Maria Cunitz: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m →Życiorys: drobne redakcyjne |
źródła/przypisy |
||
Linia 24:
[[Plik:Urania.propitia.png|thumb|230px|Strona tytułowa dzieła ''Urania propitia'']]
'''Maria Cunitz''' lub '''Maria Cunitia'''<ref>Cunitz, Maria. „Urania propitia, sive Tabulæ Astronomicæ mirè faciles, vim hypothesium physicarum à Kepplero proditarum complexae; facillimo calculandi compendio, sine ullâ logarithmorum mentione paenomenis satisfacientes; Quarum usum pro tempore praesente, exacto et futuro succincte praescriptum cum artis cultoribus communicat Maria Cunitia. Das ist: Newe und Langgewünschete, leichte Astronomische Tabelln etc.”, Oels, Silesia, 1650.</ref><ref>
== Życiorys ==
Maria Cunitz była najstarszą córką Marii Schultz i dr. Henryka Cunitza ze Świdnicy. Jak wiele rodów szlacheckich i mieszczańskich na Śląsku, rodzina Cunitzów mogła wywodzić się ze słowiańskiej ludności<ref>{{Cytuj stronę|url=http://www.theodora.com/encyclopedia/c2/maria_cunitz.html |tytuł= Maria Cunitz |opublikowany=theodora.com| data dostępu=2012-07-04| język=en}}</ref>. Podobnie jak w przypadku [[Mikołaj Kopernik|Mikołaja Kopernika]] i [[Jan Heweliusz|Jana Heweliusza]] niełatwo określić jednoznacznie jej [[narodowość]], gdyż współczesne pojęcie narodowości pojawiło się dopiero w XIX wieku, a w jej czasach nie odgrywało istotnej roli<ref>{{Cytuj książkę |tytuł= National Identity |autor=Smith, Anthony D. |wydawca=University of Nevada Press |język=en |strony=72 |isbn=0-87417-204-7}}</ref>.
Była wybitnie uzdolniona, otrzymała staranne wykształcenie, znała [[język grecki]], [[Łacina|łacinę]], [[język francuski|francuski]], [[język niemiecki|niemiecki]], [[język polski|polski]], [[język włoski|włoski]] i [[język hebrajski|hebrajski]]<ref>{{Cytuj książkę|url=http://books.google.co.uk/books?id=P_oRAAAAYAAJ&pg=PA436&dq=Maria+Cunitz+Polish+astronomer&lr=&as_brr=0&redir_esc=y#v=onepage&q=Maria%20Cunitz%20Polish%20astronomer&f=false |tytuł= Bibliotheca sacra |autor=Xenia Theological Seminary| język=en}}</ref>, interesowała się m.in. [[medycyna|medycyną]], [[matematyka|matematyką]], [[astronomia|astronomią]] i [[historia|historią]]. W wieku 19 lat spotkała znanego matematyka i astronoma Eliasza Kreczmara, który za swoje dzieło ''Horologium Zodiacale'' uzyskał tytuł szlachecki ''Leonibus'' (von Löwen). Dzięki tej znajomości Maria przeniosła swoje wcześniejsze zainteresowania [[astrologia|astrologią]] na najważniejszy problem ówczesnej astronomii, jakim była zapoczątkowana przez Kopernika debata nad budową [[Wszechświat]]a. W 1630, po śmierci ojca Marii, wyszła za mąż za Eliasza. Wraz z nim wspólnie obserwowała (z dachu swojego domu w Świdnicy) [[planeta|planety]]: [[Wenus]] i [[Jowisz]]a, ''pracując w nocy, a śpiąc w dzień''.
Ze względu na jej wielkie dokonania zwano ją "Śląską [[Atena|Pallas]]" oraz "Drugą [[Hypatia z Aleksandrii|Hypatią]]"<ref>{{cytuj stronę | url = http://web.clas.ufl.edu/users/rhatch/pages/03-Sci-Rev/SCI-REV-Home/sr-women/05-SR-WOMEN-CUNITZ-PAGE-bio.html| tytuł = The Cunitz Page| data dostępu =
Maria i Eliasz prowadzili kilkuletnią korespondencję z Janem Heweliuszem, a następnie z francuskim astronomem [[Ismail Bouillaud|Ismailem Bouillaudem]]. Jej listy przechowywane są Bibliotheque Nationale de France oraz w Bibliotheque de l’Observatoire w Paryżu. Znany jest też fakt jej korespondencji z Johannem Albrechtem Portnerem z Ratyzbony oraz z sekretarzem królowej Polski, Pierre’em Desnoyersem.
Linia 39:
Johann Caspar Eberti w roku 1727 napisał: ''„Cunicia (Maria) albo Cunitzin, córka sławnego pana Henryka Cunitiego, [...]. Uczona niewiasta, błyszcząca zarazem jak królowa pośród śląskich niewiast, mówiła siedmioma językami: niemieckim, włoskim, francuskim, polskim, łaciną, greką i hebrajskim, była doświadczona w muzyce i potrafiła sporządzić piękny obraz. Przy tym była bardzo zajęta astrologią [...]; rozważania astronomiczne były jej największą przyjemnością"''.
W czasach nowożytnych na jej cześć nazwano jeden z nielicznych [[krater uderzeniowy|kraterów uderzeniowych]] na [[Wenus]] – [[Cunitz (krater wenusjański)|Cunitz]]<ref>{{cytuj stronę | url = http://planetarynames.wr.usgs.gov/Feature/1348| tytuł = Cunitz| data dostępu = 2012-07-08| opublikowany = planetarynames.wr.usgs.gov | język = en}}</ref>, a także jedną z [[planetoida|planetoid]] – [[12624 Mariacunitia]]<ref>{{cytuj stronę | url = http://ssd.jpl.nasa.gov/sbdb.cgi?sstr=12624| tytuł = 12624 Mariacunitia (9565 P-L)| data dostępu = 2012-07-08| opublikowany = nasa.gov | język = en}}</ref>.
Pod koniec października 2008 gimnazjum w Świdnicy otrzymało jej imię, zaś w pobliżu wciąż istniejącego domu Pod Złotym Chłopkiem, gdzie mieszkała i prowadziła swoje obserwacje, stanął jej pomnik.
|