Litwa Środkowa: Różnice pomiędzy wersjami

'''Litwa Środkowa''' – formalnie niezależny organizm państwowy ze stolicą w [[Wilno|Wilnie]], którego powstanie zostało ogłoszone przez PolakówPaństwo Polskie [[12 października]] [[1920]] roku w celu oderwania od. [[Pierwsza18 Republika Litewska|Litwykwietnia]] terenów przekazanych jej 27 sierpnia 1920 roku przez [[Bolszewicy|bolszewików1922]] w zamian za życzliwą neutralność w toczącej się wtedy [[Wojna polsko-bolszewicka|wojnie polsko-bolszewickiej]]. 18 kwietnia 1922 roku została formalnie przyłączona do Polski.

Termin „''Litwa Środkowa''” był przejawem planów federalistycznych [[Józef Piłsudski|Józefa Piłsudskiego]]. Wraz z Litwą Wschodnią (tereny obecnego państwa [[Białoruś|Białorusią]]) i Litwą Zachodnią (dawne tereny [[Gubernia kowieńska|guberniąguberni kowieńskąkowieńskiej]]) [[Wileńszczyzna]] miała tworzyć pozostające w unii z [[Polska|Polską]] państwo litewskie, składające się z trzech kantonów narodowościowych.

Po zajęciu Wileńszczyzny miała miejsce [[Ofensywa Litwy Środkowej na Kowno|nieudana próba zajęcia także Kowna]] i reszty ziem litewskich. Ostatecznie jednak podpisano [[traktat w Kownie]] pomiędzy Litwą Kowieńską i Litwą Środkową, który został wymuszony przez Ligę Narodów. Po zawarciu rozejmu Liga kontynuowała prace mające doprowadzić do [[Plebiscyt na Wileńszczyźnie|plebiscytu na Wileńszczyźnie]], ale wszelkie próby dalszego porozumienia zakończyły się porażką z powodu braku dobrej woli obu stron.

[[4 lutego]] [[1922]] przybył do Wilna delegat rządu polskiego [[Władysław Sołtan]], który funkcję sprawował do 6 kwietnia. [[20 lutego]], na swoim 10. posiedzeniu, [[Sejm Litwy Środkowej]] przyjął „Uchwałę''Uchwałę w przedmiocie przynależności państwowej Ziemi Wileńskiej”Wileńskiej''. Za wnioskiem o przyłączenie ziemi wileńskiej do Polski głosowało 96 posłów, 6 wstrzymało się od głosu. W pkt. 4 tej uchwały napisano: „Ziemia''Ziemia Wileńska stanowi bez warunków i zastrzeżeń nierozerwalną część Rzeczypospolitej Polskiej”Polskiej''. [[1 marca]] rząd RP przedłożył Komisji Spraw Zagranicznych Sejmu RP projekt „Aktu"Aktu złączenia”złączenia", który miał uzupełnić uchwałę Sejmu Wileńskiego. W akcie tym zapowiadano nadanie autonomii Ziemi Wileńskiej, podobnej do tej jaką miało województwo śląskie. Dzień później przybyła do Warszawy delegacja Sejmu Litwy Środkowej, ale brak zgody tej delegacji na wprowadzenie zmian do uchwały o włączeniu Ziemi Wileńskiej do Polski doprowadził do kryzysu politycznego, zakończonego dymisją [[pierwszy rząd Antoniego Ponikowskiego|rządu premiera Ponikowskiego]]. Ostatecznie [[6 kwietnia]] [[Sejm Ustawodawczy (1919-1922)|Sejm Ustawodawczy RP]] przyjął ustawę „O"O objęciu władzy państwowej nad Ziemią Wileńską”Wileńską"<ref>{{cytuj pismo|tytuł=Ustawa sejmowa z 6 kwietnia 1922 roku „O objęciu władzy państwowej nad Ziemią Wileńską”|czasopismo=Archiwum Akt Nowych, MSZ, sygn. 6103|strony=304-307}}</ref> w kształcie proponowanym przez Sejm Wileński, bez zmian proponowanych przez rząd RP. Delegatem rządu w Wilnie został [[Walery Roman]]. [[18 kwietnia]] w Wilnie odbyły się uroczystości mające symbolicznie wprowadzić w życie ustawę o wcieleniu Wileńszczyzny do Polski.

Litwa do 19 marca [[1938]] roku nie utrzymywała z Polską stosunków dyplomatycznych i do dnia dzisiejszego to wydarzenie jest cierniem w stosunkach polsko-litewskich.

Po [[Agresja ZSRR na Polskę 1939|agresji ZSRR]] na Polskę w [[1939]] roku Stalin przekazał, na mocy układu radziecko-litewskiego z 10 października [[1939]] roku, Wilno i część Wileńszczyzny [[Litwa|Litwie]]. RokOd późniejtego czasu do roku [[1940]] tereny te znajdowały się pod faktyczną okupacją litewską, pobez wypowiedzenia wojny Państwu Polskiemu. Po aneksji Litwy przez ZSRR w 1940, [[Wilno]] zostało stolicą [[Litewska Socjalistyczna Republika Radziecka|Litewskiej SRR]]. Po rozpadzie Związku Radzieckiego Wilno stało się stolicą niepodległej Litwy.