Operacja Compass: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m →‎Pięciodniowy rajd: trochę literówek poprawionych...
Linia 67:
=== Pięciodniowy rajd ===
[[Plik:Matilda Compass.jpg|thumb|250px|Brytyjski czołg [[Matilda Mk II]] należący do 7. Królewskiego Pułku Czołgu na pustynii podczas operacji Compass, 19 grudnia 1940 roku]]
Od października RAF dokonywał nalotów na nieprzyjacielskie magazyny amunicji i zaopatrzenia, koszary i lotniska w [[Bengazi]], Darnie, [[Tobruk]]u i [[Bardija (miasto)|Bardiji]]. [[7 grudnia]] ataki te zaczęły jednak koncentrować się na włoskich lotniskach, czego skutkiem było zniszczenie na ziemi 39 samolotów w ciągu kolejnych dwóch nocy. W nocy [[8 grudnia]] działa 381 mm monitora HMS "Terror" ostrzelały Maktilę, a kanonierka [[HMS Ladybird (1916)|HMS "Ladybird"]] i jej siostrzana jednostka HMS "Aphis" - [[Sidi Barrani]]. Ta wzrastająca w aktywność została oczywiście zauważona we włoskich sztabach, ale nie spowodowała żadnego alarmu. Raporty o ruchach pojazdów w kierunku linii frontu zlekceważono - uznano to za rutynowe przesunięcia sił. Specjalny patrol z 2. batalionu brygady strzelców (Prince Consort's Own) potwierdził osiągnięcie Nibeiwy w nocy 7 na 8 grudnia. Po tej informacji podjęto decyzję o ostatecznym spotkaniu sił. Ruch naprzód przez tej strefę koncentracji zwaną "Piccadilly Circus" przebiegł bez zakłóceń, kamuflowany atakiem lotniczym archaicznych samolotów [[Bristol Bombay|Bombay]], których bomby były nieskuteczne, ale ich buczałybuczenie pomogłypomogło zagłuszyć dźwięk pojazdów nadciągających z południa. Pomimo niewielkich problemów, gdy nadchodził świt, kolumny setek pojazdów poruszały się miarowo w kierunku północny. O godzinie 5:00 hinduska 11. Brygada osiągnęła pozycje wyjściowe na północny zachód od obozu Nibeiwa. Po tym jak został on w nocy ostrzelany od wschodu przez 4. batalion 7. pułku radżputów (wycofali się o godzinie 6:00) poranna rutyna Włochów została ponownie zakłócone godzinę później przez mieszane siły artylerii. Czołgi [[Matilda Mk II|Matilda]] z 7. Royal Tank Regiment przesuwały się na pozycje naprzeciw północno-zachodniego rogu obozu, nieświadomie faktu, że w nocy zatrzymała się tam grupa 23 czołgów [[M11/39]]. Luka ta przynajmniej nie została zaminowana, a M11/39 było łatwo pokonać. Załogi, zaskoczone atakiem, nie zdążyły jeszcze obsadzić maszyn, gdy Matildy były już obozie. Z niezniszczalnymi Matildami za plecami ("Najszybsza piekłu rzecz, jaką kiedykolwiek widziałem" - stwierdził włoski lekarz wojskowy) Włosi zostali zdruzgotani, gdy piechota zaczęła oczyszczać teren ze wszystkiego, co czołgi mogły pominąć.
 
Sam obóz miał wymiary 2200 na 1600m, a jego linia obrony składała się z kamiennych przedpiersi, stanowisk karabinów maszynowy i dział, które nie były w stanie zatrzymać Matild. Pozycje obronne zostały rozmieszczone co 23m23 m, a oprócz tego teren był pełen okopów, namiotów i magazynów. Obrońcy z Gruppo Maletti walczyli twardo przez dwie i pół godziny. Artylerzyści wspinali się po ścianach i obrzucali granatami ciężko poruszające się czołgi, dopóki nie zostali zmiażdżeni przeważającymi siłami. Członek załogi jednego z czołgów powiedział:
{{cytat|''Może i Włosi zostali odepchnięci, ale w Nibeiwie walczyli jak diabły''}}
W trakcie całej kampanii demonstrowali oni taką samą bezinteresowną odwagę , ale gdy zamilkły działa, piechota musiała ulec. Wzięto do niewoli 4 000 żołnierzy. Niektórzy Włosi poddawali się na żądanie, ale generał Pietro Maletti, podnoszący się ze swojego ukrycia z karabinem maszynowym w ręku, został zastrzelony. 7. Royal Tank Regiment stracił dwóch zabitych i pięciu rannych. O godzinie 10:40 było po wszystkim. Zabrakło czasu na świętowanie, zwłaszcza wśród załóg czołgów, które natychmiast musiały zacząć uzupełnianie paliwa i amunicji. Hinduska 5. Brygada miała rozpocząć atak na Tummar West o godzinie 11:00. Plan był jak zwykle optymistyczny, więc gdy wsparcie czołgów opóźniło się z powodu burzy piaskowej, a siedem maszyn zostało zniszczonych na polu minowym, natarcie przesunięto na 13:35. Musiano kierować się wskazaniami kompasu, które szczęśliwe doprowadziły czołgi do wyłomu w murze. Jeszcze raz wdały się one w pojedynek z włoskimi artylerzystami, podczas gdy piechoty znalazła się w większych opałach niż w Nibeiwie. 1. batalion strzelców królewskich został doprowadzony na odległość 135 m do ogrodzenia przez bohaterskiego nowozelandzkiego kierowcę z 4. rezerwowej kompanii transportowej, który pochwycił karabin maszynowy i poprowadził natarcie, wołając: ''"Idę do was, bękarty!"''. Dwugodzinny atak z użyciem grantów ręcznych i bagnetów zakończył się wzięciem do niewoli 20002 000 jeńców.
 
[[Plik:6 inch gun muzzle HMS Ladybird Bardia 1940 AWM 005000.jpeg|thumb|250px|Działo 152 mm na pokładzie kanonierki HMS "Ladybird" podczas ostrzeliwania [[Bardija (miasto)|Bardiji]], 31 grudnia 1940 roku]]
Linia 77:
{{cytat|''(...) wina z Frascati, Falerno i Chianti, puszki z delikatnymi ozorkami i tuńczykiem, parmezany wielkie jak koła od wozów, okrągłe puszeczki z wołowiną. Były tam wszystkie rodzaje warzyw(...)''}}
 
Dalej na zachód 11. pułk huzarów dotarł o godzinie 9:00 do szosy nadbrzeżnej na zachód od Sidi Barrani i w towarzystwie 7. pułku huzarów odciął połączenia telefoniczne i dostawy wody. Czołgi 4.Brygady Pancernej znajdowały się na południowy wschód do Buq Buq. 6. Royal Tank Regiment oczekiwał spotkania koncentracji głównych sił pancernych przeciwnika, ale te zostały o noc odciągnięte w kierunku Nibeiwy. Po osiągnąć szosy 7. pułku huzarów otrzymał rozkaz oczyszczenia Wadi el Kharruba;; atak zakończył się o godzinie 11:40, co zakończyło izolowanie wszystkich sił włoskich na wschód od tego miejsca. O'Connor spędził dzień wysunięty daleko do przodu, posuwając się za 7. Dywizją Pancerną. Odkomenderował on starszego oficera łącznikowego, aby koordynował współpracę pomiędzy dwoma formacjami, i wysłał patrol z 8. pułku huzarów na zachód od obozu Sofafi, aby zniechęcić Włochów do ewakuacji. Podczas gdy forty były atakowane, siły Selby Force jechały szosą nadbrzeżną. Nieświadomy ich postępów O'Connor skierował brytyjską 16. Brygadę do ataku następnego ranka na Sidi Barrani, podczas gdy hinduska 5. Brygada zajmowała się Tummar East (skapitulował on o 7:30).
 
Selby Force spędziła dzień 9 grudnia we frustrującym odosobnieniu, pozbawiona aktualnych informacji i poprawionych rozkazów. Zwracała baczną uwagę na Maktilę, gdy zaczęły się pierwsze potyczki, i jeszcze tego dnia dokonała próby okrążenia, podczas gdy gwardziści z 3.Coldstream Guards wolno poruszali się naprzód. Nocą, po powtarzającym się ostrzale z jednostek Royal Navy, obrońcy z 1. Dywizji Libijskiej wyślizgnęli się prosto w kleszcze uformowane przez 4. Brygadę Pancerną naciskającą z zachodu i brytyjską 16. Brygadę nadciągającą z południa. Dowódca Grupy Libijskiej w Sidi Barrani, generał Sebastiano Gallina, raportował Grazianiemu:
{{cytat|''dostawy wody zostały odcięte, tereny między Sidi Barrani a 2. Dywizją Libijską są opanowywane przez wojska zmechanizowane, przeciw którym nie mam odpowiednich środków.''}}
Gdy nadszedł poranek, a wraz z nim burza piaskowa - i nadal nie było wsparcia pancernego - po brytyjskiej stronie brygadier C.E.N Lomax z 16. Brygady zdecydowały się przejąć inicjatywę. Gdy tylko ciężarówki transportujące 1.batalion z pułku Argyll and Sutherland Highlanders ruszyły, dostały się pod celny ostrzał artyleryjski i wojsko musiało zalegnąć na ziemi. Po ich prawej stronie 2.batalionu pułku Leicestershire miał więcej szczęścia - było nim przybycie 11 ocalałych czołgów Matilda z 7.Royal Tank Regiment wraz z 1.batalionem pułku Queen's Royal Regiment - co pozwoliło przesunąć się im w lewo. Wśród szalejącej burzy piaskowej i przy brytyjskim ostrzale artyleryjskim zwalczającym Włochów, od zachodu rozwinęły się działania bitewne. Pomimo krótkiej wymiany ognia pomiędzy 1.A&SA i 2.Queen's osiągnęli oni swój cel, podczas gdy 2.Leicestershire przedzierał się po południowym obwodzie. Nagle Brytyjczycy ujrzeli wielką liczbę ludzi wyłaniających się z okopów, "jak gdyby szli do ataku". Było to 2000 zbiorowo poddających się "czarnych koszul".