Palestyna (mandat): Różnice pomiędzy wersjami

|n3_flaga = Flag_of_Hejaz_1917.svg

|głowa_państwa_opis = [[Wysokiwysoki Komisarzkomisarz Palestyny]]

'''Brytyjski Mandat Palestyny''' ([[język arabski|arab.]] الانتداب البريطاني على فلسطين; [[język hebrajski|hebr.]] המנדט הבריטי על פלשתינה א"יא”י; [[język angielski|ang.]] ''The British Mandate for Palestine''), czasami nazywany '''Mandatem Palestyny''' – [[terytorium mandatowe]] istniejące w latach 1922-1948, utworzone z części terytoriów byłego [[Imperium osmańskie]]go na [[Bliski Wschód|Bliskim Wschodzie]].

Terytorium mandatowe otrzymało nazwę Mandatu Palestyna. Nadanie nazwy nastąpiło zgodnie z europejskimi tradycjami. Nazwa "Palestyna"„Palestyna” pochodzi od nazwy [[Cesarstwo rzymskie|rzymskiej]] prowincji Syria Palaestina, później [[Cesarstwo Bizantyńskie|bizantyjskiejbizantyńskiej]] prowincji Palestina Prima i Palestina Secunda.

W 1926 brytyjskie władze mandatowe formalnie zdecydowały się na użycie tradycyjnych nazw [[język arabski|arabskiej]] Filasţīn (arab. فلسطين) i [[język hebrajski|hebrajskiej]] Palestyna (hebr. פּלשׂתינה). Przedstawiciele społeczności [[Żydzi|żydowskiej]] zasugerowali, że prawidłową nazwą hebrajską powinna być [[Ziemia Izraela]] (hebr. ארץ ישׂראל). Ostatecznie Brytyjczycy poszli na kompromis, i kiedy w oficjalnych dokumentach wymieniano nazwę Mandatu Palestyna w języku hebrajskim, dodawali inicjały proponowanej nazwy hebrajskiej א"יא”י. Przywódcy społeczności [[Arabowie|arabskiej]] uznali ten kompromis za naruszenie warunków mandatu i zażądali arabskiej nazwy Południowa Syria (سوريا الجنوبية). Nawiązywała ona do arabskiej koncepcji utworzenia [[Wielka Syria|Wielkiej Syrii]]. Brytyjskie władze odrzuciły tę propozycję<ref>{{cytuj stronę | url = http://domino.un.org/unispal.nsf/9a798adbf322aff38525617b006d88d7/1504facc47efbe05052565f0006b70bb?OpenDocument | tytuł = League of Nations, Permanent Mandate Commission, Minutes of the Ninth Session (Arab Grievances), Held at Geneva from 8 to 25 June 1926 | data dostępu = 2012-03-09 | autor = | opublikowany = | praca = The United Nations Information System on the Question of Palestine | data = | język = en}}</ref>.

Terytorium to nie posiadało własnej oficjalnej flagi. Jako że było częścią [[Imperium brytyjskie|imperium brytyjskiegobrytyjskie]]go, jego flagą de facto był brytyjski ''[[Flaga Wielkiej Brytanii|Union Jack]]''. Lokalny rząd, ministerstwa i administracja miały swoje własne symbole. Jedyną specyficzną dla [[Palestyna|Palestyny]] flagą nie zastrzeżoną dla oficjalnego rządu, była ''[[Flaga Mandatu Palestyny|Palestine Ensign]]'', wzorowana na brytyjskim ''[[Red Ensign]]''. Miała czerwone tło, z flagą brytyjską w kantonie. W części prawej, na środku, znajdował się biały okrąg z napisem ''Palestine''. Używana była praktycznie tylko jako bandera statków zarejestrowanych na terytorium Brytyjskiego Mandatu Palestyny. Jej używanie na lądzie było bardzo ograniczone, nie identyfikowali się z nią też mieszkańcy Palestyny<ref>{{cytuj stronę | url = http://www.crwflags.com/fotw/flags/mpe~c.html | tytuł = Civil Ensign 1927-1948 (British Mandate of Palestine) | data dostępu = 2012-03-09 | autor = | opublikowany = | praca = Flags Of The World | data = | język = en}}</ref>.

[[Plik:Bevingrad2.jpg|thumb|240px|Główna kwatera brytyjskiej policji, nazywana "Bevingrad"„Bevingrad”, osiedle [[Migrasz HaRussim]] w [[Jerozolima|Jerozolimie]], 1946]]

Podczas [[I wojna światowa|I wojny światowej]] w 1917 Brytyjczycy pokonali [[Imperium osmańskie|wojska tureckie]], zajmując całość terytorium Palestyny, [[Syria|Syrii]] i [[Liban]]u. Do końca wojny obszar ten pozostawał pod brytyjską administracją wojskową. Po wojnie istniała pilna potrzeba uregulowania stref wpływów i granic państwowych na całym [[Bliski Wschód|Bliskim Wschodzie]]. Podczas spotkania [[alianci|alianckiej]] "Rady„Rady Czterech"Czterech” w 1919, brytyjski premier [[David Lloyd George]] oświadczył, że podstawą porozumienia musi być [[umowa Fajsal–Weizmann]] zawarta pomiędzy przywódcą ruchu syjonistycznego [[Chaim Weizmann|Chaimem Weizmannem]] i arabskim emirem [[Fajsal I|Fajsalem I]]. Przy czym dla społeczności żydowskiej niezwykle ważnym były pochodzące z 1917 brytyjskie obietnice utworzenia w Palestynie "„''żydowskiej siedziby narodowej''"” zawarte w [[Deklaracja Balfoura|Deklaracji Balfoura]]<ref>{{cytuj stronę | url = http://palestine-mandate.com/from-the-balfour-declaration-to-partition-to-two-states | tytuł = From the Balfour Declaration to Partition … to Two States? | data dostępu = 2012-03-09 | praca = Palestine - Mandate | język = en}}</ref>. Natomiast dla społeczności arabskiej niezwykle ważną była korespondencja prowadzona podczas I wojny światowej pomiędzy brytyjskim Wysokimwysokim Komisarzemkomisarzem [[Egipt]]u Sirsir [[Henry McMahon]]em a [[Szarif]]em [[Mekka|Mekki]] [[Said Husajn ibn Ali]]. Korona brytyjska zgodziła się wówczas "„''poprzeć arabskie dążenia niepodległościowe''"” w [[Imperium osmańskie|Imperium osmańskim]]. W zamian Arabowie przyłączyli się do [[arabska rewolta|wojny przeciwko Turkom]]<ref>{{cytuj stronę | url = http://www.law.fsu.edu/library/collection/LimitsinSeas/IBS094.pdf | tytuł = International Boundary Study: Jordan – Syria Boundary | data dostępu = 2012-03-09 | praca = United States Department of State | język = en}}</ref>. Na podstawie tych dwóch częściowo sprzecznych z sobą obietnic, zarówno Żydzi jak i Arabowie byli przekonani, że Wielka Brytania obiecała im utworzenie niepodległego państwa w Palestynie. Mocarstwa zachodnie były jednak związane odrębną [[umowa Sykes-Picot|umową Sykes-Picot]] zawartą w 1916 pomiędzy Wielką Brytania a [[III Republika Francuska|Francją]]. Na jej podstawie zawarły podczas [[Konferencja San Remo|Konferencji San Remo]] w dniu 25 kwietnia 1920 formalne porozumienie przyznające Wielkiej Brytanii Mandat Palestyny, a [[Francja|Francji]] -– [[Syria i Liban (mandat)|Mandat Syrii i Libanu]]<ref>{{cytuj książkę | autor = Gideon Biger | tytuł = The Boundaries of Modern Palestine, 1840–1947 | url = http://books.google.pl/books?id=jC9MbKNh8GUC&redir_esc=y | wydawca = Routledge | miejsce = London | rok = 2004 | strony = 173 | isbn = 9780714656540 | język = en | data dostępu = 2012-03-09}}</ref>. Odpowiednie zapisy w tej sprawie zostały włączone w sierpniu 1920 do treści [[traktat pokojowy w Sèvres 1920|traktatu pokojowego w Sèvres]].

Brytyjczycy od samego początku usiłowali prowadzić wyważoną politykę w Palestynie. Było to niezwykle trudne wobec nieustannie rosnącego [[osadnictwo żydowskie w Palestynie|osadnictwa żydowskiego]], które budziło coraz większe niezadowolenie społeczności arabskiej. Do pierwszych wystąpień arabskich doszło już w 1920 -– były to [[zamieszki Nebi Musa]]. W ich wyniku, przywódca i inicjator wystąpień, [[Mohammad Amin al-Husajni]] został zaocznie skazany na dziewięć lat więzienia<ref>{{cytuj książkę | autor = Howard Sachar | tytuł = A History of the Jews in the Modern World | url = http://books.google.com/books?id=vo0xXNNQkn4C&dq=howard+sachar&hl=en&ei=XS9HTYHdKsSh8QPfoailCQ&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=3&ved=0CC4Q6AEwAg | wydawca = Vintage Books | miejsce = | rok = 2006 | strony = 170| isbn = 1-40003-097-8 | język = en| data dostępu = 2012-02-16}}</ref>, a społeczność żydowska rozpoczęła tworzenie własnej paramilitarnej organizacji samoobrony [[Hagana]]. W lipcu 1920 administracja wojskowa Palestyny została zastąpiona przez administrację cywilną, kierowaną przez [[Wysoki Komisarzkomisarz Palestyny|Wysokiegowysokiego Komisarzakomisarza Palestyny]]. W tym celu 20 czerwca 1920 do Palestyny przybył Sirsir [[Herbert Samuel]], który 1 lipca oficjalnie został pierwszym Wysokimwysokim Komisarzemkomisarzem Palestyny<ref>{{cytuj stronę | url = http://www.palestinechronicle.com/view_article_details.php?id=14037 | tytuł = Palestine Through History: A Chronology | data dostępu = 2012-03-09 | autor = Nizar Sakhnini | praca = The Palestine Chronicle | język = en}}</ref>. Próbował on stworzyć samorządowe instytucje żydowskiej i arabskiej społeczności Palestyny, napotkał jednak na opór arabskich przywódców, którzy odmówili współpracy z jakąkolwiek instytucją w skład której weszliby Żydzi<ref>{{cytuj książkę | nazwisko = Mattar | imię = Philip | tytuł = Encyclopedia of the Palestinians | wydawca = Facts On File | miejsce = New York | data = | rok = 2003 | miesiąc = | strony = | rozdział = al-Husayni, Amin | adres rozdziału = | nazwisko r = Mattar | imię r = Philip | isbn = 978-0816057641}}</ref>. W maju 1921 doszło do kolejnych krwawych arabskich wystąpień -– [[zamieszki w Jafie]]. Brytyjskie wojska mandatowe przez pierwsze trzy dni nie angażowały się w starcia, umożliwiając im rozszerzenie się na prawie całe terytorium państwa. W ich rezultacie zginęło 47 Żydów i 48 Arabów, a rannych było 146 Żydów i 73 Arabów<ref>{{cytuj stronę | url = http://www.archive.org/details/palestinedisturb00grearich | tytuł = Palestine. Disturbances in May, 1921. Reports of the Commission of Inquiry with correspondence relating thereto ... (1921) | data dostępu = 2012-03-11 | praca = Internet Archive | język = en}}</ref>. Aby uspokoić nastroje społeczności arabskiej, brytyjskie władze uzyskały zgodę Ligi Narodów na wydzielenie z terytorium Mandatu Palestyny obszaru położonego na wschód od [[Jordan (rzeka)|rzeki Jordan]], tworząc tam arabski [[Transjordania|Emirat Transjordanii]] (obszar ten wyłączono z Deklaracji Balfoura). Następnie Sirsir Samuel wyraził zgodę, aby Mohammad Amin al-Husajni powrócił do Palestyny i został [[Wielki Muftimufti Jerozolimy|Wielkimwielkim Muftimuftim Jerozolimy]]. Był on arabskim [[nacjonalizm|nacjonalistą]] i odegrał kluczową rolę w gwałtownej opozycji wobec żydowskiego osadnictwa w Palestynie. Postanowił wykorzystać dla własnych politycznych celów [[Wzgórze Świątynne]] w Jerozolimie, a szczególnie [[meczet Al-Aksa w Jerozolimie|meczet al-Aksa]] i [[Kopuła na Skale|Kopułę na Skale]]. Amin był zdecydowany przekształcić meczet Al-Aksa w symbol [[panarabizm|panarabskiego]] i palestyńskiego nacjonalizmu w walce z napływem żydowskich imigrantów do Palestyny. Prowadząc swoją kampanię często oskarżał Żydów o planowanie przejęcia kontroli nad [[Ściana Płaczu|Murem Zachodnim]], który był niezbywalną własnością i częścią meczetu al-Aksa<ref>{{cytuj książkę | autor = Martin Sicker | tytuł = Pangs of the Messiah: The Troubled Birth of the Jewish State | wydanie = | wydawca = Praeger| miejsce = Westport, Connecticut| data = | rok = 2000| miesiąc = | strony = 77| isbn = |język = en}}</ref>. Pomimo tych wszystkich trudności, brytyjskim władzom udało się jednak utworzyć żydowskie [[Zgromadzenie Reprezentantów (Mandat Palestyny)|Zgromadzenie Reprezentantów]] i arabską [[Najwyższa Rada Muzułmańska|Najwyższą Radę Muzułmańską]]<ref>{{cytuj książkę | autor = Matthews C. Weldon | tytuł = Confronting an Empire, Constructing a Nation: Arab Nationalists and Popular Politics in Mandate Palestine | wydawca = I.B.Tauris | miejsce = | rok = 2006 | strony = 31–32 | isbn =}}</ref>. W 1922 al-Husajni został prezesem Najwyższej Rady Muzułmańskiej<ref>{{cytuj książkę | autor = Yitzhak Reiter | tytuł = Islamic Endowments in Jerusalem under British Mandate | wydawca = Frank Cass | miejsce = Oregan | rok = 1996 | strony = | isbn =}}</ref>. Rada nadzorowała finanse muzułmańskiego [[Wakf]]u, o wartości dziesiątek tysięcy [[funt szterling|funtów]] rocznie oraz funduszu o wartości około 50 000 funtów rocznie. W porównaniu roczny budżet [[Agencja Żydowska|Agencji Żydowskiej]] wynosił 600 000 funtów<ref>{{cytuj książkę | autor = Sahar Huneidi | tytuł = A Broken Trust: Herbert Samuel, Zionism and the Palestinians 1920–1925 | wydawca = I.B. Tauris | miejsce = London and New York | rok = 2001 | strony = 38 | isbn =}}</ref>. Kolejnym krokiem ustępstw Brytyjczyków względem Arabów było ogłoszenie w czerwcu 1922 [[Biała Księga Churchilla|Białej Księgi Churchilla]], która w znacznym stopniu ograniczała liczebność nowych żydowskich imigrantów napływających do Palestyny. W dniu 29 września 1923 [[Liga Narodów]] oficjalnie przyznała Wielkiej Brytanii mandat nad Palestyną. W październiku tego samego roku, Brytania przedstawiła Lidze raport z administracji nad Palestyną w latach 1920-1922<ref>{{cytuj pismo | nazwisko = | imię = | autor link = | tytuł = | czasopismo = Official Journal League of Nations | wolumin = | wydanie = | strony = 1217 | data = październik 1923 | wydawca = League of Nations | miejsce = | issn = | doi =}}</ref>. Aby uspokoić niezadowolenie społeczności żydowskiej, władze mandatowe zezwoliły w kwietniu 1925 na formalne otwarcie [[Uniwersytet Hebrajski|Uniwersytetu Hebrajskiego]].

Do kolejnych arabskich wystąpień doszło w 1925. Brytyjczycy wówczas stanowczo stłumili wszystkie wystąpienia, nie pozwalając na eskalację starć. Jednak w 1929 sytuacja wymknęła się im spod kontroli, i starcia spod Wzgórza Świątynnego w Jerozolimie rozlały się po całym kraju -– [[zamieszki w Palestynie (1929)|zamieszki w Palestynie 1929]]. Zginęło wówczas 133 Żydów i 116 Arabów<ref>{{cytuj stronę | url = http://www.zionism-israel.com/Palestine_Massacre_riots_of_1929.htm | tytuł = The Palestine Riots and Massacres of 1929 | data dostępu = 2012-03-11 | praca = Zionism & Israel Information Center | język = en}}</ref>. Po tych wydarzeniach zostało przeprowadzone dochodzenie, a końcowy raport przedstawił sekretarza stanu do spraw koloni sir [[John Hope Simpson]]. Raport mówił, że arabska społeczność Palestyny nie jest w stanie stworzyć własne samodzielne państwo, ponieważ jest zbyt biedną i słabą ekonomicznie grupą społeczną. Jako jedyną możliwość rozwoju Palestyny wskazano napływ średniej klasy żydowskiej, która poprzez tworzenie nowych osad rolniczych pobudzała rozwój gospodarki narodowej. Jednakże wiązało się z tym rosnące zagrożenie ze strony arabskich rozruchów. Wrogość do nowych imigrantów była podstawowym czynnikiem budującym rodzącą się narodową tożsamość palestyńskich Arabów. Podsumowując, raport zalecał, aby utrzymać spokój wewnętrzny należy ograniczyć żydowską imigrację<ref>{{cytuj stronę | url = http://www.zionism-israel.com/Palestine_Hope_Simpson_Report.htm | tytuł = The Report of Sir John Hope Simpson | data dostępu = 2012-03-11 | praca = Zionism & Israel Information Center | język = en}}</ref>. W rezultacie, w październiku 1930 brytyjski rząd opublikował kolejną [[Biała Księga Passfielda|Białą Księgę Passfielda]], zmniejszając ilość żydowskich imigrantów i ograniczając prawa nabywania ziemi w Palestynie<ref>{{cytuj stronę | url = http://www.zionism-israel.com/Passfield_White_Paper_1930.htm | tytuł = The Passfield White Paper, 1930 | data dostępu = 2012-03-11 | praca = Zionism & Israel Information Center | język = en}}</ref>. Zapoczątkowało to organizowanie [[Alija|nielegalnej Aliji]], która nasiliła się wraz z dojściem w 1933 [[narodowy socjalizm|narodowych socjalistów]] do władzy w [[III Rzesza|Niemczech]]. W odpowiedzi Brytyjczycy stosowali różnorodne środki represyjne wobec społeczności żydowskiej w Palestynie. Nic to jednak nie pomagało, i Haganie udawało się utrzymywać kanały przerzutowe imigrantów.

W 1930 szejk [[Izz ad-Din al-Kassam]] założył antysyjonistyczną i antybrytyjską organizację [[Czarna Ręka (Palestyna)|Czarna Ręka]] (arab. الكف الاسود; ''al-Kaff al-Aswad''). Rozpoczął [[zaciąg|werbunek]] chłopów i zorganizował system szkoleń paramilitarnych, w którym w 1935 uczestniczyło około 800 ludzi. Na ich podstawie rozpoczęto tworzenie siatki zbrojnych oddziałów, które zaangażowały się w akcje [[dywersja|dywersyjne]] przeciwko żydowskim [[kibuc]]om i [[moszaw]]om, oraz brytyjskim liniom kolejowym. W listopadzie 1935 doszło do starcia arabskich bojowników z patrolem brytyjskiej policji, w którym zginął jeden policjant. Po tym incydencie Brytyjczycy zorganizowali obławę i w starciu przy wiosce [[Dża'bad]] zabili al-Kassama<ref>{{cytuj książkę | autor = Tom Segev | tytuł = One Palestine, Complete | wydawca = Metropolitan Books | miejsce = | rok = 1999 | strony = 360–362 | isbn = 0805048480}}</ref>. Jego śmierć wywołała oburzenie arabskiej społeczności. W pogrzebie w [[Hajfa|Hajfie]] uczestniczyły tłumy. Krótko po tym arabscy przywódcy zażądali zezwolenia na utworzenie własnego rządu Palestyny i całkowitego zakazania żydowskiego osadnictwa. Wobec odmowy w kwietniu 1936 spontanicznie ogłoszono [[strajk|strajk powszechny]], który trwał do października. Podczas lata doszło do licznych aktów napaści na żydowskie osady rolnicze, podczas których doszło do pobić, podpaleń i celowych zniszczeń mienia żydowskiego<ref>{{cytuj książkę | autor = Martin Gilbert | tytuł = Israel: a history | url = http://books.google.pl/books?id=Wn6gAAAAMAAJ&redir_esc=y | wydawca = Doubleday | miejsce = | rok = 1998 | strony = 80 | isbn = 9780385404013 | język = en | data dostępu = 2012-03-11}}</ref>. Starcia przerodziły się w [[arabskie powstanie w Palestynie (1936-1939)]]. W 1937 raport o przyczynach wybuchu rozruchów i sposobach rozwiązania sytuacji przedstawiła [[Królewska Komisja Palestyny]], na czele której stał Lord [[William Peel, 1. hrabia Peel|William Peel]]. Jako jedyne rozwiązanie konfliktu wskazano odseperowanie obu zwaśnionych ze sobą społeczności w dwóch państwach: mniejszym żydowskim i większym arabskim. Strona żydowska wykazała zainteresowanie tym planem i wyraziła gotowość współpracy, jednak Arabowie odrzucili propozycje, zapowiadając kontynuację walki aż do uzyskania pełnej arabskiej samodzielności<ref>{{cytuj książkę | autor = Marvin E. Gettleman | autor2 = Stuart Schaar | tytuł = The Middle East and Islamic world reader | wydawca = Grove Press | rok = 2003 | strony = 177-181 | isbn = 0802139361}}</ref>. W rezultacie jesienią 1937 doszło do nasilenia walk i Brytyjczycy utracili na osiemnaście miesięcy kontrolę nad miastami [[Nablus]] i [[Hebron]]. Brytyjczycy aby stłumić powstanie musieli użyć regularnych oddziałów wojskowych, które były wspierane przez liczące około 6 tys. ludzi żydowskie oddziały organizowane przez kapitana [[Orde Wingate|Orde Wingate'aWingate’a]]. Konsekwencje tego powstania były tragiczne -– zginęło 400 Żydów, 200 brytyjskich żołnierzy i ponad 5 tys. Arabów, natomiast około 15 tys. Arabów zostało rannych. Jednak najpoważniejszą konsekwencją powstania było pozbawienie arabskiej społeczności przywództwa narodowego, rozbicie spójności narodowej i zniszczenie zdolności wojskowych. Wielki Muftimufti Jerozolimy musiał uciec z Palestyny, i w bardzo ograniczonym stopniu kontynuował swoją politykę na emigracji. Miało to daleko idące konsekwencje, ponieważ kilka lat później, "„''gdy Palestyńczycy stanęli w obliczu najbardziej brzemiennych w skutkach wydarzeń lat 1947-49, nadal cierpieli oni skutki brytyjskich represji 1936-39, i w istocie nie posiadali jednolitego przywództwa. W rzeczywistości można argumentować, że praktycznie w ogóle nie mieli przywództwa''"”<ref>{{cytuj książkę | autor = Eugene L. Rogan | autor2 = Avi Shlaim | tytuł = The War for Palestine: Rewriting the History of 1948 | url = http://books.google.pl/books?id=h3EOJGiBBpQC&pg=PR5&source=gbs_selected_pages&redir_esc=y#v=onepage&q&f=false | wydanie = 2 | wydawca = Cambridge University Press | miejsce = Cambridge | rok = 2001 | strony = 28 | rozdział = The Palestinians and 1948: the underlying causes of failure | nazwisko r = Khalidi | imię r = Rashid | isbn = 9780521699341 | język = en | data dostępu = 2012-03-12}}</ref>. Natomiast powstanie miało zupełnie odmienne konsekwencje dla społeczności żydowskiej, która uświadomiła sobie własną słabość i rozpoczęła reorganizację swojej podziemnej organizacji paramilitarnej Hagany<ref>{{cytuj książkę | autor = Eugene L. Rogan | autor2 = Avi Shlaim | tytuł = The War for Palestine: Rewriting the History of 1948 | url = http://books.google.pl/books?id=h3EOJGiBBpQC&pg=PR5&redir_esc=y#v=onepage&q&f=false | wydanie = 2 | wydawca = Cambridge University Press | miejsce = Cambridge | data = 2007 | strony = 26 | rozdział = The Palestinians and 1948: the underlying causes of failure | autor r = Rashid Khalidi | isbn = 9780521699341 | język = en | data dostępu = 2012-03-11}}</ref>.

W 1938 rząd brytyjski wysłał do Palestyny [[Komisja Podziału Palestyny|Komisję Podziału Palestyny]], na czele której stał sir [[John Woodhead]]. Jej raport zawierał trzy propozycje przebiegu granic: plan A był powtórzeniem raportu Komisji Peela, natomiast plan B i plan C różniły się od siebie wielkością terytorium pozostawionego pod kontrolą brytyjską<ref>{{cytuj stronę | url = http://www.mideastweb.org/peelmaps.htm | tytuł = The Peel Commission Partition Plans | data dostępu = 2012-03-11 | praca = Zionism & Israel Information Center | język = en}}</ref>. Żaden z tych planów nie zadowolił żadnej ze stron konfliktu. W rezultacie, rząd brytyjski ogłosił [[Biała Księga z 1939|Białą Księgę z 1939]], która praktycznie zamknęła Żydom dostęp do Palestyny. Okazało się to niezwykle tragiczne w skutkach dla wielu Żydów, którzy zginęli podczas [[Holocaust]]u w [[Europa|Europie]] -– prawie nie mieli możliwości ucieczki<ref>{{cytuj stronę | url = http://avalon.law.yale.edu/20th_century/brwh1939.asp | tytuł = British White Paper of 1939 | data dostępu = 2012-03-12 | praca = The Avalon Project - Lillian Goldman Law Library | język = en}}</ref>. Pomimo to, począwszy od 1939 żydowskie organizacje przystąpiły do organizacji [[Alija podczas II wojny światowej|nielegalnej imigracji do Palestyny]]. Żydowscy uciekinierzy z Europy byli przemycani statkami, z których wiele zostało przechwyconych przez nazistów bądź brytyjskie władze mandatowe. Jedną z większych tragedii było zatopienie w lutym 1942 na [[Morze Czarne|Morzu Czarnym]] statku [[Struma (statek)|Struma]] przez sowiecką łódź podwodną. Zginęło wówczas prawie 800 ludzi<ref>{{cytuj stronę | url = http://www.alpas.net/uli/struma/AmiAtir2.htm | tytuł = Struma'sStruma’s Sole Surviver | data dostępu = 2012-03-12 | autor = Shay Eliash | opublikowany = 1955 | praca = Davar Hashavua | data = | język = en}}</ref>. Wielu innych nielegalnych żydowskich imigrantów zostało zatrzymana przy plażach w Palestynie i osadzona w obozach dla internowanych lub deportowana do takich miejsc jak [[Mauritius]]<ref>{{cytuj książkę | autor = Karl Lenk | tytuł = The Mauritius Affair, The Boat People of 1940/41 | wydawca = | miejsce = London | rok = 1991 | strony = | isbn =}}</ref>. Sytuacja ta wywoływała wzburzenie radykalnych prawicowych środowisk żydowskich w Palestynie. [[Abraham Stern (Lehi)|Abraham Stern]] odłączył się wówczas od organizacji [[Irgun Cwai Leumi|Irgun]], i założył własną [[Lehi]], która rozpoczęła walkę z brytyjskimi władzami mandatowymi domagając się zniesienia ograniczeń imigracji. Członkowie Lehi dopuścili się licznych brutalnych akcji, z których wiele można nazwać działaniami [[terroryzm|terrorystycznymi]]. W dniu 6 listopada 1944 w [[Kair]]ze zamordowano brytyjskiego ministra stanu ds. Bliskiego Wschodu barona [[Walter Guinness, 1. baron Moyne|Waltera Guinnessa]]. W odwecie Brytyjczycy aresztowali wielu członków żydowskich organizacji Hagana i Irgun, dążąc do rozbicia Lehi.

Podczas [[II wojna światowa|II wojny światowej]], na wiosnę 1941 siły brytyjskie w [[Egipt|Egipcie]] znalazły się w bardzo poważnym zagrożeniu ze strony [[III Rzesza|niemieckiego]] korpusu ekspedycyjnego [[Afrika Korps]] generała [[Erwin Rommel|Erwina Rommela]], który prowadził natarcie w [[Afryka Północna|Afryce Północnej]] w kierunku [[Kanał Sueski|Kanału Sueskiego]]. W przypadku brytyjskiej porażki Niemcy mogliby z łatwością wkroczyć do Palestyny i połączyć swoje siły z [[Francja Vichy|francuskimi siłami Vichy]] w Libanie i Syrii. Wielka Brytania bezskutecznie usiłowała nakłonić bliskowschodnie państwa arabskie do utworzenia wspólnego sojuszu przeciwko Niemcom. W świecie arabskim brakowało jednak jednomyślności, a idee panarabizmu były w wielu zarysach zbliżone do narodowego socjalizmu, co czyniło z Arabów potencjalnych sojuszników dla Niemców. Wielu arabskich przywódców liczyło na zwycięstwo [[państwa Osi|państw Osi]], spodziewając się, że będzie to najlepszym sposobem ochronienia Palestyny przed Syjonistami i Brytyjczykami. Sytuację usiłował wykorzystać Amin al-Husajni, który pod koniec 1941 spotkał się włoskim przywódcą [[Benito Mussolini]]m<ref>{{cytuj książkę | autor = Bernard Lewis | tytuł = Semites and Anti-Semites: An Inquiry into Conflict and Prejudice | wydawca = W.W. Norton & Company | miejsce = | rok = 1999 | strony = 150-151 | isbn = 0393308397}}</ref>, a następnie przyjechał do [[Berlin]]a, gdzie z [[Ernst von Weizsäcker|Ernstem von Weizsäcker]] omówił tekst deklaracji o współpracy niemiecko-arabskiej. 20 listopada odbyło się spotkanie z ministrem spraw zagranicznych [[Joachim von Ribbentrop|Joachimem von Ribbentropem]], a 28 listopada z [[Adolf Hitler|Adolfem Hitlerem]]. Al-Husajni poprosił Hitlera o wydanie publicznej deklaracji "„''uznania i sympatii dla arabskiej walki o niepodległość i wyzwolenie, które byłoby wsparciem do likwidacji żydowskiej siedziby narodowej''"”<ref>{{cytuj książkę | autor = Bernard Lewis | tytuł = The Jews of Islam | wydawca = Princeton University Press | miejsce = Princeton | rok = 1984 | strony = 190 | isbn = 0691008078}}</ref>. Hitler nigdy nie wygłosił podobnej deklaracji, mówiąc, że pobudziłoby to brytyjskie działania przeciwko francuskim rządom Vichy w Libanie i Syrii. Dał jednak al-Husajniemu zapewnienie, że Niemcy będą systematycznie dążyć do [[Endlösung|ostatecznego rozwiązania kwestii żydowskiej]]. Po rozwiązaniu problemu w Europie i [[Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich|Rosji]], celem Niemiec miało być zniszczenie elementów żydowskich zamieszkujących państwa arabskie (''Das deutsche Ziel Würde lediglich dann die vernichtung des im Arabischen Raum der unter der Protektion britischen Macht lebenden Judentums sein'')<ref>{{cytuj książkę | autor = Christopher Browning | autor2= Jürgen Matthäus | tytuł = The Origins of the Final Solution: The Evolution of Nazi Jewish Policy, September 1939-March 1942 | wydawca = University of Nebraska Press | miejsce = | rok = 2004 | strony = 406 | isbn =}}</ref>. Brytyjczycy doszli do wniosku, że sytuacja zmusza ich do rozpoczęcia ścisłej współpracy ze społecznością żydowską w Mandacie Palestyny i nawiązali wówczas bliskie kontakty z Haganą, aby prowadzić działania przeciwko wspólnemu wrogowi -– hitlerowskim Niemcom. Współpraca ta polegała między innymi na utworzeniu kompanii szturmowych [[Palmach]] oraz rekrutacji żydowskich ochotników do [[British Army]] (utworzono [[Brygada Żydowska|Brygadę Żydowską]]). Okres największego zagrożenia brytyjskich linii obronnych w Egipcie został nazwany "„''dwustoma dniami grozy''"”, podczas których przygotowywano linie obronne w Palestynie.

Po zakończeniu wojny cały Bliski Wschód zaczął przechodzić bardzo poważne przemiany geopolityczne. W dniu 22 marca 1945 przedstawiciele [[Królestwo Egiptu|Królestwa Egiptu]], [[Arabia Saudyjska|Królestwa Arabii Saudyjskiej]], [[Królestwo Iraku|Królestwa Iraku]], [[Liban|Republiki Libanu]], [[Syria|Republiki Syrii]] ([[Syria i Liban (mandat)|Mandat Syrii]]), [[Transjordania|Emiratu Transjordanii]] oraz [[Jemen]]u spotkali się w celu utworzenia [[Liga Państw Arabskich|Ligi Państw Arabskich]], której celem miało być koordynowanie wspólnej polityki arabskiej<ref>{{cytuj stronę | url = http://www.history.com/this-day-in-history/arab-league-formed | tytuł = Mar 22, 1945: Arab League formed | data dostępu = 2012-03-12 | praca = History.com | język = en}}</ref>. Emirat Transjordanii uzyskał w 1946 niepodległość jako Królestwo Transjordanii. Było ono rządzone przez [[Haszymici|haszymickiego]] króla [[Abd Allah I ibn Husajn|Abdullaha I]], jednak w rzeczywistości nadal pozostawało pod silnymi wpływami brytyjskimi. Od 1945 roku Królestwo Egiptu usiłowało renegocjować z Brytyjczykami umowę w sprawie użytkowania Kanału Sueskiego. Pomimo niepodległości, w Egipcie nadal stacjonowały wojska brytyjskie, co było spostrzegane przez Egipcjan jako upokarzająca pozostałość kolonializmu. Liban od 1943 istniał jako niezależne państwo, jednak francuskie wojska stacjonowały w nim do 1946. Gdy w 1946 Syria uzyskała niepodległość, wojska francuskie wycofały się z jej terytorium, oraz z sąsiedniego Libanu. W ten sposób powstałym nowym państwom arabskim, nie udawało się jednak koordynować wspólnej polityki. Główną przyczyną były rozbieżne interesy i inne wizje rozwoju regionu. Haszymicki król Abdullah I marzył o zjednoczeniu Transjordanii, Palestyny, Syrii, Libanu i Iraku jako [[Wielka Syria|Wielkiej Syrii]]. Usiłował on bezskutecznie przekonać do tego planu Brytyjczyków. Również większość arabskich przywódców z nieufnością podchodziła do Abdullaha I, popierając ideę unii państw arabskich w ramach istniejącej organizacji Ligi Arabskiej<ref>{{cytuj książkę | tytuł = The Continuum Political Encyclopedia of the Middle East | strony = 147-150 | rozdział = Arab League | nazwisko r = Sela | imię r = Avraham}}</ref>. Tymczasem doświadczenie Holocaustu całkowicie odmieniło świadomość społeczności żydowskiej żyjącej w Palestynie. Ich przywódcy zrozumieli, że tylko własna siła może uchronić w przyszłości Żydów przed powtórzeniem się podobnej tragedii. [[Shoah]] stało się więc punktem zwrotnym, determinującym Żydów do walki o własne bezpieczeństwo, niezależność i niepodległy byt państwowy. Ocaleni z zagłady europejscy Żydzi znajdowali się w specjalnych obozach dla przesiedleńców rozproszonych po całej Europie. Liczbę żydowskich uchodźców ocenia się na około 250 tys. Usiłowali oni różnymi drogami przedostać się do Palestyny, napotykali jednak na poważne utrudnienia ze strony brytyjskich władz mandatowych. [[Anglo-Amerykańska Komisja Śledcza]] przedstawiła w 1946 raport zalecający natychmiastowe zezwolenie 100 tys. żydowskim uchodźcom wjazd do Palestyny<ref>{{cytuj stronę | url = http://avalon.law.yale.edu/subject_menus/angtoc.asp | tytuł = Anglo-American Committee of Inquiry | data dostępu = 2012-03-12 | praca = The Avalon Project – Yale Law School | język = en}}</ref>. Pomimo to Brytyjczycy utrzymali swoje ograniczenia. Jako pierwsza walkę z Brytyjczykami ogłosiła w lutym 1944 organizacja Irgun. Przez cały ten czas, największa żydowska organizacja paramilitarna Hagana utrzymywała współpracę z administracją brytyjską. Sytuacja zmieniła się, gdy nowy brytyjski premier [[Clement Richard Attlee]] zapowiedział w lipcu 1945, że rząd [[władcy brytyjscy|Jej Królewskiej Mości]] nie zamierza zmienić swojej polityki odnośnie żydowskiej imigracji do Palestyny<ref>{{cytuj książkę | autor = Allan Bullock | autor2 = Ernest Benin | tytuł = Foreign Secretary 1945-1951 | wydawca = | miejsce = Londyn | rok = 1983 | strony = 47-48, 164-168 | isbn =}}</ref>. W tej sytuacji przywódcy żydowscy podjęli decyzję o uznaniu Brytyjczyków za głównych wrogów w Palestynie. Wszystkie trzy główne żydowskie organizacje (Hagana, Irgun i Lehi) rozpoczęły atakowanie obiektów brytyjskiej administracji. Do najgłośniejszego zamachu doszło 22 lipca 1946, kiedy to Irgun wysadził Hotel King David w Jerozolimie, który był siedzibą brytyjskiego sztabu wojskowego. W zamachu zginęła 91 osób, a 45 zostało rannych<ref>{{cytuj stronę | url = http://www.jewishvirtuallibrary.org/jsource/History/King_David.html | tytuł = The Bombing of the King David Hotel | data dostępu = 2012-03-12 | praca = Jewish Virtual Library | język = en}}</ref>. Po zamachu brytyjskie władze zaostrzyły represje wobec żydowskiej społeczności w Palestynie, oraz utworzyły na [[Cypr (wyspa)|Cyprze]] obozy dla internowanych nielegalnych żydowskich imigrantów. Sytuacja wymagała, aby brytyjska armia utrzymywała ponad 100 tys. żołnierzy w Palestynie. Równocześnie brytyjski rząd, za pośrednictwem ministra spraw zagranicznych [[Ernest Bevin|Ernesta Bevina]] zrzekł się 14 lutego 1947 roli mediatora w narastającym konflikcie żydowsko-arabskim<ref>{{cytuj książkę | autor = Michał Jadwiszczok | tytuł = Pierwsza wojna izraelsko-arabska 1948 roku i jej wpływ na formowanie się Izraelskich Sił Obronnych | url = https://repozytorium.amu.edu.pl/jspui/bitstream/10593/693/1/Jadwiszczok_PhD.pdf | wydawca = Wydział Historyczny Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu | miejsce = Poznań | rok = 2010 | strony = 17 | isbn = | język = pl| data dostępu = 2012-03-12}}</ref>.

W dniu 2 kwietnia 1947 sprawa Palestyny została poddana pod obrady [[Zgromadzenie Ogólne ONZ|Zgromadzenia Ogólnego Organizacji Narodów Zjednoczonych]]. Od 28 kwietnia do 15 maja 1948 trwała I Sesja Specjalna Zgromadzenia Ogólnego NZ w sprawie Palestyny, która powołała [[UNSCOP|Specjalny Komitet do Spraw Palestyny]] (ang. ''United Nations Special Committee on Palestine'' – UNSCOP). Wysoki Komitet Arabski zajął przy tym stanowisko, że Specjalny Komitet nie ma prawa podejmować żadnych decyzji w sprawie Palestyny, i odmówił współpracy. W międzyczasie następowała stopniowa eskalacja przemocy. W dniu 4 maja 1947 członkowie Irgunu zaatakowali brytyjskie więzienie w [[Akka|Akce]], uwalniając 28 żydowskich więźniów<ref>{{cytuj stronę | url = http://www.jewishvirtuallibrary.org/jsource/History/Acre.html | tytuł = The Acre Prison Break | data dostępu = 2012-03-12 | autor = Yehuda Lapidot | praca = Jewish Virtual Library | język = en}}</ref>. Równocześnie mnożyły się akty wzajemnej agresji pomiędzy żydowską i arabską społecznością. W dniu 15 sierpnia 1947 wysadzono dom rodziny Labana Abu, zamożnego arabskiego plantatora pomarańczy w pobliżu [[Petach Tikwa]]. W zamachu zginęło 12 mieszkańców, w tym 6 dzieci<ref>{{cytuj książkę | autor = Walid Khalidi | tytuł = Before Their Diaspora: A Photographic History of the Palestinians, 1876-1948 | wydawca = Institute for Palestine Studies | miejsce = | rok = 1984 | strony = 143 | isbn = 0887281443}}</ref>. 31 sierpnia 1947 Specjalny Komitet do Spraw Palestyny zakończył prace nad raportem. Raport w swoich wnioskach końcowych nie był jednoznaczny. Część członków komisji zaproponowała utworzenie oddzielnych państw żydowskiego i arabskiego, połączonych unią gospodarczą. Jerozolima wraz z przyległym obszarem miała pozostać pod nadzorem międzynarodowym. Druga część członków komisji zaproponowała utworzenie federacji żydowsko-arabskiej ze stolicą w Jerozolimie<ref name="raport">{{cytuj stronę | url = http://domino.un.org/unispal.nsf/9a798adbf322aff38525617b006d88d7/07175de9fa2de563852568d3006e10f3?OpenDocument | tytuł = Report of UNSCOP - 1947 | data dostępu = 2012-03-12 | autor = | praca = The United Nations Information System on the Question of Palestine | język = en}}</ref>. W wyniku rozbieżności zdań Zgromadzenie Ogólne powołało 23 września ''Komitet Ad Hoc'' do Spraw Problemu Palestyńskiego, w skład którego weszli przedstawiciele wszystkich krajów członkowskich [[Organizacja Narodów Zjednoczonych|Organizacji Narodów Zjednoczonych]]. Utworzono dwie podkomisje, które zajęły się analizą obu propozycji Specjalnego Komitetu do Spraw Palestyny. Przy czym przedstawiciele większości państw muzułmańskich skoncentrowali się nad drugim projektem, który ostatecznie odrzucili. 29 września wiceprezes Najwyższej Rady Muzułmańskiej [[Dżamal al-Husajni]] sprzeciwił się pomysłowi podziału Palestyny na dwa państwa, kwestionując przy tym prawo ONZ do podejmowania decyzji w tej sprawie. W argumentacji podał, że ONZ nie jest spadkobierczynią Ligi Narodów, która utworzyła Mandat Palestyny, wobec tego nie ma prawo decydować w tej sprawie. Stanowisko to poparli prawie wszyscy przedstawiciele państw muzułmańskich. Druga podkomisja pracowała nad propozycją podziału Palestyny na dwa odrębne państwa. 2 października prezes amerykańskiej sekcji Agencji Żydowskiej [[Abba Hillel Silver]] zaapelował do podkomisji, aby przyjęto plan utworzenia odrębnego państwa żydowskiego. Plan ten został bez większych zmian zalecony do realizacji. 25 listopada 1947 ''Komitet Ad Hoc'' oficjalnie zaakceptował projekt podziału Palestyny. Za głosowało dwadzieścia pięć państw, przeciw trzynaście, a wstrzymało się od głosu siedemnaście<ref>{{cytuj książkę | autor = Michał Jadwiszczok | tytuł = Pierwsza wojna izraelsko-arabska 1948 roku i jej wpływ na formowanie się Izraelskich Sił Obronnych | url = https://repozytorium.amu.edu.pl/jspui/bitstream/10593/693/1/Jadwiszczok_PhD.pdf | wydawca = Wydział Historyczny Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu | miejsce = Poznań | rok = 2010 | strony = 18-19 | isbn = | język = pl| data dostępu = 2012-03-12}}</ref>.

* '''Państwo żydowskie''' otrzymało 14 257 km² (56% terytorium Palestyny) – (1) równina przybrzeżna rozciągającą się od [[Hajfa|Hajfy]] do [[Rechowot]], (2) wschodnia część [[Galilea|Galilei]] z [[Jezioro Tyberiadzkie|Jeziorem Tyberiadzkim]] oraz (3) [[pustynia Negew]] z dostępem do [[Morze Czerwone|Morza Czerwonego]]. Większość jego terytorium stanowiła nienadająca się do celów rolniczych pustynia Negew. Również w obrębie państwa żydowskiego znalazły się arabskie enklawy miast [[Stara Jafa (osiedle Tel Awiwu)|Jafy]] i [[Beer Szewa|Beer Szewy]]. Ludność wynosiła 905 tys. osób, w tym 498 tys. Żydów (55%) i 407 tys. Arabów (45%)<ref name="unscop">{{cytuj stronę | url = http://www.mideastweb.org/unscop1947.htm | tytuł = Report of UNSCOP – 1947 | data dostępu = 2012-03-12| autor = | opublikowany = 1947 | praca = MideastWeb | język = en}}</ref>

* '''Państwo arabskie''' otrzymało 11 664 km² (42% terytorium Palestyny) – (1) zachodnia część Galilei z [[Akka|Akką]], (2) [[Samaria (kraina)|Samaria]] i [[Judea]] oraz (3) równina przybrzeżna na południe od [[Aszdod]] ze [[Strefa Gazy|Strefą Gazy]] i częścią pustyni wzdłuż granicy z Egiptem. Ludność wynosiła 735 tys. osób, w tym 725 tys. Arabów (99%) i 10 tys. Żydów (1%)<ref name="unscop" />.

Zadanie wprowadzenia w życie planu podziału otrzymała [[UNPC|Komisja Narodów Zjednoczonych do Spraw Palestyny]] (ang. ''United Nations Palestine Commission'' -– UNPC). Brytyjski Mandat Palestyny miał zakończyć się o północy 14 maja 1948.

Niemal natychmiast po przyjęciu Rezolucji nr 181, Agencja Żydowska ogłosiła uznanie jej decyzji jako obowiązujące społeczność żydowską w Palestynie. Natomiast Najwyższa Rada Muzułmańska od razu odrzuciła Rezolucję, twierdząc, że narusza ona prawa większości mieszkańców Palestyny<ref>{{cytuj stronę | url = http://www.passia.org/seminars/2000/israel/part3.html | tytuł = Jews and Arabs under the British Mandate | data dostępu = 2012-03-12| autor = | opublikowany = 1948 | praca = The Palestinian Academic Society for the Study of International Affairs | język = en}}</ref>. Arabowie spostrzegali plan podziału Palestyny jako niesprawiedliwy, ponieważ oddawał większość terytorium państwa w ręce stanowiącej mniejszość społeczności żydowskiej. Arabscy przywódcy zaczęli wzywać do "„''zwrócenia Palestyny jej prawowitym mieszkańcom''"”, "„''zepchnięciu Żydów do morza''"” i oczyszczeniu Palestyny z "„''syjonistycznej plagi''"”<ref name="firstwar">{{cytuj książkę | nazwisko = Morris| imię = Benny | tytuł = 1948: A History of the First Arab-Israeli War| wydawca = Yale University Press| miejsce = | rok = 2008| strony = | isbn =}}</ref>. W rezultacie, 30 listopada 1947 doszło do pierwszego aktu przemocy, który został uznany za pierwszy akt [[wojna domowa w Mandacie Palestyny|Wojny domowej w Mandacie Palestyny]]. Aby wyprzedzić termin zakończenia brytyjskiego mandatu nad Palestyną, żydowscy przywódcy z [[Dawid Ben Gurion|Dawidem Ben Gurionem]] na czele ogłosili 14 maja 1948 [[Deklaracja Niepodległości Izraela|Deklarację Niepodległości Izraela]] (w dniu 15 maja przypadał [[szabat]]). W ciągu kilku godzin od proklamacji niepodległości, zaczęła się arabska interwencja zbrojna w Palestynie, która rozpoczęła [[I wojna izraelsko-arabska 1948-1949|I wojnę izraelsko-arabską]]<ref>{{cytuj stronę | url = http://www.hagana.co.il/show_item.asp?levelId=60947&itemId=101&itemType=0 | tytuł = Wkroczenie regularnych wojsk państw arabskich – 15 maja 1948 | data dostępu = 2012-03-12 | autor = | opublikowany = | praca = The Hagana – Official Site | data = | język = he}}</ref>. W dniu 14 maja 1948 Palestynę opuścił brytyjski Wysoki[[wysoki Komisarzkomisarz Palestyny]] [[Alan Cunningham]]. Przez kilka następnych tygodni w Palestynie pozostawały jeszcze niewielkie brytyjskie siły, skupione głównie w rejonie portu w Hajfie. Ostatni brytyjscy żołnierze opuścili Palestynę 30 czerwca 1948<ref>{{cytuj książkę |nazwisko= Levenberg|imię= Haim|tytuł=Military Preparations of the Arab Community in Palestine: 1945-1948|wydawca= |miejsce= |rok= 1993|strony = 94|id= |isbn=0714634395}}</ref>.

| '''Wysocy Komisarzekomisarze Mandatu Palestyny''' || '''1920-1948'''

| Sir [[Gilbert Falkingham Clayton]] || Majmaj-Grudzieńgrudzień 1925

| Sir [[Harry Charles Luke]] (p. o.) || 1928

Po zajęciu podczas I wojny światowej terenów Palestyny przez wojska brytyjskie, obszar ten znalazł się pod brytyjską okupacją wojskową. Na czele brytyjskiej administracji wojskowej stali wysocy przedstawiciele władz Wielkiej Brytanii: [[Edmund Allenby]], Sirsir [[Arthur Wigram Money]] i Sirsir [[Louis Bols|Louis Jean Bols]].

Gdy po Konferencji w San Remo w 1920 przyznano Wielkiej Brytanii mandat nad Palestyną, przystąpiono do procesu tworzenia administracji cywilnej. Najwyższym rangą urzędnikiem reprezentującym Wielką Brytanię w Mandacie Palestyny był [[Wysoki Komisarzkomisarz Palestyny|wysoki komisarz Palestyny]]. Jego biuro rozpoczęła swoją działalność w Jerozolimie w dniu 1 lipca 1920, i funkcjonowało do 15 maja 1948. Wysoki Komisarzkomisarz był wysłannikiem [[władcy brytyjscy|brytyjskiego króla]], a tym samym był szefem rządu oraz zwierzchnikiem wszystkich spraw wojskowych i cywilnych. Do jego kompetencji należało wydawanie nakazów, zleceń i przepisów regulujących wszystkie aspekty życia obywateli. Ponadto komisarz powoływał sędziów. Do jego pomocy powołano Naczelnegonaczelnego Sekretarzasekretarza Palestyny, który odpowiadał za całą działalność administracyjną Mandatu Palestyny i pełnił funkcję podobną do wicepremiera.

W trakcie brytyjskiego mandatu obszar Palestyny został podzielony na sześć dystryktów i szesnaście pod-dystryktówpoddystryktów (subdystrykt).

* Dystryktdystrykt Galilei

** Pod-Dystryktpoddystrykt Safed

** Pod-Dystryktpoddystrykt Akki

** Pod-Dystryktpoddystrykt Tyberiady

** Pod-Dystryktpoddystrykt Nazaretu

** Pod-Dystryktpoddystrykt Beisan

* Dystryktdystrykt Hajfy

** Pod-Dystryktpoddystrykt Hajfy

* Dystryktdystrykt Samarii

** Pod-Dystryktpoddystrykt Dżeninu

** Pod-Dystryktpoddystrykt Tulkarem

** Pod-Dystryktpoddystrykt Nablus

* Dystryktdystrykt Lidda

** Pod-Dystryktpoddystrykt Jaffa

** Pod-Dystryktpoddystrykt Ramla

* Dystryktdystrykt Jerozolima

** Pod-Dystryktpoddystrykt Jerozolima

** Pod-Dystryktpoddystrykt Ramallah

** Pod-Dystryktpoddystrykt Hebron

* Dystryktdystrykt Gaza

** Pod-Dystryktpoddystrykt Gaza

** Pod-Dystryktpoddystrykt Beer Szewa

Każdy dystrykt posiadał własną administrację, na czele której stał Komisarzkomisarz Dystryktudystryktu, którym zazwyczaj był oficer brytyjskiej armii. Pod-dystryktyPoddystrykty nazywały się od nazw głównych miast i były zarządzane przez asystentów Komisarzykomisarzy Dystryktudystryktu, wspomaganych przez oficerów dystryktu. Tymi oficerami mogli być Żydzi bądź Arabowie, w zależności od większości etnicznej mieszkańców danego obszaru.

Podstawą gospodarki Mandatu Palestyny stanowiło rolnictwo. Po przejściu pod brytyjską administrację, około jedna trzecia użytków rolnych Palestyny znajdowała się w posiadaniu potężnych klanów arabskich i lokalnych szejków muzułmańskich. Pozostałe grunty były w posiadaniu zagranicznych organizacji chrześcijańskich (w większości Kościoła Prawosławnego), żydowskich organizacji prywatnych i syjonistycznych, a w mniejszym stopniu w posiadaniu małych społeczności [[Samarytanie|Samarytan]], [[Czerkiesi|Czerkiesów]] i [[Bahaizm|bahaistów]]. Na początku 1931 Mandat Palestyny miał powierzchnię 26 625,6 km², z czego 8 252,9 km² było gruntami ornymi (33% ogółu powierzchni)<ref>{{cytuj książkę | autor = Kenneth W. Stein | tytuł = The Land Question in Palestine, 1917–1939 | url = http://books.google.pl/books?id=hpvnNILnO3kC&printsec=frontcover&hl=pl#v=onepage&q&f=false | wydawca = University of North Carolina Press | miejsce = | rok = 1984 | strony = 4 | isbn = 9780807841785 | język = en | data dostępu = 2012-03-13}}</ref>. Oficjalne statystyki podają, że w 1945 Żydzi byli właścicielami 1 393,53 km² ziemi<ref>{{cytuj książkę | autor = Issa Khalaf | tytuł = Politics in Palestine: Arab factionalism and social disintegration, 1939–1948 | url = http://books.google.pl/books?id=nrc3EUh9cyUC&printsec=frontcover&hl=pl#v=onepage&q&f=false | wydawca = State University of New York Press | miejsce = | rok = 1991 | strony = 27 | isbn = 9780791407080 | język = en | data dostępu = 2012-03-13}}</ref>. Przy czym żydowskie tereny rolne koncentrowały się głównie w [[Galilea|Galilei]] i na nadmorskiej [[równina Szaron|równinie Szaron]]. Jednak oszacowanie powierzchni całości gruntów zakupionych przez Żydów do 15 maja 1948 jest trudne i skomplikowane, ponieważ wiele transakcji odbywało się nielegalnie i poza oficjalną rejestracją. Poza tym brakuje kompletnej dokumentacji dotyczącej koncesji gruntów po 31 marca 1936. Według historyka Avneri, w 1947 Żydzi posiadali 1 850 km²<ref>{{cytuj książkę | autor = Aryeh L. Avneri | tytuł = The claim of dispossession: Jewish land-settlement and the Arabs, 1878–1948 | url = http://books.google.pl/books?id=8Teb4dKHQcoC&printsec=frontcover&hl=pl#v=onepage&q&f=false | wydawca = Transaction Publishers | miejsce = | rok = 1984 | strony = 224 | isbn = 9780878559640 | język = en | data dostępu = 2012-03-13}}</ref>. Natomiast historyk Stein podaje wielkość 2 000 km² na 1948<ref>{{cytuj książkę | autor = Kenneth W. Stein | tytuł = The Land Question in Palestine, 1917–1939 | url = http://books.google.pl/books?id=hpvnNILnO3kC&printsec=frontcover&hl=pl#v=onepage&q&f=false | wydawca = University of North Carolina Press | miejsce = | rok = 1984 | strony = 3–4, 247 | isbn = 9780807841785 | język = en | data dostępu = 2012-03-13}}</ref>. Niemniej wielkość gruntów żydowskich jest i tak łatwiejsza do obliczenia niż arabskie grunty państwowe, które w większości nie były udokumentowane. Z tego powodu wielkość gruntów należących do prywatnych właścicieli muzułmańskich, chrześcijańskich i druzyjskich jest bardzo trudna do określenia. Dane statystyczne opracowane w 1945 przez ONZ podają, że Arabowie byli właścicielami średnio 68% gruntów ornych w dystrykcie, przy czym wielkość ta wahała się od 15% w Pod-Dystrykciepoddystrykcie Beer Szewy do 99% w Pod-Dystrykciepoddystrykcie Ramallah.

Poniższe tabele przedstawiają użytkowanie gruntów Palestyny z podziałem na rodzaje zagospodarowania terenu według stanu z dnia 1 kwietnia 1943<ref>{{cytuj książkę | autor = J. V. W. Shaw | tytuł = Anglo-American Committee of Inquiry on Jewish Problems in Palestine and Europe | wydawca = Special Committee on Palestine, United Nations | miejsce = | rok = 1946 | strony = | isbn = 0-88728-211-3}}</ref> oraz własność gruntów z podziałem na dystrykty według stanu z 1945<ref name="adhoc">{{cytuj stronę | url = http://domino.un.org/maps/m0094.jpg | tytuł = Land Ownership of Palestine – Map prepared by the Government of Palestine on the instructions of the UN Ad Hoc Committee on the Palestine Question | data dostępu = 2012-03-13| autor = | opublikowany = | praca = The United Nations Information System on the Question of Palestine | data = | język = en}}</ref>:

! Nazwa Dystryktudystryktu

| Pod-DystryktPoddystrykt Safed || 68% || 18% || 14%

| Pod-DystryktPoddystrykt Akki || 87% || 3% || 10%

| Pod-DystryktPoddystrykt Tyberiady || 51% || 38% || 11%

| Pod-DystryktPoddystrykt Nazaretu || 52% || 28% || 20%

| Pod-DystryktPoddystrykt Beisan || 44% || 34% || 22%

| Pod-DystryktPoddystrykt Hajfy || 42% || 35% || 23%

| Pod-DystryktPoddystrykt Dżeninu || 84% || < 1% || 16%

| Pod-DystryktPoddystrykt Tulkarem || 78% || 17% || 5%

| Pod-DystryktPoddystrykt Nablus || 87% || < 1% || 13%

| Pod-DystryktPoddystrykt Jaffa || 47% || 39% || 14%

| Pod-DystryktPoddystrykt Ramla || 77% || 14% || 9%

| Pod-DystryktPoddystrykt Jerozolima || 84% || 2% || 14%

| Pod-DystryktPoddystrykt Ramallah || 99% || < 1% || 1%

| Pod-DystryktPoddystrykt Hebron || 96% || < 1% || 4%

| Pod-DystryktPoddystrykt Gaza || 75% || 4% || 21%

| Pod-DystryktPoddystrykt Beer Szewa || 15% || < 1% || 85%

</center><br />

31 sierpnia 1947 Specjalny Komitet do Spraw Palestyny zakończył prace nad raportem. Liczbę ludności Mandatu Palestyny oszacowano na ponad 1,6 mln, z czego około 1,1 mln Arabów i ponad 500 tys. Żydów. Przy czym ludność arabska była równomiernie rozmieszczona na całej powierzchni kraju, a ludność żydowska skupiała się w kilku większych miastach oraz skupiskach osad wiejskich. Społeczność żydowska była jednak lepiej przygotowana do stworzenia własnego samodzielnego państwa. Żydzi swoją organizację narodową opierali na wzorcach [[cywilizacja zachodnia|cywilizacji Zachodu]]. Na czele społeczności stały instytucje wybierane w powszechnych wyborach. Przywódcy cieszyli się dużym autorytetem i szacunkiem. Poprzez organizacje syjonistyczne posiadali oni sprawnie działające przedstawicielstwo polityczne i dyplomatyczne. Natomiast społeczność arabska opierała się na więzach klanowych, a nie rodzinnych. Największe wpływy posiadał Mohammad Amin al-Husajni, był on jednak zmuszony za swoją działalność anty-brytyjską do przebywania na emigracji. Gospodarka obu społeczności opierała się na rolnictwie, jednak Żydzi sprzedawali 75% produkcji, a Arabowie zaledwie 25%. Wynikało to przede wszystkim z faktu, że żydowskie gospodarstwa były nastawione na intensywną produkcję rolniczą z wykorzystaniem najnowszych rozwiązań [[agrotechnika|agrotechnicznych]]. Arabskie gospodarstwa były niewielkimi rodzinnymi firmami, opierającymi się na przestarzałych metodach upraw bez wykorzystania techniki. Żydowska średnia klasa była dobrze wykształcona i przyjechała do Palestyna z wysoko rozwiniętej technologicznie Europy. Miało to decydujący wpływ na rozwój żydowskich przedsiębiorstw i rozbudowę rodzimego przemysłu<ref name="raport" />. Informacje te miały swoje odzwierciedlanie w danych statystycznych. W latach 1922-1947 roczna stopa wzrostu gospodarczego w sektorze żydowskim wynosiła 13,2%, natomiast w sektorze arabskim 6,5%. Odpowiednio w przeliczeniu na jednego mieszkańca wskaźnik ten wynosił 4,8% i 3,6%. W 1936 sektor żydowski dominował nad sektorem arabskim, i przeciętnie żydowski obywatel zarabiał 2,6 razy więcej od arabskiego obywatela Palestyny<ref>{{cytuj książkę | autor = Rashid Khalidi | tytuł = The Iron Cage: The Story of the Palestinian Struggle for Statehood | url = http://books.google.pl/books?id=xp3MQavDxjIC&redir_esc=y | wydawca = Beacon Press | miejsce = | rok = 2006 | strony = 13–14 | isbn = 0-8070-0308-5 | język = en | data dostępu = 2012-03-13}}</ref>.

W 1920 obszar Palestyny zamieszkiwała wieloetniczna populacja licząca około 750 tys. ludzi. W liczbie tej większość stanowili muzułmańscy Arabowie, obok których żyli Żydzi, [[Beduini]], [[Syria|Syryjczycy]], [[Druzowie]], Czerkiesi, [[Egipcjanie]] i [[Grecy]]. Brytyjczycy przeprowadzili dwa powszechne spisy ludności Mandatu Palestyny. Przeprowadzony w 1922 spis wykazał obecność 757182 mieszkańców, w tym 78% muzułmanów, 11% żydów i 9,6% chrześcijan. Drugi spis przeprowadzony w 1931 wykazał 1035154 mieszkańców, w tym 73,4% muzułmanów, 16,9% żydów i 8,6% chrześcijan. Bardzo duża rozbieżność między danymi obu spisów wynika z faktu żydowskiej imigracji masowo napływającej do Palestyny. Dodatkowym czynnikiem była wysoka dzietność arabskich rodzin<ref>{{cytuj książkę | autor = E. Mills | tytuł = Census of Palestine, 1931 | wydawca = UK Government | miejsce = | rok = 1932 | strony =61-65| isbn =}}</ref>. W następnych latach nie przeprowadzono już żadnego spisu ludności, prowadzono jednak dokumentację dotyczącą urodzeń, zgonów i legalnej imigracji. Na podstawie tych danych przeprowadzono badania demograficzne, które ustaliły, że w 1945 w Palestynie żyło 1764520 mieszkańców, w tym 1061279 muzułmanów, 553600 żydów, 135550 chrześcijan i 14100 innych grup wyznaniowych<ref name="adhoc" />.

| Pod-DystryktPoddystrykt Safed || 5697056 970 || 4731047 310 (33%) || 71707 170 (13%) || 16301 630 (3%)

| Pod-DystryktPoddystrykt Akki || 7360073 600 || 5113051 130 (69%) || 30303 030 (4%) || 1180011 800 (16%)

| Pod-DystryktPoddystrykt Tyberiady || 4147041 470 || 2394023 940 (58%) || 1364013 640 (33%) || 24702 470 (6%)

| Pod-DystryktPoddystrykt Nazaretu || 4991049 910 || 3016030 160 (60%) || 79807 980 (16%) || 1177011 770 (24%)

| Pod-DystryktPoddystrykt Beisan || 2495024 950 || 1666016 660 (67%) || 75907 590 (30%) || 680 (3%)

| Pod-DystryktPoddystrykt Hajfy || 253450253 450 || 9597095 970 (38%) || 119020119 020 (47%) || 3371033 710 (13%)

| Pod-DystryktPoddystrykt Dżeninu || 6121061 210 || 6000060 000 (98%) || -– (< 1%) || 12101 210 (2%)

| Pod-DystryktPoddystrykt Tulkarem || 9322093 220 || 7646076 460 (82%) || 1618016 180 (17%) || 380 (1%)

| Pod-DystryktPoddystrykt Nablus || 9460094 600 || 9281092 810 (98%) || -– (< 1%) || 15601 560 (2%)

| Pod-DystryktPoddystrykt Jaffa || 409290409 290 || 9598095 980 (24%) || 295160295 160 (72%) || 1779017 790 (4%)

| Pod-DystryktPoddystrykt Ramla || 134030134 030 || 9559095 590 (71%) || 3159031 590 (24%) || 58405 840 (4%)

| Pod-DystryktPoddystrykt Jerozolima || 253270253 270 || 104460104 460 (41%) || 102520102 520 (40%) || 4613046 130 (18%)

| Pod-DystryktPoddystrykt Ramallah || 4893048 930 || 4052040 520 (83%) || -– (< 1%) || 84108 410 (17%)

| Pod-DystryktPoddystrykt Hebron || 9312093 120 || 9264092 640 (99%) || 300 (< 1%) || 170 (< 1%)

| Pod-DystryktPoddystrykt Gaza || 105540105 540 || 145700145 700 (97%) || 35403 540 (2%) || 13001 300 (1%)

| Pod-DystryktPoddystrykt Beer Szewa || 70007 000 || 62706 270 (90%) || 510 (7%) || 210 (3%)

* [[Historiahistoria Palestyny]]

* [[Historiahistoria Izraela]]