Otton I (książę pomorski): Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
→‎Bibliografia: źródła/przypisy
źródła/przypisy, drobne merytoryczne, drobne redakcyjne
Linia 22:
}}
 
'''Otton I''' (ur. w okr. 1 stycznia-31 sierpnia [[1279]], zm. 30 lub 31 grudnia [[1344]]<ref>E. Rymar, ''Rodowód książąt pomorskich'', ss. 170-172.</ref>) – pogrobowiec, syn [[Barnim I|Barnima I]] i Matyldy askańskiej (trzeciej żony księcia), córki [[Otton III (margrabia brandenburski)|Ottona III margrabiego brandenburskiego]] i [[Bożena Przemyślidka|Bożeny (Beatrix)]]. Książę (łac. ''dux Slavorum, Cassubie et Stettin''), nazywany często leniwym i dewocyjnym, także „ojcem„Ojcem ubogich”. Założyciel dynastii [[Książęta pomorscy|książąt szczecińskich]].
 
== Podział księstwa ==
Od [[1294]] wespół ze starszym wiekiem [[Barnim II|Barnimem II]], sprawował samodzielne rządy. Po tragicznej śmierci brata, w wyniku układu podziałowego z [[Bogusław IV|Bogusławem IV]], jaki miał miejsce w dniach od 27 czerwca do 12 lipca [[1295]], został księciem szczecińskim<ref name=Rymar170>E. Rymar, ''Rodowód książąt pomorskich'', s. 170.</ref><ref name=Gryfici>K. Kozłowski, J. Podralski, ''Gryfici. Książęta Pomorza Zachodniego'', s. 85.</ref>. Nad podziałem kraju czuwała komisja złożona z ośmiu przedstawicieli rycerstwa oraz czterech ze [[Szczecin]]a, w tym [[sołtys]]em miasta – Henrykiem Barvotem<ref>H. Lesiński, ''Rozdrobnienie feudalne 1237-1478'', ss. 94-95, 138.</ref>.
 
Jego terytorium rozciągało się między [[Piana (rzeka)|Pianą]] i [[Ina|Iną]] ze [[Szczecin]]em, [[Gryfino|Gryfinem]], [[Pyrzyce|Pyrzycami]], [[Gardziec|Gardźcem]], Pieńkuniem, [[Demmin|Dyminem]], [[Altentreptow|Trzebiatowem]] (Treptow a.d. Tollensee), a [[Ueckermünde|Wkryujściem]]<ref name=Rymar170/><ref>B. Dopierała, ''Polskie losy Pomorza Zachodniego'', s. 72.</ref>.
 
== Konflikt pomorsko-brandenburski ==
W [[1319]] po śmierci [[Władcy Brandenburgii|margrabiego]] [[Waldemar Wielki (margrabia brandenburski)|Waldemara Wielkiego]] i w rok później jego następcy [[Henryk II Dziecię|Henryka II]], książę Otton I postanawił odebrać [[Marchia Brandenburska|Brandenburgii]] sporne tereny. Przy pomocy [[Książęta wrocławscy|księcia wrocławskiego]] [[Henryk VI Dobry|Henryka VI]] oraz [[Władcy Danii|króla Danii]] [[DaniaKrzysztof II|DaniiKrzysztofa II]], dokonał próby przejęcia [[Marchia Wkrzańska|Marchii Wkrzańskiej]]. W końcu sierpnia [[1320]] opanował [[Pasewalk]], [[Prenzlau]] i [[Templin]], uznając [[Władcy Danii|królawładcę duńskiego Krzysztofa za opiekuna<ref>J. W. Szymański, ''Książęcy ród Gryfitów'', s. 334.</ref>. Brandenburczycy zwrócili Ottonowi [[Pełczyce]] z okręgiem, natomiast [[KrzysztofŚwidwin]] II|Krzysztofai II[[Złocieniec]] zaoddali opiekunapod zastaw<ref>B. Dopierała, ''Polskie losy Pomorza Zachodniego'', s. 74.</ref>.
 
W następstwie tych działań doszło do wojny [[Pomorze Zachodnie|Pomorza]] z [[Meklemburgia|Meklemburgią]]. Wspólne jednak zagrożenie ze strony Ludwika V brandenburskiego (syna [[Ludwik IV Bawarski|Ludwika IV Bawarskiego]]), doprowadziło do podziału pomiędzy siebie Marchii Wkrzańskiej ([[1323]]). W roku następnym zawiązał się sojusz przeciw Brandenburgii i w kolejnym z [[Władysław I Łokietek|Władysławem Łokietkiem]], [[Władcy Polski|królem Polski]] ([[1325]])<ref name=Gryfici/><ref group=uwaga>Sojusz z Władysławem Łokietkiem przeciw Marchii Brandenburskiej, książęta szczecińscy odnawiali jeszcze w 1328.</ref>. Przypieczętowaniem tego wydarzenia było ustanowienie granicy pomorsko–polskiej, w [[Nakło nad Notecią|Nakle]] na rzece [[Drawa (dopływ Noteci)|Drawie]]<ref name= Szym335>J. W. Szymański, ''Książęcy ród Gryfitów'', s. 335.</ref><ref>A. Czacharowski, ''Dzieje pogranicza Pomorza Zachodniego z Polską w XIII-XVIII wieku'', s. 225.</ref>.
 
Do eskalacji konfliktu pomorsko-brandenburskiego doszło w momencie koronacji Ludwika IV Bawarskiego na cesarza (styczeń [[1328]] ). Otton I otrzymał pomoc ze strony swego syna [[Barnim III Wielki|Barnima III]], który przejął stery nad konfliktem, a który przybierał zmienny front<ref name= Szym335/>. W [[1331]] na skutek dalszych pretensji margrabiów do ziem pomorskich, książęta szczecińscy zdecydowali się poddać je pod papieską opiekę [[Jan XXII|Janowi XXII]]<ref name=Gryfici/>. Późniejsze spory dotyczące zwierzchnictwa nad Księstwem Szczecińskim, spowodowały, że władcy pomorscy stali się [[wasal]]ami (lennikami) cesarza Ludwika IV i tym samym książętami Rzeszy ([[hołd lenny]] we [[Frankfurt nad Odrą|Frankfurcie]] – [[1338]])<ref>H. Lesiński, ''Rozdrobnienie feudalne 1237-1478'', s. 138.</ref>. Margrabiowie brandenburscy musieli się zadowolić zapewnieniom, że wszelkie roszczenia do sukcesji nad księstwem będą mogli dopiero wysuwać po wygaśnięciu linii szczecińskich [[Gryfici|Gryfitów]]<ref name=Gryfici/>.
 
== Sprawa Szczecina ==
Za jego panowania, dochodziło do licznych buntów miast pomorskich, ze Szczecinem w roli głównej. Szczecin był licznie obdarowywany nadaniami ziemskimi. Za panowania Ottona I, otrzymał kilka wsi, wraz z rozległymi ziemiami [[Międzyodrze|Międzyodrza]] i łąk wokół jeziora Dąbskiego, kosztem [[Dąbie (osiedle Szczecina)|Dąbia]] i innych miast. Miasto liczyło się z tym, że może nie otrzymać potwierdzenia nadanych przywilejów, w momencie wygaśnięcia linii książąt szczecińskich, z rąk Ludwika V brandenburskiego<ref name=Szym335/>. Otton I, wespół z [[Warcisław IV |Warcisławem IV]], oddał Pomorze pod opiekę biskupa kamieńskiego<ref>B. Dopierała, ''Polskie losy Pomorza Zachodniego'', s. 76.</ref>. Piecza biskupia nad powierzonymi ziemiami miała obejmować do 2 lutego [[1339]]. Data ta była klauzulą, na wypadek bezpotomnej śmierci książąt<ref name=Szym335/>.
 
[[Plik:Pommernwappen.jpg|150px|thumb|right|Herb rodowy Gryfitów]]
Miasto nie złożyło hołdu Ludwikowi brandenburskiemu, opowiadając się za szczecińskimi i wołogoskimi [[Gryfici|Gryfitami]]. Doszło do konfliktu pomorsko-brandenburskiego, który zaostrzył się na skutek coraz większych wysuwanych żądań przez Ludwika i jego ojca cesarza Ludwika Bawarskiego. Szczecin poparty przez [[Gryfino]], [[Goleniów]] i inne miasta pomorskie – ułatwił Ottonowi I i jego synowi, zawarcie układu sojuszniczego z Brandenburgią<ref name=Szym335/>.
 
Miasto zmieniło swoje stanowisko wobec Barnima III, syna Ottona I, który władał właściwie Księstwem Szczecińskim. Było to powodem bliżej nieokreślonego zatargu. Szczecin złożył hołd księciu [[Bogusław V|Bogusławowi V]] – 28 stycznia [[1341]], tym samym utracił dotychczasowe przywileje, które zostały nadane przez książąt szczecińskich. Sąd ziemski został przeniesiony do Gardźca. Zmiana dotychczasowego status quo, nastąpiła, w chwili przyjścia na świat potomków Barnima III, tj. [[Kazimierz III (książę szczeciński)|Kazimierza III]], [[Świętobor I|Świętobora I]] i [[Bogusław VII|Bogusława VII]]. Dalsza kontynuacja zatargu nie miała już sensu, bo szczecinianie zrozumieli, że nie podołają dalszym walkom z rodem Gryfitów. Po zawarciu porozumienia z Barnimem III – Szczecin w [[1343]] otrzymał nadania ziemskie o areale 24 łanów, koło wsi [[Wołczkowo]]. Brandenburczycy zaniechali żądania składania [[hołd lenny|hołdu lennego]]<ref name=Szym335/>.
 
== Ostatnie lata życia ==
Książę Otton I, w podeszłym wieku przebywał w klasztorze kołbackim i oddawał się codziennym modłom. Na skutek swej wielkiej szczodrości, rozdawał jałmużnę i czynił dobre uczynki. Nazywano go wówczas „ojcem„Ojcem ubogich”. W [[1338]] przekazał oficjalnie całkowitą władzę swojemu synowi. Faktycznie Barnim III współrządził z ojcem księstwem od [[1320]]<ref name=Rymar170/><ref name=Szym335/>.
 
Zmarł 30 lub 31 grudnia [[1344]] w [[Kołbacz]]u. Inskrypcja nagrobna podała datę śmierci 20 grudnia [[1344]]. Pochowany został w kościele NMP w Szczecinie<ref name=Rymar170/><ref name=Szym335/>.
 
== Rodzina ==
Linia 110:
| colspan="2" |
| colspan="2" | <small>1<br/>Elżbieta (Elisabeta Suerinensis)</br>ur. ok. 1280<br/>zm. 20 VII 1319<br /><span style="letter-spacing: -4pt;">OO</span> &nbsp;&nbsp;IV 1296
| colspan="2" style="vertical-align:middle;" | '''Otton I'''</br>(ur. w okr. 1 I–31 VIII 1279,<br/> zm. 30 lub 31 XII 1344)
| colspan="2" | <small>2<br/>Katarzyna?</br>ur. ?<br/>zm. przed 23 V 1300<br /><span style="letter-spacing: -4pt;">OO</span> &nbsp;&nbsp;25 III 1296
| colspan="2" |
Linia 154:
|}
<!-- nie kasuj tego szablonu -->{{gengen}}<!-- koniec drzewa genealogicznego -->
 
{{Uwagi}}
 
{{Przypisy|2}}
Linia 160 ⟶ 162:
{{Bibliografia start}}
=== Opracowania ===
* Czacharowski A., ''Dzieje pogranicza Pomorza Zachodniego z Polską w XIII-XVIII wieku'' [w:] [[Kazimierz Slaski (profesor)|Ślaski K.]] (pod red.), ''Pomorze Zachodnie - Nasza ziemia ojczysta'', Poznań 1960.
* Dopierała B., ''Polskie losy Pomorza Zachodniego'', Poznań 1970.
* Kozłowski K., Podralski J., ''Gryfici. Książęta Pomorza Zachodniego'', Szczecin 1985, ISBN 83-03-00530-8.
* Lesiński H., ''Rozdrobnienie feudalne 1237-1478'' [w:] [[Gerard Labuda|Labuda G.]] (pod red.), ''Dzieje Szczecina. Wiek X-1805'', T. II, Poznań 1985, ISBN 83-01-04344-x.
* [[Edward Rymar|Rymar E.]], ''Rodowód książąt pomorskich'', Szczecin 2005, ISBN 83-87879-50-9.
* Sommer P., Třeštík D., Žemlička J. (pod red.), ''Přemyslovci. Budování českého státu'', Praha 2009, ISBN 978-80-7106-352-0.
 
=== Literatura dodatkowa (opracowania) ===
* [[Janusz Szymański (prozaik)|Szymański J. W.]], ''Książęcy ród Gryfitów'', Goleniów – Kielce 2006, ISBN 83-7273-224-8.
 
=== Literatura dodatkowa (opracowaniaonline) ===
* v. Bülow, [http://www.deutsche-biographie.de/sfz74178.html ''Otto I., Herzog von Pommern-Stettin'' (niem.)] [w:] [http://www.deutsche-biographie.de/impressum.html ''NDB, ADB Deutsche Biographie'' (niem.)], [dostęp 2012-04-27].
* Madsen U., [http://www.ruegenwalde.com/greifen/ott-1/ott-1.htm ''Otto I. Herzog von Pommern-Stettin'' (niem.)], [dostęp 2012-04-27].
{{Bibliografia stop}}