Order Leopolda (Austria): Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Oleo (dyskusja | edycje)
m drobne techniczne
Romi (dyskusja | edycje)
m drobne techniczne, zbędne link.
Linia 19:
|commons =
}}
'''Austriacko-Cesarski Order Leopolda''' ([[Język niemiecki|niem.]] ''Österreichisch-Kaiserlicher Leopold-Orden'') – [[austria]]cki i [[Austro-Węgry|austro-węgierski]] order nadawany od [[1808]] do [[1918]] r. za zasługi cywilne i od [[1860]] za wojskowe.
 
=== Historia ===
Order został ustanowiony [[7 stycznia]] [[1808]] roku przez ostatniego cesarza Świętego Cesarstwa i pierwszego cesarza austriackiego [[Franciszek II Habsburg|Franciszka II (I)]] ku pamięci jego ojca, [[Leopold II Habsburg|Leopolda II]], i od początku posiadał [[demokracja|demokratyczny]] charakter, gdyż mógł być nadawany wszystkim zasłużonym (lecz tylko mężczyznom) bez względu na pochodzenie społeczne, narodowość i wyznanie religijne. Przeznaczony początkowo był tylko dla [[poddany]]ch austriackich, ale w czasie [[Kongres wiedeński|kongresu wiedeńskiego]] dokonano wielu nadań dla zagranicznych [[dyplomacja|dyplomatów]]. Pierwotnie posiadał trzy klasy: Wielki Krzyż (''Großkreuz''), Komandorię (''Commandeur'') i Mały Krzyż (''Kleinkreuz''), w roku [[1901]] dodano IV klasę, a dotychczasowy Mały Krzyż nazwano Kawalerskim (''Ritterkreuz''). W roku [[1860]] dodano orderowi „dekorację wojenną” (''Kriegsdekoration, K.-D''). Do roku [[1884]] nadanie III klasy wiązało się z [[nobilitacja|nobilitacją]], a nadanie II klasy [[Szlachta|szlachcicowi]] z tytułem [[baron]]a.
 
=== Insygnia ===
Insygnia orderu to oznaka, gwiazda dla I klasy i [[kollana]]. Oznaka, od nazwy której pochodzi [[falerystyka|falerystyczny]] termin [[krzyż Leopolda]], to [[krzyż grecki]] z rozszerzonymi zakończeniami ramion, [[emalia|emaliowany]] na czerwono z białym obramowaniem. W czerwonym [[medalion (jubilerstwo)|medalionie]] [[Awers i rewers|awersu]] znajdują się splecione [[inicjał]]y założyciela „F I A” (''Franciscus Imperator Austriae''), otoczone napisem INTEGRATI ET MERITO (''Za uczciwość i zasługi''), zaś w medalionie [[Awers i rewers|rewersu]] zielony [[wieniec laurowy]] otoczony napisem OPES REGUM CORDA SUBDITORUM ([[dewiza|dewizą]] panowania Leopolda II – ''Czyny królów podbijają serca poddanych''). Do roku [[1818]] między ramionami krzyża znajdowały się potrójne złote liście dębowe. Zawieszką była cesarska korona austriacka, tzw. „korona [[Rudolf II Habsburg|rudolfińska]]”.
 
Gwiazda dla I klasy była srebrna, ośmiopromienna, z nałożonym na nią awersem oznaki. [[Kollana]], łańcuch do [[1916]] wykonywany w czystym [[złoto|złocie]], składał się z ogniw dwóch rodzajów: złotych wieńców z liści dębowych i splecionych inicjałów „F” i „L”.
 
Dekoracją wojenną były, podobnie jak w przypadku [[Order Żelaznej Korony|Orderu Żelaznej Korony]], emaliowane na zielono gałązki [[Wieniec laurowy|laurowe]] pod koroną zawieszki oraz skrzyżowane złote (lub, przy niższej klasie, srebrne) [[miecz]]e pod koroną zawieszki lub między ramionami krzyża.
 
Jako szczególne wyróżnienie ze strony monarchy nadawano oznaki z brylantami. Ostatniego nadania dla swego ministra [[dwór królewski|dworu]], hr. Silva-Tarouca, dokonał cesarz [[Karol I Habsburg|Karol I]] [[11 listopada]] [[1918]] roku na parę godzin przed podpisaniem swej deklaracji o zrzeczeniu się udziału w rządach (lecz nie [[abdykacja|abdykacji]]).
 
Order noszony był na czerwonej wstędze z obustronnymi białymi [[bordiura]]mi.
 
<center>
{|align=center class=wikitable width=6040%
|-
!colspan=5|Sposób noszenia Orderu Leopolda
|-
|colspan="3" align="center"|[[Plik:Divisa.Ord.ImperialeLeopoldo.png|400px|center]]
|-
|!colspan=3|'''Klasy'''[[Baretka odznaczenia|Baretki]] orderu
|-
|width=20% valign=top align=center|[[Plik:Ord.Leopold.PNG|100px|center]]<small>Kawaler
|width=20% valign=top align=center|[[Plik:Ord Leopold-COM.png|100px|center]]<small>KomanderKomandor
|width=20% valign=top align=center|[[Plik:Ord Leopold-GC.png|100px|center]]<small>Kawaler Wielkiego Krzyża
|}
Linia 48 ⟶ 51:
 
== Bibliografia ==
{{Bibliografia start}}|
* [[Gustav Adolph Ackermann]], ''Ordensbuch sämmtlicher in Europa blühender und erloschener Orden und Ehrenzeichen'', Annaberg 1855.
* Václav Měřička, ''Orden und Ehrenzeichen der Österreichisch-Ungarischen Monarchie'', Wien 1974.
}}
{{Bibliografia stop}}
 
{{Austriackie odznaczenia}}