Taraszkiewica: Różnice pomiędzy wersjami

[[Plik:Branisłaŭ Taraškievič - Biełaruskaja gramatyka dla škoł, 1929.png|thumb|200px|Strona tytułowa «Białoruskiej„Białoruskiej gramatyki dla szkół»szkół” B. TaraszkiewicaTaraszkiewicza (5 wydanie)]]

'''Taraszkiewica, Klasyczny wariant'''<ref>[[:be-x-old:Генадзь Цыхун|Cychun H.]] Weißrussisch [http://wwwg.uni-klu.ac.at/eeo/Weiszrussisch.pdf] // Lexikon der Sprachen des europäischen Ostens / hrsg. von Miloš Okuka. Unter Mitw. von Gerald Krenn, 2002. — 1031 S. — ISBN 3-85129-510-2</ref><ref>[http://www.medialaw.ru/publications/zip/national/by/10/minsk10_9.html Решение Высшего Хозяйственного Суда Республики Беларусь от 22.12.98 г № 2—1/98] по иску редакции газеты «Наша Нива» (г. Минск) к ответчику — Государственному комитету Республики Беларусь по печати — о признании недействительным предупреждения от 29 мая 1998 г. № 26</ref><ref>АA. ЮJ. МусоринMusorin (кандидат филологических наук). [http://www.philology.ru/linguistics3/musorin-08.htm Вариативность названий стран в современном белорусском языке] // Иностранные языки в научном и учебно-методическом аспектах. — Вып. 7. — Новосибирск, 2008. — С. 31—35</ref> ([[język białoruski|biał.]] ''Тарашкевіца'', ''Taraškievica'', ''Клясычны правапіс'', ''Klasyčny pravapis''<ref>НінаNina БаршчэўскаяBarszczewska, (доктар філялягічных навук)[http://kamunikat.org/k_bielaruskaja_mova.html?pub_start=120&pubid=482 Беларуская''Biełaruskaja эміграцыяemihracyja —- абаронцаabaronca роднаеrodnaje мовы.mowy''], —Katedra Варшава:filologii Катэдраbiałoruskiej, БеларускайWydział ФілялёгііLingwistyki ФакультэтStosowanej Прыкладнойi ЛінгвістыкіWydział іFilologii ЎсходнеславянскіхWschodniosłowiańskich Філялёгіяў[[Uniwersytet ВаршаўскіWarszawski|Uniwersytetu ЎніверсітэтWarszawskiego]], Warszawa 2004., Сs. 197 {{lang|be}}</ref><ref>ПётраPiotra СадоўскіSadouski (кандыдат філалагічных навук). Інавацыі 90-х гадоў у мове беларускіх недзяржаўных выданняў // Беларуская мова: шляхі развіцця, кантакты, перспектывы. Матэрыялы ІІІ Міжнароднага кангрэса беларусістаў «Беларуская культура ў дыялогу цывілізацый». Мн.Mińsk: Беларускі Кнігазбор, 2001. ISBN 985-6638-33-X. С. 224</ref><ref>ЮрасьJuraś БушлякоўBuszlakou, ВінцукWincuk ВячоркаWiaczorka, ЗьміцерDzmitryj СанькоSańko, ЗьміцерDzmitryj СаўкаSauka. Беларускі клясычны правапіс. Збор правілаў. Сучасная нармалізацыя. Вільня—МенскWilno - Mińsk, 2005. — 160 с.</ref>) – nazwa jednego z wariantów białoruskiej ortografii (składni, gramatyki i alternatywnego mówionego języka), który opiera się na regułach [[język białoruski|białoruskiego języka]] stosowanych przed reformą białoruskiej gramatyki w [[1933]] roku.

== Taraszkiewica a inne warianty ==

Nazwa podkreśla bliski kontakt alternatywnego wariantu do języka stosowanego w twórczości [[Bronisław Taraszkiewicz|Taraszkiewicza]] w [[1918]] roku. Spór odnośnie 'taraszkiewicy'„taraszkiewicy” nabrał rozmachu po powstaniu [[Białoruś|Białorusi]] w [[1991]] roku. Od około [[1994]] roku jako synonim zalecany do pierwszorzędnego wykorzystania używana jest nazwa "klasyczny„klasyczny (wariant)"” (np. w artykule [[Wincuk Wiaczorka|Wincuka Wiaczorki]] w periodyku "[[Spadczyna]]", 1994).

Wydawany w [[Białystok|Białymstoku]] tygodnik «[[Niwa (tygodnik)|НіваNiwa]]», nie zajął w tym sporze żadnego oficjalnego stanowiska<ref group=uwaga>Jakkolwiek sympatyzuje z "taraszkiewicą"„taraszkiewicą” nieoficjalnie. </ref> i w dalszym ciągu posługuje się akademickim wariantem (наркамаўка„narkomówką”)<ref group=uwaga>{{Fakt|Żyjący w Polsce Białorusini wychodzą z założenia, że tego rodzaju spory powinny być rozstrzygane w sercu Białorusi, a nie poza nią.}}</ref>.

Wszystkie warianty gramatyki wprowadzone najpierw w [[1933]] roku przez [[Rada Komisarzy Ludowych|Radę Komisarzy Ludowych]] [[Białoruska Socjalistyczna Republika Radziecka|Białoruskiej SSR]] (SaunarkomСаўнарком, Саўнарком''Saunarkom'', ''Saŭnarkom''), a następnie w [[1934]] i [[1959]] roku, (прапановы акадэміка Падлужнага) określane są w tych kręgach nazwą “Narkomówka”„Narkomówka” ([[język białoruski|biał.]] наркамаўка, ''Наркамаўкаnarkamauka'', ''Narkamaŭkanarkamaŭka''), która podkreśla pochodzenie oficjalnej normy od sowieckich władz. «Наркамаўка»„Narkomówka” miała na celu zbliżenie [[język białoruski|języka białoruskiego]] do [[język rosyjski|rosyjskiego]]<ref name="kamp"> Плотнікаў БB.A. А.Płotnikau, Антанюк ЛL. АA. Antaniuk, Беларуская мова. Лінгвістычны кампендыум. — Мн.Mińsk: Інтэрпрэссэрвіс, Кніжны Дом, 2003. С. 88.</ref><ref name="panou">Паноў СS. ВW. Panou, Матэрыялы па гісторыі Беларусі; падpod навук.redakcją рэд.naukową МM. СS. Сташкевіча,Staszkiewicza Г.i ЯH.J. ГаленчанкіHalenczanki. — Мн.Мińsk: «Аверсэв», 2003. Сs. 254.</ref><ref>[[ЛеанідLeanid ЛычŁycz]]. [http://knihi.com/mova/reforma.html Рэформа беларускага правапісу 1933 года: ідэалагічны аспект]. — Мн.Мińsk: Навука і тэхніка, 1993. ISBN 5-343-01453-4.</ref><ref>Мова мяняецца, бо жывая! // «[[Zwiazda|Звязда]]», [[8 верасьня]] [[2009]].</ref><ref name=klimaw-2004>[[ІгарIhar Клімаў|Клімаў І.Klimau]] [http://mab.org.by/materyjaly/publikacyi/dva-standarty-bielaruskaj-litaraturnaj-movy Два стандарты беларускай літаратурнай мовы] // Мова і соцыум. (TERRA ALBA. Том III). — МагілёўMohylew: ГА МТ «Брама», 2004.</ref> i upraszczała reguły gramatyczne. „Тарашкевіца”„Taraszkiewica” jest natomiast bardziej muzyczna niż „наркамаўка”„narkomówka”, zapis słów jest bliższy ich wymowie. W większym stopniu jest zorientowana na przekaz obcych zapożyczeń w ich oryginalnym brzmieniu. „Наркамаўка”„Narkomówka” wszelkie zapożyczenia oddaje w rosyjskim brzmieniu<ref group=uwaga>Na przykład: Белавежская пушча (''Bieławieżskaja puszcza'' – brzmienie rosyjskie), podczas gdy 'taraszkiewica'„taraszkiewica” podaje w brzmieniu: Белавеская пушча (''Bieławieskaja puszcza''); Вікіпедыя (''Wikipiedyja'') — Вікіпэдыя (''Wikipedyja'').</ref>.

W [[2005]] roku w celu unormowania „taraszkiewicy” powołano zespół roboczy w składzie: J.Juraś BuszlakowaBuszlakou, W.Wincuk WiaczorkiWiaczorka, Z.Dzmitryj Sańko і Z.Dzmitryj Sawko. Zespół ten przedstawił jako rezultat swojej pracy księgę «''Беларускі„Беларускі клясычны правапіс:. Збор правілаў:. Сучасная нармалізацыянармалізацыя” (''»Biełaruski klasyczny prawapis. Zbor prawiłau. Suczasnaja narmalizacyja''). Ten wariant pisowni zaczęli stosować gazeta [[Nasza Niwa]] («Наша Ніва»), periodyk «[[Arche (periodyk)|Arche]]», białoruska redakcja Radia Swoboda (Радыё «Свабода») i inne, w tej liczbie także działająca od 12 sierpnia 2004 roku [[Wikipedia w języku białoruskim (taraszkiewicy)]], początkowo jedyna białoruska. Taraszkiewica używana jest w białoruskiej wersji strony Polskiego Radia.

* ЕJ. АA. ПотехинаPotiechina (МинскMińsk —- ОльштынOlsztyn). ''Обучение белорусскому языку в условиях белорусско-белорусского двуязычия (проблемы обучения белорусскому языку как иностранному) // Исследование славянских языков и литератур в высшей школе: достижения и перспективы: Информационные материалы и тезисы докладов международной научной конференции'', /pod Под редred. ВW. ПP. ГудковаGudkowa, АA. ГG. Машковой,Maszkowej С.i СS.S. СкорвидаSkorwida. — М.:[ФилологическийWydział факультетFilologiczny МГУ[[Uniwersytet им. М. В.Moskiewski|Uniwersytetu ЛомоносоваMoskiewskiego]], 2003. — 317 с. Сs.170—173. {{lang|ru}}

* [http://pravapis.info/books/pravapis2005.html "БеларускіElektroniczne клясычныwydanie правапіс.pracy Збор''Biełaruski правілаўklasyczny prawapis. СучаснаяZbor нармалізацыя"prawiłau. ЭлектронныSuczasnaja варыянт кніжкіnarmalizacyja''.] {{lang|be}}

* [http://www.pravapis.orginfo/slouniknnClassic.ziphtml СлоўнікO «Нашайpracy Нівы» (2001)„Biełaruski...”] {{lang|be}}

* [http://www.pravapis.infoorg/Classicslouniknn.htmlzip АбSłownik кнізеNaszej наNiwy MovaTitle Classic(2001)] {{lang|be}}

{{Linklink FA|be-x-old}}