Hypocaustum: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m drobne redakcyjne
Tekst przeredagowany w celu korekty błędów gramatycznych, ortograficznych, stylistycznych, interpunkcyjnych i innych ewidetnych usterek.
Linia 1:
[[Plik:Arles Thermes de Constantin 3 hypocauste.jpg|right|220px]]
[[Plik:Vieux la Romaine Villa hypocauste.jpg|right|220px]]
'''Hypocaustum''' (łac. hypocaustum) Rzymskirzymski system [[centralne ogrzewanie| centralnego ogrzewania]] /[[ogrzewanie podłogowe| ogrzewania podłogowego]]. Stosowany od IV w. p.n.e. w starożytnej Grecji i od I w. p.n.e. w starożytnym Rzymie. System Hypocaustum wykorzystywanawykorzystywany jestbył do ogrzewania [[dom]]ów, [[termy|termówterm]] publicznych i prywatnych, z gorącym [[powietrze]]m. Słowo dosłownie oznacza "podogień", od greckiego słowa ''hypo'' - poniżej lub pod spodem, i ''kaiein'', - spalić lub rozpalić ogień. W centralnym pomieszczeniu pod posadzką ustawiony był piec, który ogrzewał powietrze. Posadzka układana była na szeregu podpórek wysokości około 80 cm. Przestrzeń pomiędzy podpórkami tworzyła system kanałów, które wypełniało gorące powietrze. Dodatkowo pomieszczenia były niekiedy ogrzewane przez kanały utworzone w ścianach wykonanych ze specjalnych pustaków. Zazwyczaj uważa się że Hypocastum został wynaleziony przez Sergiusza Orata, choć nie jest to w pełni potwierdzone.
 
== Działanie ==
[[Grafika: Caldarium.JPG | left | thumb | [[caldarium]] z [[term|termy]] w [[Bath | Bath]], w Anglii. Podłoga została usunięta, aby odsłonić puste przestrzenie, przez które przepływa gorące powietrze.]]
Hypocausta były wykorzystywane do ogrzewania [[term]]ów i domów prywatnych. Podłoga zostałabyła podniesiona nad ziemią przez słupy, zwane pilae , stropy wyłożone warstwą płytek, następnie warstwą betonu, a potem jeszcze płytek na górze,. a przestrzeniePrzestrzenie pozostawione w ścianach, taksłużyły temu, aby gorące powietrze i dym z pieca mogły przejść przez nie przyi pomieszczeniachzostać zamkniętych iwyprowadzone na zewnątrz tychprzez ujścia przewodów w dachu. Dzięki temu ogrzewaniegorące powietrze i dym nie zanieczyszczadostawały się do wnętrza pokojupomieszczeń. Płytki ceramiczne zostały umieszczone dlado ogrzewania ściany. Pokoje, które wymagająwymagały największego ciepła, zostałybyły umieszczone najbliżej pieca, którego ciepło możemogło być zwiększone poprzez dodanie większej ilości drewna do ognia. Uruchomienie Hypocaustu było czynnością pracochłonną, wymagało stałej uwagidozorowania na mocmocy ognia,. iSystem kosztownebył kosztowny w użytkowaniu, zatem to byłabyły weń wyposażane cechągłównie williwille i łaźniłaźnie publicznychpubliczne.
 
[[Witruwiusz]] opisuje jego budowę i eksploatację według pracy [[Sergiusz Orat| Sergiusza Orata]] około 25 roku pnep.n.e., dodając szczegółowe informacje na temat paliwa. Opisuje także urządzenie do regulacji ciepła, - wentylator z [[brąz]]u w kopule sufitu.
 
Wiele pozostałości hypocaustów przetrwały wśród rzymskich ruin architektonicznych w całej europieEuropie, zachodniej Azji i północnej Afryce północnej. Hypocaust jest powszechnie uznawanauznawany za główny wynalazek rzymski, który poprawił higienę i warunki życia obywateli oraz był prekursorem nowoczesnego centralnego ogrzewania.
 
Wykopaliska w Mohendżo-Daro w obecnym Pakistanie odkryły to, co uważa się za Hypocaust wyłożone cegłami i powlekane asfaltem. Zatem, ta struktura istniała przed datą powstania najwcześniejszego Rzymskiegorzymskiego Hypocaustu aż 2000 lat.
[[File:2006 0814HistriaTerme20060371.jpg|Detail of flues in a Roman wall.| Szczegóły przewodów w ścianie domu rzymskiego | thumb | left | ścienne kanały na gorące powietrze.]]
== Po Rzymie ==
Wraz z upadkiem Imperium Rzymskiego, Hypocausthypocaustum wyszływyszło z użycia, zwłaszcza w odległych prowincjach. W Wielkiej Brytanii od ok. 400 do ok. 1900, centralnego ogrzewania nie mabyło, a gorące kąpiele były rzadkie.
 
KoreańskiKoreańskie tradycyjne domy czasami używają'' [[ondol]]a'', który jest podobny do Hypocaustu.