Cynk (instrument): Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Nie podano opisu zmian
Nie podano opisu zmian
Linia 1:
{{Źródła|data=2011-03 }}
[[Plik:Three cornetts.jpg|thumb|Różne typy cynków - biały, czarny i tenorovytenorowy]]
[[Plik:SerpentCornets (musicalà instrument)bouquin1.JPG|rightjpg|thumb|300px|SerpentKolekcja cynków - cynkParyż, Musée de la kontrabasowymusique]]
'''Cynk''' (kornet, wł. ''cornetto'') – [[instrument dęty]] ustnikowy, wykonany z [[kość słoniowa|kości słoniowej]], drewna obciągniętego skórą lub metalu. Wywodzi się z [[Iran|Persji]].
 
'''Cynk''' (kornet, wł. ''cornetto'', ang. ''cornett'', niem. ''zink'', fr. ''cornet à boquin'', hiszp. ''corneta'')) – [[instrument dęty]] ustnikowy, najczęściej zaliczany do [[instrument dęty blaszany| instrumentów dętych blaszanych]] (ze względu na sposób powstawania dźwięku), wykonany z [[kość słoniowa|kości słoniowej]], drewna obciągniętego skórą lub metalu. Wywodzi się z [[Iran|Persji]].
Cynki były popularne w [[Europa|Europie]] w średniowieczu, renesansie i wczesnym baroku. Cynk kontrabasowy ([[serpent]]) używano w orkiestrach jeszcze na początku XIX w. jako najniżej brzmiący instrument w sekcji instrumentów dętych blaszanych. Dźwięk jest podobny do dźwięku instrumentów dętych blaszanych. Cynki używane były jako instrumenty solowe, a także np. w zespołach składających się z puzonów i 1-2 cynków wykonujących najwyższe partie.
 
Korpus instrumentu z konicznym kanałem ma kształt prosty lub zakrzywiony. Zaopatrzony jest w 6 otworów palcowych, po trzy dla każdej ręki. Dźwięk powstaje w małym i wąskim lejkowatym ustniku. Jest to więc jakby skrzyżowanie instrumentów dętych blaszanych (ze względu na ustnik) i drewnianych (ze względu na otwory palcowe, umożliwiające grę chromatyczną w całej skali instrumentu i dające instrumentowi ruchliwość porównywalną z fletem).
Cynki miały cylindryczny kształt rozszerzający się stopniowo od lejkowatego [[Ustnik (muzyka)|ustnika]] do podstawy. Z boków tych instrumentów wywiercone były otwory na wzór instrumentów drewnianych. Otworów tych było sześć, po trzy dla każdej ręki. Cynki różniły się między sobą kształtem i wielkością. Proste cynki były malowane na biało, a wygięte na czarno.
 
Dźwięk cynku łączy w sobie piękno dźwięku instrumentów dętych blaszanych i drewnianych - jasna, ale miękka barwa, zbliżona do barwy głosu ludzkiego, dobrze stapiająca się z organami i innymi instrumentami dętymi i smyczkowymi, "jak promień wschodzącego słońca, przenikający przez mrok i ciemności" - jak pisał w roku 1636 [[Marin Mersenne]] w swoim dziele ''Harmonie Universelle''.
 
Rozpiętość dynamiczna dźwięku cynku jest duża - może grać forte jak trąbka i piano jak flet prosty.
 
Gra na tym instrumencie jest niezwykle trudna - miniaturowy, wąski lejowaty ustnik z wąską krawędzią powoduje szybkie zmęczenie warg. Wypracowanie dobrego brzmienia wymaga wieloletniego codziennego ćwiczenia. Intonacja jest chwiejna i czysta gra także wymaga wielkich umiejętności.
 
Na podstawie ikonografii historycznej można sądzić, że ustnik często przykładano do warg z boku w pobliżu kąta ust, gdzie wargi są węższe, a nie centralnie, jak w innych instrumentach ustnikowych.
 
Cynki były popularneużywane w [[Europa|Europie]] w średniowieczu, renesansie i wczesnym baroku (do XVIII w.), największy rozkwit osiągnęły w latach 1500-1650. Cynk kontrabasowybasowy ([[serpent]]) używano w orkiestrach jeszcze naw pierwszej początkupołowie XIX w. jako najniżej brzmiący instrument w sekcji instrumentów dętych blaszanych. Dźwięk jest podobny do dźwięku instrumentów dętych blaszanych. Cynki używane były jako instrumenty solowe, a także np. w zespołach składających się z puzonów i 1-2 cynków wykonujących najwyższe partie.
 
== Typy cynków ==
* sopranowy, biały, prosty
* altowy, czarny, lekko wygięty półksiężycowato
* tenorowy, czarny, wygięty w kształt litery S
* basowy, czarny, wygięty cztery razy
 
Cynki różniły się między sobą kształtem i wielkością:
Cynk basowy nazywano [[Serpent (instrument muzyczny)|serpentem]] i uważa się go za przodka [[tuba|tuby]].
* sopranowy, biały, prosty;
* altowy, czarny, lekko wygięty półksiężycowato;
* tenorowy, czarny, wygięty w kształt litery S;
* basowy ([[serpent]]), czarny, wygięty cztery razy, uważany obok [[ofiklejda|ofiklejdy]] za przodka [[tuba|tuby]].
 
== Linki zewnętrzne ==
 
* [http://www.music.iastate.edu/antiqua/zink.htm The Zink]
 
[[Kategoria:Aerofony ustnikowe]]