Teodor Metochita: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m r2.7.1) (Robot dodał ca, de, el, es, fr, hu, it, pt, ro, ru, sh, tr |
Życie |
||
Linia 21:
}}
'''Teodor Metochita''' ([[język grecki|gr.]]: Θεόδωρος Μετοχίτης; 1270 – 1332) – [[Cesarstwo Bizantyńskie|bizantyński]] [[polihistor]]: filozof, poeta, astronom, matematyk i epistolograf. Wielki logoteta i doradca cesarza [[Andronik II Paleolog|Andronika II Paleologa]].
== Życie ==
Teodor urodził się w 1270 roku w Nicei jako syn archidiakona Jerzego Metochity. Jego ojciec był żarliwym zwolennikiem zjednoczenia Kościołów Wschodniego i Zachodniego. Po II soborze blacherneńskim został skazany i uwięziony. Teodor spędził młodość w środowiskach klasztornych Bitynii w Azji Mniejszej poświęcając czas studiowaniu autorów religijnych i świeckich. Wizytujący w 1290/1291 roku Niceę cesarz Andronik II, pod wrażeniem jego erudycji i inteligencji powołał go na stanowisko logotety ton angelon, odpowiedzialnego za majątki państwowe w zachodniej części Azji Mniejszej. W ponad rok później został mianowany senatorem. Dwukrotnie brał udział w misjach dyplomatycznych: w 1295 roku do Cylicji i w 1299 roku do Serbii. Jednocześnie nie znaniedbywał studiów i pracy pisarskiej. W 1312/1313 roku rozpoczął studia astronomiczne u [[Manuel Bryennios|Manuela Bryenniosa]]. Później sam został nauczycielem [[Nicefor Gregoras|Nicefora Gregorasa]]. Pozostawał w związkach przyjaźni z [[Nicefor Chumnos|Niceforem Chumnosem]]. Był żonaty i miał sześcioro dzieci: pięciu synów i jedną córkę, Irenę (żonę Jana Komnena Paleologa).
Szczyt kariery osiągnął w 1321 roku, kiedy został mianowany przez cesarza Wielkim Logotetą. Stał się jednym z najbardziej wpływowych i najbogatszych ludzi w Cesarstwie. Z własnych dochodów przeznaczył środki na odnowienie i ozdobienie klasztoru Chora położonego w północno-zachodniej części Konstantynopola. W narteksie kościoła można nadal podziwiać mozaikę przedstawiającą Teodora Metochitę przynoszącego Chrystusowi Pantokratorowi model odnowionego kościoła Chora. Kariera Metochity była ściśle związana z losami cesarza. Jego abdykacja w 1328 roku, przyniosła logotecie konfiskatę dóbr i zesłanie do Didymoitechon. Otrzymawszy zgodę na powrót do Konstantynopola, powrócił do stolicy w 1330 roku i wstąpił do klasztoru Chora przyjmując imię Teolepta. Zmarł 12 marca 1332 roku.
Życie Teodora upamiętnił w mowie pogrzebowej jego uczeń Nicefor Gregoras<ref name="Jur294"/>.
== Twórczość ==
Głównym dziełem Teodora Metochity są ''Pisma różne'' (''Hypomnematismój kaj semejósejs gnomikáj'') znane pod łacińskim tytułem: ''Rozmaitości filozoficzne i historyczne'' (''Miscellanea philosophica et historica''). ''Rozmaitości'' składają się ze 120 rozpraw na tematy filozoficzne, historyczne i historycznoliterackie.
Teodor Metochita pozostawił po sobie dwadzieścia utworów poetyckich liczących w sumie 9188 wersów: enkomia o treści religijnej, pochwały macierzystego klasztoru, wiersz o sobie samym skierowany do Nicefora Gregorasa, utwory okolicznościowe: epitafia dla cesarzowej Ireny, syna cesarskiego Michała, pochwały Ojców Kościoła – św. [[Atanazy Wielki|Atanazego]], [[Bazyli Wielki|Bazylego Wielkiego]], [[Jan Chryzostom|Jana Chryzostoma]]<ref name="Jur295">{{Cytuj książkę |nazwisko= Jurewicz |imię=O.|autor link=Oktawiusz Jurewicz |tytuł= Historia literatury bizantyńskiej|strony=295 }}</ref>.
Jest też autorem utworów hagiograficznych o świętym [[Dymitr z Tesaloniki|Demetriuszu]], [[Grzegorz z Nazjanzu|Grzegorzu z Nazjanzu]], Michale Archaniele, Euzebii Ksene<ref name="Jur282">{{Cytuj książkę |nazwisko= Jurewicz |imię=O.|autor link=Oktawiusz Jurewicz |tytuł= Historia literatury bizantyńskiej|strony=282 }}</ref>, 18 pism retorycznych poruszających problemy religijne i moralne. Dokonał ponadto ''Zbioru komentarzy'' (''Syllogé'') do [[Arystoteles]]a pozbieranych z różnych podręczników filozoficznych. Interesował się [[Euklides]]em, [[Klaudiusz Ptolemeusz|Ptolemeuszem]], [
{{Przypisy|2}}
| |||