Zduństwo: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
Anulowanie wersji nr 31084844 autora 178.183.247.166. Brak uzasadnienia usunięcia fragm. |
m styl, dr. red. |
||
Linia 1:
'''Zduństwo''' – dział [[rzemiosło|rzemiosła]] zajmujący się budową i naprawą [[piec kaflowy|pieców]] (pokojowych, kuchennych, chlebowych, pieco-kominków, ostatnio (po 1990 r.) także [[kominek|kominków]]). Rzemieślnik uprawiający to rzemiosło to '''zdun'''.
W średniowieczu zduństwo nie było odrębnym zawodem. Przygotowywaniem kafli i stawianiem pieców zajmowali się [[garncarstwo|garncarze]]. Jeszcze do XVIII w., niektórzy z nich na kole garncarskim, prawdopodobnie już tylko na wstawki na miejsce uszkodzonych, robili kafle garnkowe i miskowe. Budowanie kominków należało do obowiązków [[budownictwo|budowniczych]] domów. Z czasem coraz częściej piece stawały się standardowym wyposażeniem mieszkania. Stąd garncarze
W XVIII w. pojawiły się manufaktury, później też fabryki. Stopniowo ich produkcja ulegała specjalizacji. Te
Zwłaszcza na przełomie XIX i XX w. dawne niezależne cechy zostały podporządkowane izbom rzemieślniczym, które pilnowały wykształcenia rzemieślników (powstały szkoły rzemiosła z klasami dla zdunów), pilnowano odprowadzania podatków, wyłapywania i karania nieuczciwej konkurencji (wyłapywano ludzi bez uprawnień i nie płacących podatku), itp. Zwracano też uwagę na znajomość przepisów bezpieczeństwa przez zduna (źle zrobiony piec mógł być przyczyną zaczadzenia mieszkańców).
Po drugiej wojnie światowej, w odbudowywanej Polsce, w tym także Warszawie, jeszcze przez wiele lat głównym źródłem ciepła w mieszkaniach, nawet na wyższych piętrach były piece. Pod koniec lat pięćdziesiątych przewagę zaczęło zdobywać ogrzewanie centralne, najpierw w blokach, później i w indywidualnych domach. Zduństwo stało się zanikającym zawodem. Na przełomie wieków XX/XXI nastąpiło niewielkie ożywienie w tej branży, gdyż wzrosło zainteresowanie tradycyjnymi metodami ogrzewania. Zdunowie zajęli się też budową kominków, jednak specjalistów jest niewielu, a szkoły zawodowe zaniechały kształcenia w tym kierunku.
=== Materiały i narzędzia ===
'''Materiały''' używane do budowy pieców to m.in.: cegła pełna,
'''Narzędzia''' używane przez zdunów: przecinak do przycinania kafli, gładzik do wygładzania brzegów kafli i miejsc cięcia, punktak do zaznaczania miejsc cięcia, gąbka do mycia kafli z gliny, skrzynia na glinę i mieszadło do jej mieszania z piaskiem, [[wiadro]] na wodę, [[kielnia]], przybory pomiarowe (pion murarski, [[poziomica]], [[kątownica]], [[calówka]]).
|