Paweł Ksawery Brzostowski: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Mathiasrex (dyskusja | edycje)
kat.
Pawski (dyskusja | edycje)
drobne merytoryczne
Linia 39:
|www =
}}
'''Paweł Ksawery Brzostowski''' [[Strzemię (herb szlachecki)|herbu Strzemię]], pseud. i krypt.: ''Jeden domowy przyjaciel; P. X. B. R. W. X. L. K. O. P.'', (ur. [[30 marca]] [[1739]] w [[Mosarz]]u<ref>{{SgKP|VI|691|Masarz}}</ref> w [[Powiat dziśnieński|powiecie dzisieńskim]], zm. [[17 listopada]] [[1827]] w [[Rukojnie (gmina)|Rukojniach]]) – polski ksiądz rzymskokatolicki,[[pisarz wielki litewski]] w [[1762]] roku, duchowny [[referendarz wielki litewski]] w latach [[1774]]-[[1787]], [[kanonik]] [[Wilno|wileński]] w latach [[1755]]-[[1773]]<ref>Urzędnicy centralni i dygnitarze Wielkiego Księstwa Litewskiego XIV-XVIII wieku. Spisy". Oprac. Henryk Lulewicz i Andrzej Rachuba. Kórnik 1994, s. 202.</ref>, publicysta i tłumacz.
 
== Życiorys ==
Linia 48:
Na zakupionych (1767) przez siebie dobrach Merecz w okolicy [[Turgiele|Turgiel]] pod Wilnem, założył na ich obszarze (nazwanym przez niego później Pawłowem) państwo włościańskie – [[Rzeczpospolita Pawłowska|Rzeczpospolitą Pawłowską]]. W tym samym roku został kawalerem [[Order Świętego Stanisława|Orderu Świętego Stanisława]]<ref>Zbigniew Dunin-Wilczyński, Order Świętego Stanisława, [[Warszawa]] [[2006]], s. 179.</ref>. W swej ''rzeczpospolitej włościańskiej'' nadał chłopom wolność, a władzę przekazał w ręce tamtejszej gminy. Sejm akt ten zatwierdził w roku 1791.
 
W latach 1760-1780 był hojnym mecenasem literatury i wydawnictw wileńskich (subsydiował m.in.: ''Logikę'' K. Narbutta i tłumaczenie historii Polski pióra P. J. Solignaca). W roku 1774 otrzymał referendarstwo wielkie litewskie. W okresie [[Konfederacja targowicka|Konfederacji targowickiej]] i [[Insurekcja kościuszkowska|Insurekcji kościuszkowskiej]] przebywał (1792-1794) poza granicami Polski. Po [[III rozbiór Polski|III rozbiorze Polski]] (1795) sprzedał wszystkie swe posiadłości i opuścił kraj. Wojny toczące się wówczas we Włoszech skłoniły go jednak do powrotu. Początkowo osiadł w [[Turgiele|Turgielach]] w pobliżu Pawłowa, a następnie w [[Rukojnie (gmina)|Rukojniach]] pod Wilnem, na tamtejszym probostwie. Działał wówczas jako mecenas, filantrop, fundator kościołów, zajmując się jednocześnie wydawaniem swych pism. Tam też zmarł 17 listopada roku 1827, dożywszy lat 88. Jego grób Rosjanie sprofanowali i zniszczyli.
 
== Twórczość ==
Linia 89:
 
{{DEFAULTSORT:Brzostowski, Paweł Ksawery}}
[[Kategoria:Polscy tłumacze]]
[[Kategoria:Polscy publicyści]]
[[Kategoria:Członkowie konfederacji Wielkiego Księstwa Litewskiego (1764)]]
[[Kategoria:Pisarze wielcy litewscy (duchowni)]]