Wikipedia

Wymowa i transkrypcja języka francuskiego: Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
Wiher (dyskusja | edycje)
Redaktorzy
24 514 edycji
m lit.
PG (dyskusja | edycje)
Redaktorzy
159 897 edycji
drobne redakcyjne
Linia 1:
== Wymowa ==
{{Main|Język francuski}}
Do graficznego zapisu wymowy stosuje się znaki [[Międzynarodowy alfabet fonetyczny|międzynarodowego alfabetu fonetycznego]] (MAF), umieszczane między nawiasami kwadratowymi<ref>wgwedług: Henryk Łebek, Zarys gramatyki francuskiej, PWN Warszawa 1967, s. 15-98; wgwedług: Kazimierz Kupisz, Bolesław Kielski, Podręczny Słownik Francusko-Polski, Wiedza Powszechna, 1971, wyd II, s. XVIII-XXVIII; [http://www.lexilogos.com/francais_langue_dictionnaires.htm słowniki w Internecie]; wgwedług Le Nouveau Petit Robert, wyd. Dictinnaires Lerobert, Paryż, 1994, s. XXII; [http://www.lexilogos.com/francais_langue_dictionnaires.htm słowniki w Internecie].</ref><br />Uwaga 1. W języku francuskim [[akcent wyrazowy|akcent toniczy]] pada zawsze na ostatnią sylabę<ref>W transkrypcji ogólnej czasem stawia się przed nią znak [']. Podawanie tego oznaczenia w języku francuskim nie jest obowiązkowe a nawet może być mylące, ponieważ postawiony za literą oznacza [[Spółgłoska zwarta ejektywna dwuwargowa|spółgłoskę ejektywną]], np. [pʼ] i graficznie przypomina znak ['].</ref>.<br />Uwaga 2. Dwukropek po literze oznacza jej wydłużenie, np. âne [ɑ:n] – ''osioł''.<br />Uwaga 3. Dla oznaczenia podziału na sylaby stosuje się kropkę (np. Amérique [a.me.ʀik]).<br />
Wzór wymowy można znaleźć na różnych witrynach internetowych, np. tu: [http://www.youtube.com/watch?v=RJVxe4inqyg], a całych wyrazów tu: [http://swac-collections.org/?lang=fra]<ref>W witrynie [http://swac-collections.org/?lang=fra]należy wpisać dowolne słowo, np. wskazane w tym artykule</ref><br />Artykuł [[Klasyfikacja spółgłosek]] omawia spółgłoski w przekroju międzynarodowym, a [[Klasyfikacja samogłosek]] omawia samogłoski w przekroju międzynarodowym, odsyła do przykładów w kilku językach<ref>Brak wzorów wymowy czysto francuskiej, ale przybliżenie jest wystarczająco bliskie standardów francuskich, co można zauważyć przez porównanie z [http://www.youtube.com/watch?v=RJVxe4inqyg] lub inną prezentacją w Internecie</ref>.
 
== Transkrypcja języka francuskiego według [[Międzynarodowy alfabet fonetyczny|MAF]] ==
* a – wymowa [a] , występuje częściej niż [ɑ]<ref>wg.według: Kazimierz Kupisz, Bolesław Kielski, Podręczny Słownik Francusko-Polski, Wiedza Powszechna, 1971, wyd II, s. XVIII</ref>np. – avoir [avwa:ʀ] – ''mieć'', bal [bal] – ''bal''
** a – [ɑ], np. bas – [bɑ] lub [ba]<ref>Wzor wymowy: [http://swac-collections.org/?lang=fra] Frank Denis wymawia [ɑ], natomiast Vion Nicolas – [ba]</ref> – ''niski'', [bɑ:s] – ''niska'', patte [pat] – ''łapa (zwierzęcia)''
** à – [a], np. voilà [vwala] – ''oto''
Linia 28:
** e – [e], zawsze w krótkich słowach, gdy e poprzedzone jest spółgłoską, np. je [ʒə] – ''ja'', le (rodzajnik określony męski), de [də] – (przyimek), me [mə] – ''mnie, mi'' itd.
** e – niewymawiane, niemal niewymawiane lub [ə]<ref>Usta ułożyć do "a", wymówić "e"</ref>, w sylabie nieakcentowanej, między spółgłoskami, np. petit [pəti] lub [p'ti]<ref>Forma krótsza występuje najczęściej w wyrazach złożonych lub mowie potocznej</ref> – ''mały'', roulement [ʀulmɑ̃] – ''obrót'', attachement [ataʃmɑ̃] – ''przywiązanie''
** e – [e] lub [ɛ] przed podwojoną spółgłoską<ref>[e] przed podwojoną spółgłoską np. "c", "f", "r" itd.: effet [e.fε] – ''skutek'', Cebbala [sebala] – miasto w [[Tunezja|Tunezji]], terrasse [teʀas] – ''taras''; ale przed podwojonym "r" czasem obowiązuje wymowa [ε], np. terre [tεʀ] – ''ziemia'', a nawet mogą wystąpić obie wymowy: terrible [tεʀibl], [teʀibl; przed podwojonym "t" zawsze [ɛ], np. muette [mɥεt] lub [myεt] – ''niema'' (przymiotnik). Wg.Według: Kazimierz Kupisz, Bolesław Kielski, Podręczny Słownik Francusko-Polski, Wiedza Powszechna, 1971, wyd II, s. XX</ref>
** é – [e], zawsze wymawiane, np. allée [ale] – ''aleja'', orienté [ɔʀjɑ̃te] – ''skierowany'', parlé [paʀle] – ''mówiony''
** è – [ɛ], zawsze wymawiane, np. photosphère [fotosfɛʀ] – ''[[fotosfera]]'', accès [aksε] – ''dostęp''
Linia 47:
** g – [ʒ] , przed e, i, y – géant [ʒeɑ̃] – ''ogromny'', ''gigantyczny'', tige [tiʒ] – ''łodyga'', gymnastique [ʒimnastik] – ''gimnastyka''
** gn – [ɳ], magnifique [maɳifik] – ''cudowny'', Pologne [poloɳ] – ''Polska''
* h – nie wymawiane<ref>"h nieme" podlega łączeniu międzywyrazowemu, co można podkreślić w transkrypcji znakiem ‿, np. les hommes [lez‿ɔm]; "h przydechowe" nie dopuszcza takiego łączenia ani elizji, np. le héros [le eʀo] – ''bohater''; wgwedług: Henryk Łebek, Zarys gramatyki francuskiej, PWN Warszawa 1967, s. 77 </ref>
* i – [i] w funkcji sylabicznej: np. ici [i.si] – ''tutaj'' oraz w sylabie akcentowanej, gdy jest fonetycznie końcowe, np. vie [vi] – ''życie'', préavis [pʀe.a.vi] – ''wymówienie'', ''zawiadomienie (z góry)''
** i – [j] w funkcji niesylabicznej lub przed samogłoską, np aïeul [ajœl] – ''przodek''
** i, ï – [j] bez względu na położenie, jeśli pisane jest przed samogłoską, np. miel [mjεl] – ''miód'', hiérarchie [je.ʀaʀ.ʃi]
** i – [ij] gdy jest poprzedzone grupą liter zakończoną "l" lub "r", oublier [ublije] – ''zapomnieć'', trier [tʀije] – ''układać'' (coś wgwedług kategorii)
** ill – [ij] po spółgłosce lub przed samogłoską, np. million [miljɔ̃] – ''milion'', tilleul [tijœl] – ''lipa (roślina)'', rouille [ʀuj] – ''rdza''<ref>Francuski zna trzy wyjątki od tej zasady: mille, ville, tranquille [mil], [vil], [tʀɑ̃kil] – ''tysiąc'', ''miasto'', ''spokojny''</ref>
** ill – [il] na początku wyrazu, np. illusion [ilyziɔ̃] – ''złudzenie''
Linia 76:
* t – [t], sottise [sɔti:z] – ''głupota''
** tion [sjɔ̃], np. émotion [emosjɔ̃] – emocja
* u – [y]<ref> wymowa zbliżona do niemieckiego ü, wzór wymowy wgwedług [[Międzynarodowy alfabet fonetyczny|MAF]] dźwięku [y:] tutaj [http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/e/ea/Close_front_rounded_vowel.ogg]</ref><ref>W serwisie [http://swac-collections.org/?lang=fra] można wpisać dowolne słowo zawierające "u", np. "menu", "amuser", "accusation"</ref>
** ui – [ɥ], np. nuire [nɥi:ʀ] ''szkodzić''<ref>W serwisie [http://swac-collections.org/?lang=fra] można wpisać dowolne słowo zawierające "ui", np. "puisque", "huit"</ref>
** um, un – [œ̃], np. parfum [paʀfœ̃] ''zapach'', brin [bʀœ̃] ''źdźbło''
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/wiki/Wymowa_i_transkrypcja_języka_francuskiego”