Raniuszek: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
drobne redakcyjne |
drobne redakcyjne, drobne merytoryczne |
||
Linia 1:
{{Zwierzę infobox
|nazwa zwyczajowa = Raniuszek zwyczajny
|nazwa łacińska = ''Aegithalos caudatus''
|TSN = 558441
|zoolog = ([[Karol Linneusz|Linnaeus]],
|okres istnienia =
|grafika = Long-tailed Tit Aegithalos caudatus.jpg
Linia 16:
|rodzina = [[raniuszki]]
|rodzaj = ''[[Aegithalos]]''
|gatunek = '''raniuszek zwyczajny'''
|synonimy =
* ''Parus caudatus'' <small>Linnaeus, 1758</small>{{r|ibc}}
|ranga podtaksonu = [[podgatunek|Podgatunki]]
|podtaksony =
* ''A. c. caudatus'' <small>(Linnaeus, 1758)</small>
* ''A. c. rosaceus'' <small>[[Gregory Mathews|Mathews]], 1938</small>
* ''A. c. europaeus'' <small>([[Johann Hermann|Hermann]], 1804)</small>
* ''A. c. aremoricus'' <small>[[Hugh Whistler|Whistler]], 1929</small>
* ''A. c. taiti'' <small>W. Ingram, 1913</small>
* ''A. c. irbii'' <small>([[Richard Bowdler Sharpe|Sharpe]] & [[Henry Eeles Dresser|Dresser]], 1871)</small>
* ''A. c. italiae'' <small>Jourdain, 1910</small>
* ''A. c. siculus'' <small>(Whitaker, 1901)</small>
* ''A. c. macedonicus'' <small>(Salvadori & Dresser, 1892)</small>
* ''A. c. tephronotus'' <small>([[Albert C. L. G. Günther|Günther]], 1865)</small>
* ''A. c. tauricus'' <small>(Menzbier, 1903)</small>
* ''A. c. major'' <small>([[Gustav Radde|Radde]], 1884)</small>
* ''A. c. alpinus'' <small>([[Carl Ludwig Hablizl|Hablizl]], 1783)</small>
* ''A. c. passekii'' <small>([[Nicolai Alekseyivich Zarudny|Zarudny]], 1904)</small>
* ''A. c. trivirgatus'' <small>([[Coenraad Jacob Temminck|Temminck]] & [[Hermann Schlegel|Schlegel]], 1848)</small>
* ''A. c. kiusiuensis'' <small>[[Nagamichi Kuroda|Kuroda]], 1923</small>
* ''A. c. magnus'' <small>([[Austin Hobart Clark|A. H. Clark]], 1907)</small>
|status IUCN = LC
|IUCN id = 147903
Linia 25 ⟶ 45:
|commons = Category:Aegithalos caudatus
}}
'''Raniuszek zwyczajny''', '''raniuszek
== Systematyka ==
Wyróżniono kilkanaście podgatunków ''A. caudatus''{{r|ioc|ibc|eko}}:
* '''raniuszek zwyczajny''' (''Aegithalos caudatus caudatus'') – północna i wschodnia [[Europa]] do wschodniej [[Syberia|Syberii]], [[Japonia|Japonii]] i [[Korea|Korei]].
* ''Aegithalos caudatus rosaceus'' – [[Wyspy Brytyjskie]].
* '''raniuszek czarnobrewy''' (''Aegithalos caudatus europaeus'') – północno-wschodnia [[Francja]] i [[Niemcy]] do północnych [[Włochy|Włoch]] i [[Turcja|Turcji]].
* ''Aegithalos caudatus aremoricus'' – zachodnia Francja.
* ''Aegithalos caudatus taiti'' – południowo-zachodnia i południowa Francja do środkowej [[Hiszpania|Hiszpanii]] i [[Portugalia|Portugalii]].
* ''Aegithalos caudatus irbii'' – południowa Hiszpania i Portugalia, [[Korsyka]].
* ''Aegithalos caudatus italiae'' – środkowe i południowe Włochy, południowo-zachodnia [[Słowenia]].
* ''Aegithalos caudatus siculus'' – [[Sycylia]].
* ''Aegithalos caudatus macedonicus'' – [[Albania]] i [[Grecja]] do [[Bułgaria|Bułgarii]] i północno-zachodniej Turcji.
* ''Aegithalos caudatus tephronotus'' – wschodnia Grecja do środkowej Turcji, północnego [[Irak]]u i [[Syria|Syrii]].
* ''Aegithalos caudatus tauricus'' – [[Krym]].
* ''Aegithalos caudatus major'' – północno-wschodnia Turcja i [[Kaukaz]].
* '''raniuszek śródziemnomorski''' (''Aegithalos caudatus alpinus'') – południowo-wschodni [[Azerbejdżan]], północny [[Iran]] i południowo-zachodni [[Turkmenistan]].
* ''Aegithalos caudatus passekii'' – południowo-wschodnia Turcja i południowo-zachodni Iran.
* ''Aegithalos caudatus trivirgatus'' – środkowa Japonia.
* ''Aegithalos caudatus kiusiuensis'' – południowa Japonia.
* ''Aegithalos caudatus magnus'' – środkowa i południowa Korea, [[Cuszima]].
== Występowanie ==
Zamieszkuje większość obszaru
:W [[Polska|Polsce]] nieliczny lub średnio liczny ptak lęgowy ([[podgatunek nominatywny]] ''Ae. caudatus caudatus''). W niektórych latach pojawia się masowo podczas przelotów. '''Raniuszki czarnobrewe''' (z podgatunku ''Ae. caudatus europaeus'') obserwuje się poza sezonem lęgowym w całym kraju, ale zwłaszcza na zachodzie. Na [[Dolny Śląsk|Dolnym Śląsku]] sporadycznie gniazdują, tam i w innych regionach spotyka się niekiedy również pary mieszane z podgatunkiem nominatywnym.<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko= Tomiałojć | imię=Ludwik | nazwisko2= Stawarczyk | imię2=Tadeusz | tytuł= Awifauna Polski. Rozmieszczenie, liczebność i zmiany | data=2003 | wydawca=PTPP "pro Natura" | miejsce=Wrocław | isbn=83-919626-1-X | strony=681–683}} Według skali przyjętej przez autorów, dla okresu lęgowego ''nieliczny'' oznacza zagęszczenie 1–10 par na 100 km<sup>2</sup>, a ''średnio liczny'' – 10–100 par na 100 km<sup>2</sup></ref> Objęty ochroną gatunkową. W górach raniuszki spotyka się do 1100 m n.p.m. Najczęściej raniuszka widuje się jesienią i zimą na jego terenach lęgowych. Dominuje podgatunek o białej głowie, ale spotyka się formę z szerokimi brwiami sięgającymi do grzbietu. Zimuje w lasach liściastych i mieszanych.
Linia 80 ⟶ 120:
Raniuszek to symbol [[Ogólnopolskie Towarzystwo Ochrony Ptaków|Ogólnopolskiego Towarzystwa Ochrony Ptaków]]. Jego logo zaprojektował Jerzy Desselberger, a po raz pierwszy zaprezentował go na łamach kwartalnika „Ptaki" w 1993 roku. Od tego momentu ptak znalazł się w herbie organizacji.
{{Przypisy|przypisy
<ref name=ibc>{{cytuj stronę |url = http://ibc.lynxeds.com/species/long-tailed-tit-aegithalos-caudatus|tytuł = Long-tailed Tit (''Aegithalos caudatus'')|opublikowany = IBC: The Internet Bird Collection| data dostępu = 2012-09-08| język = en}}</ref>
<ref name=ioc>{{Cytuj stronę |autor = Frank Gill, David Donsker |url = http://www.worldbirdnames.org/n-warblers.html|tytuł = Family Aegithalidae|opublikowany = IOC World Bird List: Version 3.1 |język = en |data dostępu = 2012-09-08}}</ref>
<ref name=eko>Nazwy polskie za: {{cytuj stronę|autor = Paweł Mielczarek, Marek Kuziemko |url = http://www.eko.uj.edu.pl/listaptakow/Passeriformes06.html#Aegithalidae|tytuł = Aegithalidae Reichenbach, 1850 - raniuszki - Bushtits|opublikowany = Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego |praca = Kompletna lista ptaków świata|data dostępu = 2012-09-08}}</ref>}}
== Bibliografia ==
| |||