Jeńcy sowieccy w niewoli polskiej (1919–1921): Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
Pernambuko (dyskusja | edycje) ilustracja Znacznik: Niewłaściwe użycie przycisków paska edycji (filtr nadużyć) |
m WP:SK, drobne techniczne |
||
Linia 1:
[[
[[Plik:Tuchola 1919 russian pow go.jpg|thumb|220px|Kolumna jeńców radzieckich w drodze do obozu w Rembertowie (zbiory Muzeum Historii Fotografii w Krakowie, fot. J. Zimowski)]]
[[Plik:Tuchola 1919 russian pow.jpg|thumb||220px|Jeniec radziecki z pilnującym go małoletnim żołnierzem polskim (zbiory MHF, fot. J. Zimowski)]]
Linia 15:
== Rozstrzeliwanie jeńców bolszewickich ==
[[22 sierpnia]] [[1920]] roku dowódca [[5 Armia (II RP)|5. Armii Polskiej]] gen. [[Władysław Sikorski]] wydał odezwę do żołnierzy rosyjskich [[3 Korpus Kawalerii|3. Korpusu Kawalerii]], ostrzegając ich, że ''każdy przyłapany na rabunku czy walce z bezbronną ludnością będzie na miejscu rozstrzelany''. [[24 sierpnia]] pod [[Mława|Mławą]] rozstrzelano 200 czerwonoarmistów 3. Korpusu Kawalerii, którym udowodniono wymordowanie kompanii z [[49 Huculski Pułk Strzelców|49. Pułku Piechoty]], wziętej do niewoli przez [[Rosjanie|Rosjan]] dwa dni wcześniej
== Wymiana jeńców ==▼
▲[[22 sierpnia]] [[1920]] roku dowódca [[5 Armia (II RP)|5. Armii Polskiej]] gen. [[Władysław Sikorski]] wydał odezwę do żołnierzy rosyjskich [[3 Korpus Kawalerii|3. Korpusu Kawalerii]], ostrzegając ich, że ''każdy przyłapany na rabunku czy walce z bezbronną ludnością będzie na miejscu rozstrzelany''. [[24 sierpnia]] pod [[Mława|Mławą]] rozstrzelano 200 czerwonoarmistów 3. Korpusu Kawalerii, którym udowodniono wymordowanie kompanii z [[49 Huculski Pułk Strzelców|49. Pułku Piechoty]], wziętej do niewoli przez [[Rosjanie|Rosjan]] dwa dni wcześniej. <ref>Tadeusz A. Kisielewski, Katyń, zbrodnia i kłamstwo, Poznań 2008, s. 238.</ref>
▲==Wymiana jeńców==
{{main|Traktat ryski (1921)}}
Wraz z ustaniem walk obie strony podjęły pertraktacje w sprawie jeńców wojennych. Umowę w tej kwestii Polska i bolszewicka Rosja zawarły w Berlinie 6 września 1920 r., podpisaną przez przedstawicieli polskiego i rosyjskiego Czerwonego Krzyża. Ze strony rosyjskiej podpisy złożył [[Stefan Brodowski-Bratman]], a w imieniu Polski umowę sygnował E. Zalewski. Umowa ta przedłużała realizację porozumienia zawartego przez [[Julian Marchlewski|Juliana Marchlewskiego]] w Mikarzewicach 2 i 9 listopada 1919 r., o zwolnieniu przez stronę bolszewicką zakładników polskich oraz o wymianie jeńców cywilnych. Porozumienie berlińskie miało stanowić podstawę do rozpoczęcia także wymiany jeńców wojennych między obiema stronami konfliktu. Już dnia 2 listopada 1920 r. delegacja Rosyjskiego Czerwonego Krzyża pod przewodnictwem [[Stefania Sempołowska|Stefani Sempołowskiej]] otrzymała wojskowe pozwolenie na wstęp do obozów jenieckich<ref>[http://www.mysl.pl/?m=10&art_id=1474&more=more Paweł Janicki "Między prawdą a "Pravdą" portal Myśl.pl, numer 14, lato 2009]</ref>.
Linia 46 ⟶ 45:
Zachowane dokumenty oraz świadectwa nie potwierdzają również stawianej przez część Rosjan tezy, że jeńcy byli poddawani celowej eksterminacji przez polskie władze obozowe (masowe rozstrzeliwania). Główną przyczyną śmierci jeńców były epidemie chorób zakaźnych, spowodowane złymi warunkami sanitarnymi w obozach, co z kolei było spowodowane ich przepełnieniem. Zaznaczyć przy tym należy, że w zniszczonym wojnami kraju choroby zbierały obfite żniwo nie tylko w obozach jenieckich, lecz także wśród walczących żołnierzy i ludności cywilnej<ref name=archiwum />.
W [[2011]] r. odnaleziono dokumenty potwierdzające starania polskich władz w walce z epidemiami cholery, tyfusu i czerwonki w obozie w Strzałkowie
{{Cytat|Warunki w obozie były skrajnie trudne, ale władze RP wykorzystały wszelkie dostępne środki, by zwalczyć epidemię<ref>{{cytuj stronę| url = http://fakty.interia.pl/historia/news/ii-rp-ratowala-rosyjskich-jencow-wbrew-propagandzie,1673327 | tytuł = II RP ratowała rosyjskich jeńców. Wbrew propagandzie | data dostępu = 1 grudnia 2009| autor =
Odnotować należy, że w tym samym czasie śmiertelność [[Jeńcy polscy w niewoli sowieckiej (1919-1922)|jeńców polskich w niewoli sowieckiej]] była większa od śmiertelności jeńców sowieckich. W obozach sowieckich i litewskich zginęło ok. 20 tys. jeńców polskich spośród ogólnej ich liczby wynoszącej ok. 51 tys.<ref>[[Zbigniew Karpus|Karpus Zbigniew]], Alexandrowicz Stanisław, 1995. Zwycięzcy za drutami. Jeńcy polscy w niewoli (1919-1922). Dokumenty i materiały. Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, Toruń, 1995, ISBN 83-231-0627-4</ref>.
Linia 55 ⟶ 54:
Część rosyjskich historyków używa w Rosji sformułowania [[Polskie obozy koncentracyjne]] w odniesieniu do obozów jenieckich dla rosyjskich jeńców wojennych. Przykładowo w [[Rosyjska Wikipedia|rosyjskiej Wikipedii]] można znaleźć hasło zatytułowane "Obóz koncentracyjny w Tucholi", ros. ''Тухол (концентрационный лагерь)''<ref>[[:ru:Тухол (концентрационный лагерь)|Тухол (концентрационный лагерь)]], ru.wikipedia.org</ref>.
== Filmy ==
* W 1995 roku Uni Production (Warszawa) zrealizował dla [[Telewizja Polska|Programu 2 TVP]] film dokumentalny pt. ''Jeńcy'' w reż. Wojciecha Maciejewskiego<ref>[http://www.filmpolski.pl/fp/index.php/4224385 ''Jeńcy''] filmpolski.pl [dostęp 2012-05-24]</ref>.
* W 2005 roku powstał film dokumentalny film ''Zapomniani jeńcy'' w reż. [[Zbigniew Wawer|Zbigniewa Wawera]]<ref>[http://www.filmpolski.pl/fp/index.php/4221939 ''Zapomniani jeńcy''] filmpolski.pl [dostęp 2012-05-24]</ref>.
Linia 68 ⟶ 67:
* [[Obozy internowanych żołnierzy armii URL w Polsce]]
{{
== Linki zewnętrzne ==
Linia 96 ⟶ 95:
[[ru:Военнопленные польско-советской войны]]
[[sv:Krigsfångeläger för sovjetiska krigsfångar i Polen 1919–1924]]
| |||