-ski (formant): Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Motruna (dyskusja | edycje)
link
drobne redakcyjne
Linia 1:
'''–ski''' – [[Zrostek|formant]] przymiotnikowy, kontynuat [[Język prasłowiański|prasłowiańskiego]] ''-ьskь-jь''. Określa przynależność, na przykład „niebieski” (w XIV wieku) oznaczało „przynależny do nieba”. Za pomocą tego [[przyrostek|przyrostka]] tworzono również [[przymiotnik]]i od nazw krajów i miast, na przykład włoski, ateński, chrzanowski. W nazewnictwie polskim oraz ogólnosłowiańskim jest to formant produktywny dla nazw [[Topografia (geografia)|topograficznych]] i [[Sufiks dzierżawczy|dzierżawczych]]. Posiada oboczności „–sk” i „–sko” na przykład Gdańsk, Dolsko, Smolsko. Małopolskie i mazowieckie nazwy z XII wieku (Busk, Płońsk, Połtowsk, Płock) wskazują, gdzie pierwotnie przebiegała granica występowania formantów „–sk” i „–sko”, która pokrywała się z granicą [[Mazurzenie|mazurzenia]].
 
Z czasem przymiotniki zawierające formant „–ski” zaczęły służyć do tworzenia nazwisk, na przykład [[Tarnowski]] (z Tarnowa), [[Zamoyscy|Zamojski]] (z (Zamościa), [[Suski]] (z Suchej). Od XIV wieku nazwy tworzone za pomocą formantu „–ski” stawały się coraz bardziej powszechne, najpierw w Wielkopolsce, na Pomorzu i Mazowszu. Liczne złożone przyrostki świadczą o produktywności formantu „–ski”:
* –owski: andrzejowski, doktorowski (XV wiek)
* –iński: dzieciński (dziecinny), macoszyński (macoszyn)