Liber chronicarum: Różnice pomiędzy wersjami

'''Liber cronicarum''' – [[inkunabuł]] wydany w 1493 r. w norymberskiej oficynie wydawniczej [[Anton Koberger|Antona Kobergera]] z drzeworytniczymi ilustracjami pochodzącymi z pracowni [[Michael Wolgemut|Michała Wolgemuta]] i tekstem napisanym przez [[Hartmann Schedel|Hartmanna Schedla]]. Słowa ''Liber cronicarum'' to popularny i będący w użyciu skrót od nieco przydługiego tytułu pełnego: ''Liber cronicarum cum figuris ymaginibus ab inicio mundi''. W Polsce w dość powszechnym użyciu są również określenia: '''Kronika Świata''', '''Kronika Schedla''' lub '''Kronika norymberska'''.

 

Od momentu wynalezienia druku w 1447 r. przez [[Johannes Gutenberg|Gutenberga]], książki zaczęły tanieć, stając się dostępne dla coraz większej grupy ludzi. [[Popyt]] rósł, a pojawili się też amatorzy książek bogato ilustrowanych i kolorowanych. Wydając nowy i oryginalny tytuł można było nieźle zarobić.

 

 

[[29 grudnia]] [[1491]] roku w [[Norymberga|Norymberdze]] zawiązano czteroosobową spółkę. Jej udziałowcy uzgodnili, że w celach zarobkowych wydadzą nowy, poczytny i bogato ilustrowany tytuł. Ponieważ [[Biblia]] już była drukowana od dość dawna, postanowiono wydrukować kronikę świata – temat zbliżony (wtedy dzieje świata musiały zaczynać się od stworzenia) i dający okazję do zamieszczenia dużej liczby ilustracji. Ilustracje były istotne z dwóch powodów: wzbudzały zainteresowanie kupujących, podnosząc popyt, a po drugie, dwóm z czterech wspólników dawały płatne zatrudnienie. Byli to [[Michael Wolgemut]] oraz jego pasierb [[Wilhelm Pleydenwurff]]. Pozostali dwaj udziałowcy, Sebald Shreyer oraz jego szwagier Sebastian Kamermaister, byli szanowanymi kupcami, mieli pieniądze i chcieli mieć ich więcej. Oni sfinansowali prace przy [[drzeworyt]]ach oraz opłacili koszty [[druk]]u. Znali Hartmanna Schedla, jego zainteresowania i problem z jakim się borykał, więc z wyborem autora nie było problemu. Na wydawcę wybrano Antoniego Kobergera, wówczas właściciela przodującej oficyny wydawniczej w Norymberdze. Ponadto, Koberger współpracował z warsztatem Wolgemuta, w którym uczył się drzeworytnictwa [[Albrecht Dürer]] – jego chrześniak, mieszkający w kamienicy czynszowej należącej do Schedla. Obaj kupcy zapewne prowadzili interesy ze wszystkimi z wymienionych. Zachowały się z tamtych czasów niektóre umowy-zlecenia dotyczące tej publikacji.

 

== Kronika Świata ==

 

Treścią Kroniki świata jest historia od [[stworzenie świata|stworzenia świata]] (wg biblijnej [[Księga Rodzaju|Księgi Rodzaju]]) doprowadzona niemal do momentu wydania. Treść podzielono na 7 epok według ówczesnych wyobrażeń mistyczno-historycznych:

[[Śląsk]] Schedel opisuje jako część [[Czechy|królestwa czeskiego]], leżącą na południe od Polski, pełną bogactw naturalnych ze stolicą we [[Wrocław|Wratislavii]], po niemiecku zwanej Presla. Ślązacy mieszkają w byle jakich domach, są leniwi i zajmują się pijaństwem, Niemcy są zaś ich przeciwieństwem. Widok Wrocławia znajduje się w części opisującej Niemcy, co nie powinno dziwić, gdyż autor nie bardzo wie gdzie jest granica. Wiadomości na ten temat czerpie z [[Klaudiusz Ptolemeusz|Ptolemeusza]] i [[Strabon]]a.

Widoki Krakowa, Nysy i Wrocławia zamieszczone w Kronice są uznawane za najstarsze ich przedstawienia.

 

== Kronika świata w Polsce ==

 

== Bibliografia ==

* '''Sarmacja''' przedruk ''O Europejskiej Sarmacji'' z dzieła Hartmanna Schedla ''Liber chronicarum'' oraz Wawrzyńca Korwina Nowotarskiego ''Oda Saficka o Polsce i jej stolicy Krakowie'' przedruk z ''Hortulus elegantiarum'' wydrukowanego w Augsburgu przez Sylwanusa Otmara w 1516 r. z komentarzami, przypisami i tłumaczeniami Bogdana Deresiewicza, opatrzona przedsłowiem Aleksandra Janty i przygotowana do druku w Oficynie Stanisława Gliwy w Londynie w roku 1973. Przedruk w Toruniu w 1992.

* Elisabeth Rücker: ''Hartmann Schedels Weltchronik, das größte Buchunternehmen der Dürerzeit''. München 1988

 

== Linki zewnętrzne ==

* [http://pater.kul.lublin.pl/wystawy/kawiarniana_galeria/widoki_miast/widoki_miast.htm Kilka widoków miast z ''Liber Chronicarum''] (pl)

* [http://www.starodruki.pl/index.php?page=publikacje&cid=2&pid=4 Ocena ''Kroniki''] (pl)

* [http://www.beloit.edu/~nurember/inside/about/index.htm O ''Kronice''] (en)

* [http://www.metmuseum.org/toah/hd/prnt/ho_1981.1178.29.htm Zbiory z Metropolitan's Museum] (en)

 

[[Kategoria:Średniowieczne kroniki]]