Komunistyczna Partia Czechosłowacji: Różnice pomiędzy wersjami

W czasie [[II wojna światowa|II Wojny Światowej]] wielu przywódców KSČ szukało schronienia w [[ZSRR|Związku SowieckimRadzieckim]], gdzie czynili przygotowania do wzmocnienia siły partii po wojnie. We wczesnym okresie powojennym komuniści czechosłowaccy, działając pod patronatem sowietów, przeprowadzili kampanię, która doprowadziła do przejęcia władzy w [[1948]] r. Kiedy tylko doszli do władzy, rozwinęli strukturę organizacyjną KSČ i tryb działania ściśle wzorując się na [[Komunistyczna Partia Związku Radzieckiego|Komunistycznej Partii Związku Radzieckiego]].

Wybuchł spór pomiędzy premierem Klementem Gottwaldem, a Sekretarzem Generalnym partii, [[Rudolf Slánský|Rudolfem Slánskim]], dotyczący stopnia dostosowania państwa do modelu sowieckiegoradzieckiego. W [[1951]] r. Slánskiego wraz z kilkoma innymi komunistycznymi prominentami aresztowano pod zarzutem uczestnictwa w "spisku [[trockizm|trockistowsko]]-[[Josip Broz Tito|titowsko]]-[[syjonizm|syjonistycznym]]". W [[1952]] r. przeprowadzono [[proces pokazowy]] (zob. [[Proces praski]]), w wyniku którego Slánskiego oraz 10 innych oskarżonych [[egzekucja|stracono]].

Według teorii [[Leninizm|marksizmu-leninizmu]], partia komunistyczna reprezentuje klasę pracującą - [[rewolucja|rewolucyjny]] [[proletariat]] - broniąc jej interesów przed [[kapitalizm|kapitalistyczną]] [[burżuazja|burżuazją]]. Okres pomiędzy upadkiem burżuazji, a osiągnięciem komunizmu jest tematem, na który [[Karol Marks|Marks]] wypowiadał się powściągliwie, opisując jedynie ogólnikowo ustanowienie [[Kraje socjalistyczne|demokracji socjalistycznej]], która miała ostatecznie zacząć zanikać (powoli zmieniać się z zwykłą [[demokracja|demokrację]]), aż do przeobrażenia w społeczeństwo komunistyczne. Kilka dekad później, [[Włodzimierz Lenin]] stając na czele rewolucji oraz przed możliwością objęcia władzy przez komunistów, odłożył teoretyczne niuanse na bok. Sugerował, że po upadku burżuazji nastąpi okres przejściowy określany jako [[socjalizm]], demokracja sowieckaradziecka oraz rządy partii komunistycznej - "[[dyktatura proletariatu]]". Jednakże, w praktyce okazało się, że faza ta trwała dużo dłużej niż Lenin przewidywał. Jego sugestia, że "dyktatura proletariatu" powinna trwać w [[ZSRR]] do [[1923]] roku, służy jako ogólny komentarz do rozbieżności między teorią, a praktyką. Gdy tylko Partia Komunistyczna doszła do władzy, szybko okazało się że zachowuje się ona bardzo podobnie do innych "okopanych [[biurokracja|biurokracji]]", a jej rewolucyjny mandat (jak i sowieckiejradzieckiej demokracji) został utracony. Energia rzadzących koncentrowała się na tym aby utrzymać się u władzy.

* Najwyższym organem KSČ był partyjny kongres, który normalnie zbierał się co pięć lat, na obrady trwające mniej niż tydzień. Wyjątek został uczyniony w związku z Czternastym Kongresem Partii, który został zwołany w sierpniu 1968 r. pod rządami Dubčeka. Zwołany niemal w sekrecie, w fabryce [[traktor]]ów u początków sowieckiejradzieckiej okupacji, potępił tę inwazję. Kongres uznano później za nielegalny, jego inicjatywy anulowano i w maju 1971 r. powołano drugi, legalny Czternasty Kongres Partii. Piętnasty Kongres Partii zwołano w 1976 roku, szesnasty - w kwietniu 1981 r., a siedemnasty w marcu 1986 r. Teoretycznie, kongres partyjny był odpowiedzialny za podejmowanie podstawowych decyzji politycznych, jednakże w praktyce leżało to w gestii Prezydium Komitetu Centralnego - to on brał odpowiedzialność za decyzje i prowadzenie polityki. Kongres zatwierdzał jedynie sprawozdania i wytyczne naczelnego kierownictwa partii. Statutowe obowiązki przypisane kongresowi obejmowały: kształtowanie partyjnej polityki krajowej i zagranicznej, zatwierdzanie programu partii i statutów, wybór Komitetu Centralnego oraz Komisji Centralnego Nadzoru i Audytu, jak również aprobatę ich sprawozdań.

* Pomiędzy kongresami Komitet Centralny KSČ odpowiadał za kierowanie działalnością partii i pełnił funkcje [[władza wykonawcza|wykonawcze]]. Statut partyjny zapewniał Centralnemu Komitetowi funkcję głównego ramienia KSČ, kontrolującego organy rządu federalnego i republik, Frontu Narodowego oraz wszystkich organizacji zawodowych i [[kultura]]lnych. Członkowie partii, którzy stali na czele tych ciał, odpowiadali bezpośrednio przed Centralnym Komitetem za wprowadzanie w życie polityki KSČ. Dodatkowo, Komitet Centralny monitorował nominacje na wszystkie ważne posady partyjepartyjne i rządowe oraz wybierał [[Redaktor (prawo)|redaktora]] naczelnego [[Rudé právo|Rudégo práva]], głównego organu prasowego partii. Generalnie, zbierał się przynajmniej dwa razy do roku na pełne sesje. W [[1976]] r. ([[1986]]), Komitet miał 115 (135) członków oraz 45 (62) kandydatów. Jeśli chodzi o przekrój społeczny, to Komitet Centralny składał się z prominentów partyjnych i rządowych, oficjeli wojskowych oraz przekroju wybitnych [[Obywatelstwo|obywateli]].

W latach 70. i 80. oficjalne media donosiły o braku zaangażowania członków partii w priorytety polityki KSČ i jej cele. Skargi na nich obejmowały m.in.: odmowę wywieszania flag podczas świąt państwowych, nieobecności podczas prac partyjnych brygad robotniczych, nieobecności na spotkaniach oraz niepłacenie składek członkowskich (niewielu pilnowało obowiązku raportowania wysokości swoich zarobków, które były podstawą do naliczania składek). W 1970 r. po czystce, która dotknęła ok. 1/3 członków partii, na zebrania partyjne uczęszczała co najwyżej połowa z tych których z niej nie wyrzucono, co trzeci uporczywie odmawiał w nich udziału. W 1983 r. jedna z głównych organizacji partyjnych w dystrykcie Praga-Zachodnia była na tyle obojętna na upomnienia, aż w końcu uległa rozwiązaniu, a jej członkowie rozproszyli się po innych organizacjach. Częściowo postawa taka była miarą zniechęcenia zupełnym podporządkowaniem Czechosłowacji przez sowieckąradziecką hegemonię - [[Szwejk|szwejkowską]] reakcją na brak autonomii polityczno-gospodarczej kraju. Był to także efekt refleksji nad czystkami wśród komunistów. Wyrzuceni z partii byli często ideologicznie zmotywowani, ich celem był "[[socjalizm z ludzką twarzą]]". Ci którzy odznaczali się [[oportunizm]]em, przetrwali okres czystki dużo łatwiej.