Trzęsienia ziemi w średniowiecznej Polsce: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
usunięcie szablonu Szablon:bibliografia |
|||
Linia 1:
{{Dopracować|redakcja tekstu, linkowania}}
Polska nie jest krajem, który leży na zetknięciu czy nawet w pobliżu uskoków płyt tektonicznych, których to ruchy są najczęstszą przyczyną [[Trzęsienie ziemi|trzęsień ziemi]] - (S. Gibowicz podaje, że jest to nawet 90%). Już [[Jan Długosz|Długosz]] pisał, że Polska jest krainą „zgoła nie znająca trzęsień ziemi, których inne krainy doznają często aż ze skutkami ruin i unicestwień miast i wsi i rozpadaniem się gór”. Mimo to Polskę zalicza się do krajów tzw. [[tablicy runicznej]], tzn.: z silnie sejsmicznych Węgier na terytorium Polski docierają (zwłaszcza na terytorium [[Galicja (Europa Środkowa)|Galicji]]) tylko najsilniejsze trzęsienia. Większość z nich zatrzymuje się na linii [[Karpaty|Karpat]]. Ponadto w rejonie Karpat i Sudetów mogą występować lokalne słabe poruszenia skorupy ziemskiej.
== Początek zainteresowanie trzęsieniami ziemi w historiografii polskiej ==
Właściwy początek zainteresowania tematyką klęsk elementarnych w historiografii polskiej datuje się na rok 1906, kiedy to w [[Wiedeń|Wiedniu]], podczas Zjazdu Przedstawicieli Towarzystw Krajoznawczych, dr [[Swaworski]] i prof. [[Redlich]] wygłosili referat o potrzebie krytycznego zestawienia wzmianek źródłowych o zjawiskach meteorologicznych i klęskach żywiołowych oraz zjawiskach następczych. Wybrana na zjeździe trzyosobowa komisja, ([[Oberhummer]], [[Bruckner (ujednoznacznienie)|Bruckner]], [[Redlich]]), miała za zadanie opracowanie planu i zasad pracy, a także poleciła ona gromadzenie materiałów o zagadnieniu klęsk elementarnych, w tym także w zakresie trzęsień ziemi.
Jednak jeszcze przed rokiem 1906 powstały pierwsze dzieła na ten temat. W 1902 r. ujrzały światło dzienne dwie bardzo ważne prace [[Václav Láska|V. Láski]]. Wymienia on w swej pracy 14 trzęsień ziemi dla okresu średniowiecza na terytorium Polski. Wymienione przez niego źródła są niekompletne, ponadto odnosi się on bezkrytycznie do przytoczonych dat i wydarzeń, dlatego trzeba zachować dużą powściągliwość podczas odnoszenia się do informacji przez niego podanych.
Po roku 1906 szczególnie popularnym tematem stały się zmiany i wszelkie anomalie klimatyczne. Jednakże ciągle istniała dość spora luka jeśli chodzi o rzetelne zestawienie informacji o pozostałych klęskach elementarnych, w tym o trzęsieniach ziemi. Przestrzeń tę próbował zapełnić znakomity badacz historii społecznej i gospodarczej, [[Fr. Bujak]] wraz ze swoimi uczniami, opracowując ''Badania z dziejów społecznych i gospodarczych''. Głównym założeniem ''Badań…'' miało być „stworzenie podstaw dla badań nad przeszłością społeczną i gospodarczą Polski”, które miały zawierać między innymi opracowanie kroniki klęsk elementarnych, mających wpływ na przebieg życia gospodarczego kraju.
Linia 27:
U Długosza możemy odnaleźć informacje na temat jeszcze innych wstrząsów sejsmicznych, które nie zostały uwzględnione przez Srokę i Malewicz. Pod rokiem 1000, Długosz pisze: „Wiele dziwnych wypadków zdarzyło się w tym roku. Przede wszystkim było trzęsienie ziemi w nawróconej Polsce. (…)”. Wspomina o nim także ''Katalog...'' Pagaczewskiego, datując go na 29 marca [[1000]] r. „Burzące trzęsienie ziemi w okolicy Lublany. Odczute silnie w całej Europie, silnie w środkowych Niemczech, Saksonii, Brandenburgii, Memmingen, Norymberdze i prawdopodobnie w Polsce”.
Kolejnym pominiętym trzęsieniem ziemi jest to datowane na [[1016]] r. Długosz wiąże z nim informacje o narodzinach syna Mieczysława ([[Mieszko II Lambert|Mieszko II]]) i Ryksy, czyli Kazimierza.
„W tymże zaś roku zdarzyło się trzęsienie ziemi w Królestwie Polskim, uznane za zjawisko nadprzyrodzone”. W ''Katalogu…'' czytamy: „Trzęsienie ziemi w Polsce. Wymieniona miejscowość Kraków”.
Linia 40:
== Zobacz też ==
* [[Najsilniejsze trzęsienia ziemi w historii|największe trzęsienia ziemi w historii]], [[Trzęsienia ziemi na ziemiach polskich|trzęsienia ziemi w Polsce]]
{{Przypisy}}
Linia 56:
* ''Rocznik Chotelskiego'', [w]: ''Monumenta Poloniae Historica'', III, wyd. A Bielowski, Lwów 1878.
* ''[[Rocznik dominikanów wrocławskich]]'', [w]: ''Średniowieczna annalistyka śląska'', W. Korta, Wrocław 1966.
* ''[[rocznik kapituły krakowskiej|Rocznik kapitulny krakowski]]'', [w]: ''Monumenta Poloniae Historica, series nova'', V, wyd. Z. Kozłowska-Budkowa, Warszawa 1978.
* ''Rocznik kapituły krakowskiej'', [w]: ''Monumenta Poloniae Historica, series nova'', V, wyd. Z. Kozłowska-Budkowa, Warszawa 1978.
* ''Rocznik krakowski'', [w]: ''Monumenta Poloniae Historica'', II, wyd. A. Bielowski, Lwów 1872.
| |||