Walijczycy: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Kenraiz (dyskusja | edycje)
m drobne merytoryczne (narody celtyckie)
m WP:SK, dr.
Linia 9:
| Pokrewieństwo= [[Irlandczycy]], [[Szkoci]], [[Kornwalijczycy]], [[Bretończycy]]
}}
'''Walijczycy''' ([[język angielski|ang.]] ''Welsh (people)'', [[język walijski|wal.]] ''Cymry'') – [[naród]] [[Celtowie|celtycki]] zamieszkujący głównie [[Walia|Walię]] (3 mln), [[Stany Zjednoczone]] (2 mln) i [[Anglia|Anglię]] (0,6 mln).
 
Początki narodu walijskiego związane są z wyodrębnieniem języka walijskiego w [[VII wiek|VII w.]] oraz ustaleniem granicy między celtycką Walią (''Cymru'') i [[Anglosasi|anglosaską]] [[Mercja|Mercją]] (tzw. [[Wał Offy|Offa's Dyke]]) w [[VIII wiek|VIII w.]] Od [[XII wiek|XII w.]] nasiliła się kolonizacja angielska w Walii, a w [[1301]] bezpośrednio podporządkowano ją Anglii. W [[1533]]-[[1542]] zakazano oficjalnego używania języka walijskiego, jednak [[reformacja]] przyczyniła się do rozwoju tego języka (walijskie tłumaczenie [[Biblia|Biblii]] w [[1588]]). Nowe protestanckie ruchy religijne w [[XVIII wiek|XVIII w.]] (głównie [[metodyzm]]) były kolejnym źródłem odrodzenia języka. Dopiero uprzemysłowienie południowej Walii w [[XIX wiek|XIX w.]] zapoczątkowało proces szybkiego wypierania języka walijskiego przez angielski oraz zanik ludowej kultury. Obecnie po wiekach angielskiej dominacji odradza się [[kultura]] oraz [[tożsamość narodowa]]: w [[1997]] nadano Walii autonomię i utworzono [[Walijskie Zgromadzenie Narodowe|parlament Walii]]. Renesans przeżywa również [[język ojczysty]] [[Język walijski|walijski]]: mówi nim 20,5% ludności, głównie w zachodniej i północnej Walii.
Linia 33:
 
=== Podwójna harfa ===
Podwójna harfa jest symbolem związanym z zamiłowaniem Walijczyków do śpiewu. Wizerunki harfy znajdowały się na dyplomach, chorągwiach, książkach oraz medalach. Obecnie są wykorzystywane głównie na spotkaniach [[Eisteddfod|eisteddfod]]<ref name="SiP4/2010"/>.
 
=== Symbole państwowe Walii oraz Wielkiej Brytanii ===
[[FilePlik:Flag of Wales 2.svg|thumb|Czerwony smok na fladze Walii]]
{{main|Flaga Walii|herb Walii|flaga Wielkiej Brytanii}}
Flaga Walii jako księstwa Wielkiej Brytanii zawiera jeden z symboli Walii - czerwonego smoka. Znak ten był używany również na poprzednim herbie Walii<ref>{{cytuj stronę | url = http://www.data-wales.co.uk/flag.htm| tytuł =Data Wales : The Welsh Flag and other Welsh symbols.: | data dostępu = 2012-09-05 | autor = John Weston| opublikowany = | praca = | data = | język = en}}</ref>.
Linia 47:
=== Język walijski ===
{{main|język walijski}}
Jednym z najważniejszy elementów kultury walijskiej jest język walijski, mimo że Walijczycy znają i używają również językjęzyka angielskiangielskiego<ref name="SRiL4/2007">{{cytuj pismo | nazwisko = Szul| imię = Roman| tytuł = Tożsamość europejska a kwestia językowa w Unii Europejskiej| czasopismo = Studia Regionalne i Lokalne| wolumin = 4/2007| wydanie = | strony = 66-75| data = | wydawca = | miejsce = | issn = | doi = }}</ref>. Współczesny język walijski charakteryzuje się zanikiem końcówek fleksyjnych. Język ten w jest jednym z dwóch (obok angielskiego) języków urzędowych na terenie Walii<ref name="Britannica Ludy i języki147">{{cytuj książkę| tytuł = Encyklopedia Audiowizualna Britannica Ludy i Języki| wydawca = Kurpisz| miejsce = Warszawa| rok = 2006| strony = 147| isbn =}}</ref>. Język walijski w Walii przeżywa odrodzenie. Szczególnie modny jest wśród ludzi młodych<ref name="NG 6/2001">{{cytuj pismo | nazwisko = Worral| imię = Simon| tytuł = Walia niesforna siostra Anglii| czasopismo = National Geographic| wolumin = 6/2001| strony = 62-83}}</ref>.
 
Od 1962 język walijski jest regulowany przez Towarzystwo Języka Walijskiego<ref name="SiP4/2010"/>. Język ten ma w instytucjach Unii Europejskiej status języka półoficjalnego. Mogą być w nim sporządzane tłumaczenia na koszt Wielkiej Brytanii, jednakże wersja walijskojęzyczna nie ma formy oficjalnego aktu prawnego<ref name="SRiL4/2007"/>.