Przewieszenie: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
pozostaw przekierowanie do szczytu
Selso (dyskusja | edycje)
drobne uzupełnienie, przypisy
Linia 1:
[[plik:Cascade of roofs.jpg|thumb|250px|Wspinanie w terenie przewieszonym]]
[[plik:Climbing a roof.jpg|thumb|250px|Wspinanie w dachu]]
'''Przewieszenie''' ('''przewieszka''') – mikroformawybrzuszony [[rzeźba|rzeźby]] w obrębiefragment [[Ściana (geomorfologia)|ścian skalnych]]. Stanowi część ściany nachyloną do poziomu pod kątem przekraczającym 90°. Może występować zarówno na otwartej ścianie, jak również w [[komin (formacja skalna)|kominie]], na [[żebro (geomorfologia)|żebrze]], itp<ref name=wet>{{Cytuj książkę | nazwisko2= Paryski | imię2=Witold Henryk | autor link2= Witold Henryk Paryski | imię=Zofia | nazwisko=Radwańska-Paryska| autor link= Zofia Radwańska-Paryska |tytuł= Wielka encyklopedia tatrzańska | data=2004 | wydawca=Wydawnictwo Górskie | miejsce=Poronin | isbn=83-7104-009-1}}</ref>.
 
Przewieszenia mogą powstawać na skutek podcięcia dolnej części ściany, na przykład przez działalność [[lodowiec|lodowca]] lub płynącej wody. Innym mechanizmem powstawania przewieszeń jest selektywne [[wietrzenie]] skały wzdłuż warstwy mało odpornej lub poziomego [[spękanie|spękania tektonicznego]].
 
Rodzajem przewieszki jest [[okap (formacja skalna)|okap]]. Duże partie przewieszonej skały o nachyleniu zbliżonym do poziomu są przez [[wspinaczka|wspinaczy]] nazywane [[dach (wspinaczka)|dachami]]<ref name=wet/>.
 
=== Wspinaczka w przewieszeniu ===
[[Droga wspinaczkowa|Drogi wspinaczkowe]] wiodące przewieszonymi ścianami wymagają dużej siły rąk a także dużej wytrzymałości siłowej. Kluczową umiejętnością podczas pokonywania przewieszeń jest przeniesienie jak największej części ciężaru ciała na nogi. Wymaga to odpowiedniego wytrenowania m.in. mięśni brzucha oraz wykonywania skręceń całego ciała umożliwiających jego usztywnienie, przybliżenie środka ciężkości ciała do ściany i wydłużenie zasięgu rąk<ref>{{cytuj książkę|tytuł=Wspinaczka sportowa - wybrane zagadnienia|autor=Wacław Sonelski, Krzysztof Sas-Nowosielski|isbn=8387478377|wydawca=AWF Katowice|rozdział=8.3, 8.4|data=2002}}</ref>. Wykształcenie i utrzymanie tych umiejętności wymaga systematycznego [[trening]]u. Z tego powodu [[sztuczna ściana wspinaczkowa|sztuczne ściany wspinaczkowe]] (poza obiektami nastawionymi głównie na początkujących amatorów wspinania) oferują głównie drogi obfitujące w przewieszenia.
 
Sportowe drogi wspinaczkowe w dużym przewieszeniu (np. w dachu) najczęściej są wyposażone w powieszone na stałe [[ekspres (wspinaczka)|ekspresy]] – dzięki temu po poprowadzeniu drogi nie trzeba ściągać własnych ekspresów, co w przewieszonej ścianie może stanowić dużą trudność.
 
[[plik:Overhanging rock climbing 1.jpg|thumb|200px|left|Przewieszona ściana w Squamish]]
=== Największe przewieszenia ===
Jedną z miar wielkości przewieszenia jest kąt nachylenia ściany do poziomu (większy niż 90°) lub kąt odchylenia od kierunku pionowego (większy niż 0°). Innym parametrem opisującym przewieszenie jest odległość przechodzącej przez dany punkt ściany linii pionowej od tej samej ściany w jej dolnych partiach (mierzona w poziomie). Największym pod tym względem przewieszeniem w [[Alpy|Alpach]] jest okap na [[Tre Cime di Lavaredo|Cima Ovest di Lavaredo]], w którego przypadku odległość rzutu pionowego od podstawy ściany wynosi 40 metrów<ref>{{cytuj pismo|url=http://www.goryonline.com/Tre_Cime_di_Lavaredo_(DOLOMITY),1250,129,0,0,F,news.html|tytuł=Tre Cime di Lavaredo (Dolomity)|autor=Stanisław Kalita|czasopismo=Góry on line|wolumin=6 (25)|data=czerwiec 1996|data dostępu=13 grudnia 2009}}</ref>. Największym przewieszeniem w polskiej części Tatr jest okap na [[Ministrant (szczyt)|Ministrancie]] w masywie [[Mnich (Tatry)|Mnicha]]<ref>{{cytuj stronę|url=http://przewodnik.onet.pl/1110,1610,1064129,0,0,nazwy_tatrzanskie,artykulr.html|tytuł=Tatry – Ukształtowanie terenu|autor=Przewodnik onet.pl}}</ref>.
 
{{przypisyPrzypisy|stopień= ===}}
 
[[Kategoria:Elementy rzeźby skalnej]]