Chóry w Bydgoszczy: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m drobne redakcyjne |
|||
Linia 1:
[[Plik:POL Bydgoszcz COA.svg|thumb|150px| ]]
W '''<big>[[Bydgoszcz]]y</big>''' zarejestrowanych jest kilkadziesiąt [[
== Tradycje chóralistyki w Bydgoszczy ==
=== Okres staropolski ===
Tradycja wielogłosowego śpiewania w mieście wywodzi się z [[XV wiek]]u i dotyczyła [[Budynek szkoły parafialnej w Bydgoszczy|szkoły parafialnej]] przy [[Katedra św. Marcina i Mikołaja w Bydgoszczy|bydgoskiej farze]]. W [[1466]] r. ufundowane zostało [[Katedra św. Marcina i Mikołaja w Bydgoszczy|Bractwo Bożego Ciała]], które miało za obowiązek uczestniczenia i uświetniania swoim śpiewem nabożeństw. Kolejnym ośrodkiem, którym rozwijano sztukę śpiewu był założony w [[1480]] r. [[Klasztor Bernardynów w Bydgoszczy|konwent bernardynów]]. Ważną pozycję w strukturze tego zakonu posiadał [[kantor]], którego zadaniem było m.in. przygotowanie [[chór]]u. Znanych jest kilku kantorów [[Klasztor Bernardynów w Bydgoszczy|bernardynów bydgoskich]], którzy ze względu na swe zdolności zostali odnotowani w źródłach pisanych: [[Dionizy Szyjka]] (1530-1590), Stefan Rączka (zm. 1607), Cyprian Kacki (zm. 1617), [[Marcin Piwko]] (zm. 1639) i inni<ref name="MM">Maniszewska Małgorzata: Miasto muzyki. [w:] Kalendarz Bydgoski 2000.</ref>. W zakresie muzyki szkolono w Bydgoszczy także w konwentach: [[Klasztor Karmelitów w Bydgoszczy|karmelitów]] (1398-1816) i [[Kolegium Jezuitów w Bydgoszczy|jezuitów]] (1617-1781). Nauka w bursie muzycznej, istniejącej przy [[Kolegium Jezuitów w Bydgoszczy|Kolegium Jezuickim]] dotyczyła śpiewu i gry na instrumentach. Uczniowie, oprócz śpiewu pieśni w czasie nabożeństw, uczestniczyli w występach wokalnych w charakterze świeckim, np. w [[1623]] r. witali śpiewem pochwalnym w [[Katedra św. Marcina i Mikołaja w Bydgoszczy|kościele farnym]] i auli szkolnej króla [[Zygmunt III Waza|Zygmunta III Wazę]], który zatrzymał się w [[Bydgoszcz]]y w drodze do [[Gdańsk]]a<ref name="MM"/>.
=== Okres zaboru pruskiego ===
Geneza zorganizowanego amatorskiego ruchu muzycznego w [[Bydgoszcz]]y sięga [[XIX wiek]]u. W I połowie [[XIX wiek]]u istniały niemieckie stowarzyszenia kulturalne: Towarzystwo Śpiewacze (niem. ''Gesangverein'') i Towarzystwo Operowe (niem. ''Opernverein''), które wspólnie z chórem męskim „''Liedertafel''” wystawiało własnymi siłami sztuki operowe. 100-osobowy bydgoski chór mieszany wykonywał w [[1823]] r. wielkie [[oratorium]] [[Joseph Haydn|Josepha Haydna]] „''Stworzenie świata''”<ref name="HBSU">Szkolnictwo i życie kulturalne Bydgoszczy w latach 1815-1850. [w
Niezależnie od niemieckiego ruchu śpiewaczego, rozwijało się życie chórów amatorskich, kultywujących polską pieśń, o czym może świadczyć mnogość XIX-wiecznych śpiewników i zbiorów pieśni patriotycznych<ref name="MM"/>. W II połowie [[XIX wiek]]u w okresie walki ludności polskiej z naporem [[Germanizacja|germanizacyjnym]] pojawiły się polskie stowarzyszenia, w których ważne miejsce zajmowały [[chór
W [[1896]] i [[1900]] r. dokonano podziału terytorialnego chórów wchodzących w skład Związku Śpiewaczego. W [[1905]] r. Okręg bydgoski obejmował m.in. [[Bydgoszcz]], [[Fordon (dzielnica
=== Okres międzywojenny ===
Po decyzji [[Traktat wersalski|traktatu wersalskiego]] o włączeniu [[Bydgoszcz]]y do [[II Rzeczpospolita|II
W [[1921]] r. powołano Bydgoskie Zjednoczenie Towarzystw Śpiewaczych, do którego należały tylko chóry z [[Bydgoszcz]]y, zaś roku następnym wznowił działalność okręg bydgoski Związku Kół Śpiewackich Polskich.
W [[Dwudziestolecie międzywojenne w Polsce|dwudziestoleciu międzywojennym]], gdy możliwe było swobodne rozwijanie polskiego życia kulturalnego, powstało wiele nowych chórów. W [[1924]] r., do okręgu bydgoskiego należało 25 zespołów śpiewaczych
Do [[1939]] r., liczba zespołów zmieniała się, gdyż niektóre zespoły zawieszały działalność oraz powstawały nowe. Przy niektórych Towarzystwach działały sekcje dramatyczne i zespoły instrumentalne. Działalnością artystyczną kierowało 69 [[dyrygent]]ów, m.in. [[Edmund Rezler]].
Działalność artystyczno-społeczna chórów polegała na uczestnictwie w zjazdach śpiewaczych, których celem była rywalizacja o tytuł najlepszego zespołu, w Świętach Pieśni oraz w zjazdach okręgów sąsiednich. Na zjazdy zapraszano zespoły z innych okręgów i związków, m.in. z [[Poznań|Poznania]], [[Toruń|Torunia]] i [[Gdańsk]]a. Zespoły śpiewacze spotykały się nie tylko w [[Bydgoszcz]]y, lecz także w [[Koronowo|Koronowie]], [[Solec Kujawski|Solcu Kujawskim]] i w innych miejscowościach. Chóry uczestniczyły również w uroczystościach okolicznościowych z okazji rocznic narodowych, świąt kościelnych i związanych z polską historią i kulturą. Dochody z koncertów, połączonych często z przedstawieniami teatralnymi, przeznaczano wielokrotnie na cele charytatywne.
W swoim repertuarze chóry posiadały utwory znanych kompozytorów polskich i zagranicznych oraz ówczesnych dyrygentów bydgoskich: F. Masłowskiego, L. Jaworskiego, M. Karaśkiewicza, Z.G. Urbanyiego. Prezentowano m.in.: [[kantata|kantaty]], [[oratorium|oratoria]], [[Msza (muzyka)|msze]], [[ballada|ballady]], [[motet]]y, [[hymn]]y, [[Pasja (muzyka)|pieśni pasyjne]], fragmenty [[opera|oper]] i [[operetka|operetek]] oraz motywy pieśni ludowych.
Linia 29:
=== Okres po 1945 ===
W lutym [[1945]] r. po zakończeniu działań wojennych, działacze społecznego ruchu śpiewaczego przystąpili do reaktywowania pracy chórów w oparciu o przedwojennych członków i dyrygentów. W lipcu [[1946]] r. odbył się w Bydgoszczy pierwszy po wojnie Zjazd Pomorskiego Związku Śpiewaczego, z okazji 600-lecia miasta [[Bydgoszcz]]y, połączony ze współzawodnictwem 33 chórów. W Zjeździe uczestniczyły chóry z: [[Inowrocław]]ia, [[Poznań|Poznania]], [[Gdańsk]]a, [[Gdynia|Gdyni]], [[Szczecin]]a, [[Tczew]]a, [[Toruń|Torunia]], [[Chełmża|Chełmży]], [[Lubawa|Lubawy]], [[Wąbrzeźno|Wąbrzeźna]], [[Włocławek|Włocławka]], [[Chojnice|Chojnic]], [[Starogard Gdański|Starogardu]], [[Kowalewo Pomorskie|Kowalewa]] oraz zespoły Okręgu Bydgoskiego.
Chęć nadrobienia wojennych zaległości oraz entuzjazm lat odbudowy kraju były głównymi motywami wzmożonej działalności w pierwszych latach powojennych, przejawiającej się w organizowaniu wielu koncertów. W [[1951]] r. w skład Zjednoczenia Polskich Zespołów Śpiewaczych przyjęto [[orkiestra|orkiestry]] amatorskie i w związku z tym zmieniono nazwę organizacji na [[Polski Związek Chórów i Orkiestr|Zjednoczenie Polskich Zespołów Śpiewaczych i Instrumentalnych]]. W skład okręgu bydgoskiego wchodziły odtąd nie tylko [[chór]]y, ale także [[Orkiestra dęta|orkiestry dęte]]. ▼
▲Chęć nadrobienia wojennych zaległości oraz entuzjazm lat odbudowy kraju były głównymi motywami wzmożonej działalności w pierwszych latach powojennych, przejawiającej się w organizowaniu wielu koncertów. W [[1951]] r. w skład Zjednoczenia Polskich Zespołów Śpiewaczych przyjęto [[orkiestra|orkiestry]] amatorskie i w związku z tym zmieniono nazwę organizacji na [[Polski Związek Chórów i Orkiestr|Zjednoczenie Polskich Zespołów Śpiewaczych i Instrumentalnych]]. W skład okręgu bydgoskiego wchodziły odtąd nie tylko [[chór]]y, ale także [[Orkiestra dęta|orkiestry dęte]].
Chóry i orkiestry uczestniczyły w: Świętach Pieśni, zjazdach, przeglądach i festiwalach śpiewaczych, a także w koncertach związanych ze świętami państwowymi, wydarzeniami społeczno-politycznymi i kulturalnymi kraju oraz obchodami jubileuszowymi własnych i bratnich zespołów. W [[Bydgoszcz]]y zespoły występowały najczęściej w [[Park Ludowy w Bydgoszczy|Parku Ludowym]], [[Wojewódzki Ośrodek Kultury i Sztuki "Stara Ochronka" w Bydgoszczy|Wojewódzkim Ośrodku Kultury]], [[Filharmonia Pomorska im. Ignacego Jana Paderewskiego w Bydgoszczy|Filharmonii Pomorskiej]], a także w zakładach pracy, placówkach kulturalno-oświatowych i zakładach opiekuńczych. ▼
▲Chóry i orkiestry uczestniczyły w: Świętach Pieśni, zjazdach, przeglądach i festiwalach śpiewaczych, a także w koncertach związanych ze świętami państwowymi, wydarzeniami społeczno-politycznymi i kulturalnymi kraju oraz obchodami jubileuszowymi własnych i bratnich zespołów. W [[Bydgoszcz]]y zespoły występowały najczęściej w [[Park Ludowy w Bydgoszczy|Parku Ludowym]], [[Wojewódzki Ośrodek Kultury i Sztuki "Stara Ochronka" w Bydgoszczy|Wojewódzkim Ośrodku Kultury]], [[Filharmonia Pomorska im. Ignacego Jana Paderewskiego w Bydgoszczy|Filharmonii Pomorskiej]], a także w zakładach pracy, placówkach kulturalno-oświatowych i zakładach opiekuńczych.
Bodźcem do aktywizacji artystycznej chórów były obchody [[Tysiąclecie Państwa Polskiego|Tysiąclecia Państwa Polskiego]] w latach 1960-1966 oraz [[Lata 80. XX wieku|lata 80.]], w których możliwe było po wielu latach uczestnictwo chórów w uroczystościach kościelnych.
W [[Lata 70. XX wieku|latach 70.]] działało sześć chórów bydgoskich; męskie: [[Towarzystwo Śpiewu "Halka" w Bydgoszczy|„Halka”]] i [[Stowarzyszenie Śpiewacze Męski Chór "Hasło" w Bydgoszczy|„Hasło”]] oraz mieszane: [[Chór "Arion" w Bydgoszczy|„Arion”]] (w latach 1924-1949 Chór „Św. Cecylii”), [[Chór mieszany "Dzwon" w Bydgoszczy|„Dzwon”]], [[Chór mieszany "Harmonia" w Bydgoszczy|„Harmonia”]] i „Lutnia”. Pod względem artystycznym najbardziej liczącym się chórem w Bydgoszczy był „Arion”, który w latach 1945-1952 wystąpił na blisko 200 koncertach, z czego połowę stanowiły koncerty w [[Polskie Radio|Polskim Radio]], zaś od [[1953]] r. współpracował z [[Filharmonia Pomorska im. Ignacego Jana Paderewskiego w Bydgoszczy|Państwową Filharmonią Pomorską]]<ref name="KB1">Sucharska Anna: Kultura w Bydgoszczy w latach 1945-1980. [w
W [[1987]] r. Okręg Bydgoski Pomorskiego Związku Śpiewaczego stał się autonomicznym Oddziałem [[Polski Związek Chórów i Orkiestr|Polskiego Związku Chórów i Orkiestr]]. W [[1995]] r. członkami bydgoskiego oddziału PZChiO było 19 chórów (14 z Bydgoszczy, 2 z Inowrocławia, po jednym ze Żnina, Nakła, Kcyni) oraz 21 orkiestr amatorskich (w tym 5 z Bydgoszczy). W latach [[Lata 90. XX wieku|90. XX w.]] i po [[2000]] r. znacznie wzrosła liczba chórów, zwłaszcza akademickich i parafialnych. W [[2002]] r. powołano Oddział Bydgoski Federacji Caecilianum, skupiający chóry kościelne<ref>http://www.zchk-bydg.opoka.net.pl/ dostęp 18-01-2012.</ref>.
== Przegląd chórów w Bydgoszczy ==
Linia 47:
=== Chóry męskie ===
* [[Towarzystwo Śpiewu "Halka" w Bydgoszczy|Towarzystwo Śpiewu „Halka” w Bydgoszczy]] – od 1883 r., dyr. Benedykt Odya
* [[Stowarzyszenie Śpiewacze Męski Chór "Hasło" w Bydgoszczy|Stowarzyszenie Śpiewacze Męski Chór „Hasło” w Bydgoszczy]] – od 1920 r., dyr. Rafał Sójka
=== Chóry mieszane ===
* [[Chór mieszany "Harmonia" w Bydgoszczy|Chór mieszany „Harmonia” w Bydgoszczy]] – od 1920 r., przy parafii Najświętszego Serca Pana Jezusa, dyr. Magdalena Opalińska
* [[Chór mieszany "Dzwon" w Bydgoszczy|Chór mieszany „Dzwon” w Bydgoszczy]] – od 1923 r., dyr. Piotr Stachura
* [[Chór mieszany "Fordonia" w Bydgoszczy|Chór mieszany „Fordonia” w Bydgoszczy]] – od 1992 r., przy parafii Matki Bożej Królowej Męczenników, dyr. Marian Wiśniewski
=== Chóry żeńskie ===
* [[Zespół Szkół Muzycznych w Bydgoszczy|Chór Żeński Państwowego Liceum Muzycznego w Bydgoszczy]]
* [[Zespół Pieśni Dawnej "Fresca Voce" w Bydgoszczy|Zespół Pieśni Dawnej „Fresca Voce” w Bydgoszczy]] (MDK Nr 5) – od 1998 r., dyr. Michalina Spychalska [http://www.frescavoce.gsi.pl/ Strona]
* Chór Żeński
* Chór żeński
=== Chóry dziecięce ===
* Chór
* Chór Dziecięcy
* Chóry dziecięce i młodzieżowe
* Zespół Muzyki Dawnej
=== Chóry akademickie ===
* [[Uniwersytet Kazimierza Wielkiego|Chór Akademicki Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego]]
* [[Uniwersytet Kazimierza Wielkiego|Zespół Pieśni Dawnej Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego]] – zał. 1974 r., dyr. Jan Lach
* [[Akademia Muzyczna im. Feliksa Nowowiejskiego w Bydgoszczy|Chór Akademicki Akademii Muzycznej w Bydgoszczy]], zał. 1974 r. [http://www.amuz.bydgoszcz.pl/dzialalnosc-artystyczna/zespoy-artystyczne/chor-akademicki.html Strona]
* [[Uniwersytet Technologiczno-Przyrodniczy im. Jana i Jędrzeja Śniadeckich w Bydgoszczy|Chór Akademicki Uniwersytetu Technologiczno-Przyrodniczego]]
* [[Collegium Medicum Uniwersytetu Mikołaja Kopernika|Chór Akademicki Collegium Medicum UMK]]
* [[Wyższa Szkoła Gospodarki w Bydgoszczy|Chór Akademicki Wyższej Szkoły Gospodarki]] – zał. 2006 r., dyr. Rafał Sójka [http://www.chor.wsg.byd.pl/index.php?id=122&submenu=74 Strona]
* [[Kujawsko-Pomorska Szkoła Wyższa w Bydgoszczy|Chór Akademicki Kujawsko-Pomorskiej Szkoły Wyższej]] – zał. 2004 r., dyr. prof. Mariusz Kończal [http://kpsw.edu.pl/studia,chor,akademicki,kpsw Strona]
* [[Chór Kameralny "Akolada"]] [[Bydgoska Szkoła Wyższa|Bydgoskiej Szkoły Wyższej]] – zał. 2002 r., dyr. dr [[Renata Szerafin-Wójtowicz]] [http://www.zchk-bydg.opoka.net.pl/III-OKPP/zespoly/akolada.html Strona]
=== Chóry kościelne ===
* [[Bydgoski Chór Katedralny]] – zał. 1999 r., dyr. prof. Mariusz Kończal [http://www.bchk.opoka.net.pl/polska.html Strona]
* [[Chór "Vincentinum" w Bydgoszczy|Chór
* Chór pw. św. Cecylii przy parafii Chrystusa Króla – zał. 1972 r., dyr. Leszek Rusiniak
* Chór
* Chór
* Chór
* Chór mieszany
* Żeński chór kameralny
* Chór przy parafii Ewangelicko
* Bydgoski Chór Gospel – dyr. Piotr Pawlicki [http://www.apk.wsg.byd.pl/index.php?id=139 Strona]
* Zespół Wokalny Katedry w Bydgoszczy – zał. 2002 r., dyr. Mariusz Kończal
=== Inne ===
* [[Collegium Vocale Bydgoszcz]]
* Chór V L.O. w Bydgoszczy
Linia 99:
* Ogólnopolski Konkurs Kompozytorski na Chóralną Pieśń Pasyjną – od 2004 r., organizowany co 2 lata przez [[Związek Chórów Kościelnych "Caecilianum"]] [http://www.zchk-bydg.opoka.net.pl/ Strona]
* Ogólnopolski Konkurs Kompozytorski na Chóralny Utwór Liturgiczny – od 2009 r., organizowany co 2 lata przez [[Związek Chórów Kościelnych "Caecilianum"]] [http://www.zchk-bydg.opoka.net.pl/ Strona]
* Międzynarodowe Spotkania Chóralne
== Zobacz też ==▼
* [[Muzyka w Bydgoszczy]]▼
* [[Kultura w Bydgoszczy]]▼
* [[Historia kultury bydgoskiej]]▼
{{Przypisy}}
▲== Zobacz też ==
== Bibliografia ==
Linia 115:
* Maniszewska Małgorzata: Miasto muzyki. [w:] Kalendarz Bydgoski 2000
* Rudnicki Daniel Bernard: Siedemdziesiąt lat śpiewania. [w:] Kalendarz Bydgoski 200
* Weber Alicja: Płyń pieśni, płyń…, [w:] Kalendarz Bydgoski 2008
{{Bibliografia stop}}
|