Zawrat: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
ToSter (dyskusja | edycje)
m nazwa wg WET
ToSter (dyskusja | edycje)
Linia 22:
'''Zawrat''' ([[język słowacki|słow.]] ''Závrat'') – wąska przełęcz położona w bocznej [[Grań|grani]] [[Tatry|Tatr]] na wysokości 2159 m [[n.p.m.]] oddzielająca [[Zawratowa Turnia|Zawratową Turnię]] od [[Mały Kozi Wierch|Małego Koziego Wierchu]], jeden z dwóch skrajnych punktów szlaku [[Orla Perć|Orlej Perci]].
 
Zawrat dostępny jest dla turystów bezpośrednio ze [[Świnica|Świnicy]] albo z dolin leżących po obu stronach grani: [[Dolina Pięciu Stawów Polskich|Doliny Pięciu Stawów Polskich]] lub [[Dolina Gąsienicowa|Doliny Gąsienicowej]]. Ze [[Świnica|Świnicy]] szlak przecina kolejno żebra [[Gąsienicowa Turnia|Gąsienicowej Turni]] oraz [[Niebieska Turnia|Niebieskiej Turni]] (odcinek zabezpieczony miejscami przy pomocy łańcuchów i klamer, miejscami [[ekspozycja (wspinaczka)|eksponowany]]) oraz zbocze Zawratowej Turni. Z Doliny Pięciu Stawów prowadzi na przełęcz łatwa droga (w 1934 r. zbudowano łatwiejszą drogę zamiast ścieżki z 1877 r.) poniżej południowej grani schodzącej z [[Mały Kozi Wierch|Małego Koziego Wierchu]]. Droga z Doliny Gąsienicowej prowadzi od Zmarzłego Stawu Gąsienicowego przez piarg [[Zawratowy Żleb|Zawratowego Żlebu]] (stara trasa, zwana Starym Zawratem) albo ścianą Małego Koziego Wierchu (nowa trasa, nazywana też Nowym Zawratem, zabezpieczona klamrami i łańcuchami). Trasa ta została wytyczona i zabezpieczona przez [[Polskie Towarzystwo Tatrzańskie|Towarzystwo Tatrzańskie]] w latach 1894–1895. W czerwcu 1904 r. w jednej z nisz wschodniej [[ściana (geomorfologia)|ściany]] Zawratowej Turni, pod Zawratem, ks. [[Walenty Gadowski]] umieścił posążek [[Matka Boża|Matki Boskiej]] dla uczczenia 50. rocznicy ogłoszenia dogmatu o niepokalanym poczęciu.
 
Przez Zawrat już w [[XIX wiek]]uwieku prowadziła droga z [[Zakopane]]go do [[Morskie Oko|Morskiego Oka]]. Na Zawracie byli m.in. [[Stanisław Witkiewicz]] (swoją wycieczkę z 1888 opisał w ''Na przełęczy''), [[Stefan Żeromski]] (w 1892), [[Jarosław Iwaszkiewicz]], [[Jan Kasprowicz]], [[Maria Skłodowska-Curie]], [[Włodzimierz Lenin]]. Pierwsze odnotowane przejścia turystyczne: Jakub Krauthofer i Jan Para w sierpniu 1842.
Drugie zimą: Jan Grzegorzewski, panna Stanisława Pisarzewska i jej szwagier, ziemianin z Mazowsza Leon Józef Marian Duczymiński wraz z przewodnikami: [[Bartłomiej Obrochta|Bartłomiejem Obrochtą]], G. Rojaną i Józefem Trzebunią – 21 stycznia 1894.
 
W [[1952]] r. szlak prowadzący z Doliny Gąsienicowej przez Zawrat do Doliny Pięciu Stawów nazwano [[Szlak Lenina|Szlakiem Lenina]]. Do niebieskich oznakowań trasy turystycznej domalowano małe, czerwone gwiazdki wydrapywane systematycznie przez turystów i górali.
 
Ciekawa flora. Z rzadkich roślin występują [[rogownica jednokwiatowa]], [[saussurea wielkogłowa]], [[skalnica odgiętolistna]] i [[ukwap karpacki]] – gatunki w Polsce występujące tylko w Tatrach i to na nielicznych stanowiskach<ref>{{Cytuj książkę |imię=Zbigniew |nazwisko=Mirek |imię2=Halina |nazwisko2=Piękoś-Mirkowa |tytuł=Czerwona księga Karpat Polskich |wydawca=Instytut Botaniki PAN |miejsce=Kraków |data=2008 |isbn =978-83-89648-71-6}}</ref>.