Tul: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m r2.7.2) (Robot poprawił bs:Tulij |
m WP:SK, drobne techniczne, źródła/przypisy |
||
Linia 3:
|symbol = Tm
|liczba atomowa = 69
|radioaktywność =
|poprzedni w okresie = [[erb]]
|następny w okresie = [[iterb]]
Linia 10:
|wygląd = srebrzysty
|1. grafika = Thulium sublimed dendritic and 1cm3 cube.jpg
|opis 1. grafiki =
|2. grafika =
|opis 2. grafiki =
|3. grafika =
|opis 3. grafiki =
|nazwa łacińska = thullium
|grupa = –
Linia 26:
|gęstość = 9321 [[kilogram na metr sześcienny|kg/m³]]
|temperatura topnienia = 1545
|tt źródło = {{r|Aldrich-US}}
|tt warunki niestandardowe =
|temperatura wrzenia =
|tw źródło = {{r|Aldrich-US}} {{r|mrteverett}}
|tw warunki niestandardowe =
|numer CAS = {{CAS|7440-30-4}}
|PubChem = {{PubChem|23961}}
|promień atomowy = 175 (obl. 222) [[pikometr|pm]]
|promień walencyjny =
|promień van der Waalsa =
|konfiguracja elektronowa = {{Konfiguracja elektronowa|Xe|4f|13|6s|2}}
|zapełnienie powłok = 2, 8, 18, 31, 8, 2
|elektrony walencyjne =
|elektroujemność w skali Paulinga = 1,25
|elektroujemność w skali Allreda = 1,11
Linia 44:
|II potencjał jonizacyjny = 1163 kJ/mol
|III potencjał jonizacyjny = 2285 kJ/mol
|punkt potrójny =
|temperatura krytyczna =
|ciśnienie krytyczne =
|tk i ck źródło =
|ciepło parowania = 247 [[Kilodżule na mol|kJ/mol]]
|ciepło topnienia = 18,4 kJ/mol
|ciśnienie pary nasyconej = 395 [[Paskal|Pa]] (1097 K)
|prędkość dźwięku =
|rezystywność =
|konduktywność = 1,27{{E|6}} [[Simens|S]]/m
|ciepło właściwe = 159 [[Dżul na kilogram-kelwin|J/(kg·K)]]
Linia 58:
|układ krystalograficzny = heksagonalny
|twardość w skali Mohsa = 2,5
|twardość w skali Brinella =
|moduł Younga =
|moduł Kirchhoffa =
|współczynnik sprężystości objętościowej =
|właściwości magnetyczne =
|objętość molowa = 18,12{{E|−6}} m³/[[mol]]
|izotopy =
Linia 83:
|NFPA 704 = {{NFPA 704|zdrowie=2|reaktywność=3}}
|NFPA 704 źródło = {{r|Aldrich-US}}
|temperatura zapłonu =
|tz źródło =
|tz warunki niestandardowe =
|temperatura samozapłonu =
|ts źródło =
|ts warunki niestandardowe =
|numer RTECS =
|dawka śmiertelna =
|commons = Thulium
|wikisłownik = tul
}}
'''Tul''' ('''Tm''', [[łacina|łac.]] ''thulium'') – [[pierwiastek chemiczny]] z grupy [[Lantanowce|lantanowców]] w [[Układ okresowy pierwiastków|układzie okresowym]], należący do tzw. [[Metale ziem rzadkich|metali ziem rzadkich]]. Tul jest najrzadszym lantanowcem występującym na Ziemi ([[promet]] jest rzadszym, ale nie występuje naturalnie na Ziemi). Jest łatwym w [[Obróbka|obróbce]] srebrzysto-szarym metalem. Pomimo jego wysokiej ceny<ref name="mrteverett">{{cytuj stronę | url = http://www.mrteverett.com/Chemistry/pdictable/q_elements.asp?Symbol=Tm#Description | tytuł = Thulium | data dostępu = 2011-03-23| autor = Mr. Everett.| opublikowany = | praca = | data = 2011-03-17 | język = en}}</ref>, tul jest używany jako źródło promieniowania w przenośnych [[RTG|aparatach Roentgena]] i w [[Laser półprzewodnikowy|laserach półprzewodnikowych]].
== Historia ==
Linia 131:
=== Źródło promieniowania ===
Ważnym zastosowaniem tulu jest produkcja przenośnych źródeł [[Promieniowanie gamma|promieniowania gamma]], które są aktywne przez około rok. Źródła te są stosowane w diagnozach medycznych i dentystycznych, oraz do wykrywania uszkodzeń niedostępnych elementów maszyn i urządzeń elektrycznych. Źródło promieniowania nie wymaga nadmiernej ochrony. Do zabezpieczenia źródła wystarczy niewielka ołowiowa nasadka<ref name="ExMe">{{Cytuj książkę | nazwisko = Krishnamurthy | imię = N. | tytuł = Extractive metallurgy of rare earths | data = 2005 | wydawca = CRC Press | miejsce = Boca Raton, Fla. | isbn = 0-415-33340-7 | strony = 30| język=en
=== Inne ===
Linia 137:
== Rynek tulu ==
Wysokiej czystości tlenek tulu (99% i 99,9%), otrzymany za pomocą rozdzielania na drodze [[Wymiana jonowa|wymiany jonowej]], stał się dostępny handlowo od lat 50-tych XX wieku. [[Cena równowagi rynkowej|Cena rynkowa]] kilograma tlenku tulu w latach 1959-1998 oscylowała w przedziale 4 600-13 300 $, spadając do 1950 $ w roku 2003<ref name=Hedrick>{{Cytuj stronę | url = http://minerals.usgs.gov/minerals/pubs/commodity/rare_earths/740798.pdf | tytuł = Rare-Earth Metals | data dostępu = 2011-03-23| autor = James B. Hedrick | opublikowany = USGS}}</ref><ref name = Castor>{{Cytuj stronę | url = http://www.rareelementresources.com/i/pdf/RareEarths-CastorHedrickIMAR7.pdf | tytuł = Rare Earth Elements | data dostępu = 2011-03-23 | autor = Stephen B. and James B. Hedrick | opublikowany =
== Przypisy ==
| |||