Rząd Narodowy (wrześniowy): Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m →‎Bibliografia: poprawa linków
Linia 1:
'''Rząd Narodowy''' tzw. '''''wrześniowy''''' lub '''''czerwony''''' – naczelny organ władz [[powstanie styczniowe|powstania styczniowego]] od [[17 września]] do [[17 października]] [[1863]].
 
== Utworzenie ==
We wrześniu [[1863]] nastąpiła stopniowa dekompozycja [[Rząd Narodowy (Karola Majewskiego)|Rządu Narodowego]], kierowanego przez [[Karol Majewski|Karola Majewskiego]], spowodowana klęskami militarnymi, nasilającym się terrorem władz [[imperiumImperium rosyjskieRosyjskie|rosyjskich]] i rosnącą opozycją [[stronnictwo czerwonych|czerwonych]]. [[17 września]] Karol Majewski wynegocjował oddanie sterów powstania [[Franciszek Dobrowolski|Franciszkowi Dobrowolskiemu]]. Powołano nowy Rząd Narodowy, składający się w dużej mierze z przedstawicieli stronnictwa czerwonych.
 
We wrześniu [[1863]] nastąpiła stopniowa dekompozycja [[Rząd Narodowy (Karola Majewskiego)|Rządu Narodowego]], kierowanego przez [[Karol Majewski|Karola Majewskiego]], spowodowana klęskami militarnymi, nasilającym się terrorem władz [[imperium rosyjskie|rosyjskich]] i rosnącą opozycją [[stronnictwo czerwonych|czerwonych]]. [[17 września]] Karol Majewski wynegocjował oddanie sterów powstania [[Franciszek Dobrowolski|Franciszkowi Dobrowolskiemu]]. Powołano nowy Rząd Narodowy, składający się w dużej mierze z przedstawicieli stronnictwa czerwonych.
 
==Działalność==
 
== Działalność ==
Rząd Narodowy wydał [[14 października]] dekret o reorganizacji władz powstańczych.
Na jego mocy zlikwidowano na szczeblu wojewódzkim urzędy: komisarzy rządowych, naczelników cywilnych i organizatorów wojskowych. Powołano w ich miejsce urząd komisarza pełnomocnego, obdarzonego nieograniczoną władzą cywilną w województwie, podległemu w sprawach wojskowych naczelnikowi wojennemu.
 
== Upadek ==
Rząd pragnąc zjednać stronników [[Ludwik Mierosławski|Ludwika Mierosławskiego]], wydał dekret mianujący go jako ''organizatora jeneralnego wojska polskiego poza granicami zaboru moskiewskiego''.<ref>[[Stefan Kieniewicz]], [[Andrzej Zahorski]], [[Władysław Zajewski]], ''Trzy powstania narodowe'', [[Warszawa]] [[1992]], s. 395</ref>. Mierosławski wykorzystał to, opublikował cyrkularz o swojej nominacji pomijając jednak określenie terytorialne zakresu swojej działalności. Jednocześnie na pogranicze [[Królestwo Kongresowe|Królestwa Polskiego]] i [[GalicjaKrólestwo Galicji i Lodomerii|Galicji]] przybyli agenci z ramienia organizacji jeneralnej, konkurującej z władzami narodowymi. [[Stanisław Frankowski]] i [[Ignacy Chmieleński]] powoływali samodzielnie urzędników, wykorzystując blankiety z pieczęciami Rządu Narodowego. Dodatkowo, po aresztowaniu naczelnika miasta [[Warszawa|Warszawy]], [[Józef Piotrowski|Józefa Piotrowskiego]] zagrożona dekonspiracją została stołeczna organizacja powstańcza. W zaistniałej sytuacji Dobrowolski wezwał [[Romuald Traugutt|Romualda Traugutta]] do utworzenia rządu w nowym składzie. [[17 października]] powstał nowy [[Rząd Narodowy (Romualda Traugutta)|Rząd Narodowy]].
 
Rząd pragnąc zjednać stronników [[Ludwik Mierosławski|Ludwika Mierosławskiego]], wydał dekret mianujący go jako ''organizatora jeneralnego wojska polskiego poza granicami zaboru moskiewskiego''.<ref>[[Stefan Kieniewicz]], [[Andrzej Zahorski]], [[Władysław Zajewski]], ''Trzy powstania narodowe'', [[Warszawa]] [[1992]], s. 395</ref> Mierosławski wykorzystał to, opublikował cyrkularz o swojej nominacji pomijając jednak określenie terytorialne zakresu swojej działalności. Jednocześnie na pogranicze [[Królestwo Kongresowe|Królestwa Polskiego]] i [[Galicja|Galicji]] przybyli agenci z ramienia organizacji jeneralnej, konkurującej z władzami narodowymi. [[Stanisław Frankowski]] i [[Ignacy Chmieleński]] powoływali samodzielnie urzędników, wykorzystując blankiety z pieczęciami Rządu Narodowego. Dodatkowo, po aresztowaniu naczelnika miasta [[Warszawa|Warszawy]], [[Józef Piotrowski|Józefa Piotrowskiego]] zagrożona dekonspiracją została stołeczna organizacja powstańcza. W zaistniałej sytuacji Dobrowolski wezwał [[Romuald Traugutt|Romualda Traugutta]] do utworzenia rządu w nowym składzie. [[17 października]] powstał nowy [[Rząd Narodowy (Romualda Traugutta)|Rząd Narodowy]].
 
==Skład==
 
== Skład ==
* [[Franciszek Dobrowolski]], przewodniczący, zastępczo dyrektor Wydziału Spraw Wewnętrznych, Spraw Zagranicznych, Skarbu i Wojny
* [[Adam Asnyk]], od końca września [[1863]]
Linia 25 ⟶ 21:
* [[Józef Kajetan Janowski]], dyrektor Wydziału Spraw Wewnętrznych od końca września [[1863]], sekretarz stanu od [[15 października]] [[1863]]
* [[Piotr Kobylański]], dyrektor Wydziału Prasy
* [[Henryk Krajewski (powstaniec)|Henryk Krajewski]], dyrektor Wydziału Spraw Zagranicznych do [[18 września]] [[1863]]
* [[Stanisław Krzemiński]], dyrektor Wydziału Prasy od [[30 września]] [[1863]]
* [[Eugeniusz Dębiński-Kaczkowski]], dyrektor Wydziału Wojny
Linia 42 ⟶ 38:
{{Przypisy}}
 
=== Bibliografia ===
 
* [[Andrzej Biernat (historyk)|Andrzej Biernat]], [[Ireneusz Ihnatowicz]], ''Vademecum do badań nad historią XIX i XX wieku'', [[Warszawa]] [[2003]]
* [[Stefan Kieniewicz]], [[Andrzej Zahorski]], [[Władysław Zajewski]], ''Trzy powstania narodowe'', [[Warszawa]] [[1992]]
Linia 49 ⟶ 44:
{{Rządy powstania styczniowego}}
{{Składy rządów polskich}}
 
[[Kategoria:Rządy powstania styczniowego]]