizm]]em. Dzięki znajomości niemieckiej sztuki renesansowej, oraz na bazie doświadczeń z gotycką snycerką osiągnął specyficzny styl - często uwydatniał emocje, ekspresję, oraz ekstremalną brzydotę bólu, a z drugiej strony potrafił zachować rzeczywiste, naturalne piękno.
 
== Wybrane dzieła ==
[[GrafikaPlik:Riemenschneider (Werkstatt) Musizierende Engel.jpg|thumb|right|200px|Muzykujące anioły]]
[[GrafikaPlik:Rothenburg BW 16.JPG|thumb|right|200px|Ostatnia Wieczerza - fragment [[Ołtarz Świętej Krwi|Ołtarza Najświętszej Krwi]] - [[Rothenburg ob der Tauber]] - Kościół Św. Jakuba]]
 
* Rzeźba ołtarzowa:
** Ołtarz Rozesłania Apostołów w kościele Wszystkich Świętych w Kleinschwarzenlohe k. [[Norymberga|Norymbergi]] - 1491
** Ołtarz Św. Marii Magdaleny w kościele farnym w [[Münnerstadt]] - 1490/92
Linia 43 ⟶ 42:
** Ołtarz Ukrzyżowania, z kościoła w Detwang, (obecnie w. Kurpfälzisches Museum, w Heidelbergu) - 1510/13
 
* Rzeźba sepulkralna:
** Nagrobek cesarza [[Henryk II Święty|Henryka II]] i jego żony [[Kunegunda Luksemburska|Kunegundy Luksemburskiej]], w katedrze w [[Bamberg]]u - 1499/1514
** Nagrobek biskupa Rudolfa von Scherenberg, w katedrze w [[Würzburg]]u 1496/99
Linia 49 ⟶ 48:
** Rzeźba Św. Anny - 1505/1510 (ob.w Skulpturensammlung und Museum für Byzantinische Kunst w [[Berlin]]ie)
 
* Rzeźba monumentalna:
 
** Adam i Ewa z kaplicy Mariackiej w Wurzburgu - 1491/94 - obecnie w tamtejszym Mainfränkisches Museum.
** Opłakująca Maria z Acholshausen, (Würzburg, Mainfränkisches Museum) ok. 1505
** Madonna Różańcowa, w kościele w Weingarten k. Volkach - ok. 1521/24
** Przedstawienie figuralne Złożenia do Grobu,w kościele cysterskim pw. Św. Afry w Maidbronn koło Würzburga
** Scena Złożenia do Grobu w kościele ŚŚ Piotra i Pawła w Großostheim - ok. 1515,
** Krucyfiks w Kościele parafialnym Św. Mikołaja w Eisingen ([[Bawaria]])) - ok. 1505
 
* Przedstawienia dewocyjne:
** Płaczące niewiasty ob. w Landesmuseum Württemberg, w [[Stuttgart]]cie - 1508
** Św. Jerzy pokonujący smoka ob. w [[Bode-Museum]] w Berlinie
** Św. Barbara ob. w Bayerisches Nationalmuseum w [[Monachium]]
 
== Literatura ==
[[GrafikaPlik:Riemenschneider Trauernde Frauen.jpg|thumb|right|200px|Rzeźba pt. Płaczące Niewiasty]]
 
[[Grafika:Riemenschneider Trauernde Frauen.jpg|thumb|right|200px|Rzeźba pt. Płaczące Niewiasty]]
Michael Baxandall: ''Die Kunst der Bildschnitzer. Tilman Riemenschneider, Veit Stoß & ihre Zeitgenossen''. München 2004
 
Linia 72 ⟶ 70:
Vincent Mayr; ''Riemenschneider, Tilman'' Grove Art Online. Oxford, 2006
 
== Linki zewnętrzne ==
{{Commonscommonscat|Category:Tilman Riemenschneider|Tilman Riemenschneider}}
* [http://www.bautz.de/bbkl/r/riemenschneider_t.shtml Obszerny artykuł o rzeźbiarzu]
* [http://www.scultura-italiana.com/Galleria_estero/Riemenschneider%20Tilman/index.html| Przegląd dzieł Tilmana Riemenschneidera]
 
* [http://www.mainfraenkisches-museum.de/frames3.htm Dzieła Tilmana w Mainfraenkisches-Museum]
[http://www.scultura-italiana.com/Galleria_estero/Riemenschneider%20Tilman/index.html| Przegląd dzieł Tilmana Riemenschneidera]
* [http://www.muennerstadt.de/home/cont/altar_.htm Opis ołtarza w Münnerstadt]
 
* [http://www.artnet.de/artist/562159/tilman-riemenschneider.html Artnet]
[http://www.mainfraenkisches-museum.de/frames3.htm Dzieła Tilmana w Mainfraenkisches-Museum]
* [http://www.wga.hu/frames-e.html?/html/r/riemensc/index.html Web Gallery of Art]
 
[http://www.muennerstadt.de/home/cont/altar_.htm Opis ołtarza w Münnerstadt]
 
[http://www.artnet.de/artist/562159/tilman-riemenschneider.html Artnet]
 
[http://www.wga.hu/frames-e.html?/html/r/riemensc/index.html Web Gallery of Art]
 
[[Kategoria{{DEFAULTSORT:Niemieccy rzeźbiarze|Riemenschneider, Tilman]]}}
[[Kategoria:UrodzeniNiemieccy w XV wieku|Riemenschneider, Tilmanrzeźbiarze]]
[[Kategoria:ZmarliUrodzeni w 1531|Riemenschneider,XV Tilmanwieku]]
[[Kategoria:Zmarli w 1531]]
 
[[ar:تيلمان ريمنشنايدر]]