Pierieswiet (1898): Różnice pomiędzy wersjami

|3. wycofanie ze służby = 4 stycznia 1917

|los okrętu = zatopionyzatonął przez4 stycznia 1917 na minach miny

|prędkość = 18 [[węzeł (jednostka prędkości)|węzłów]]

|zasięg = 5000 [[mila morska|mil morskichMm]] przy 12 [[węzeł (jednostka prędkości)|w]]

|opancerzenie = burty do 229 mm, pokład do 76 mm, wieże 229 mm (Harveystal Harveya)

'''Pierieswiet''' (ros. Пересвет) – [[Rosja|rosyjski]] [[pancernik]] generacji [[przeddrednot]]ów z początku XX wieku, należący do typu [[pancerniki typu Pierieswiet|''Pierieswiet'']]. Brał udział w [[obrona Port Artur|działaniach wokół Port Artur]] podczas [[wojna rosyjsko-japońska|wojny rosyjsko-japońskiej]]. Zdobyty przez Japończyków, służył pod banderą japońską pod nazwą '''Sagami''', po czym służył ponownie pod banderą rosyjską podczas I wojny światowej, przeklasyfikowany na [[krążownik pancerny]]. ZostałZatonął zatopionyna niemieckich [[mina morska|minach]] na Morzu Śródziemnym w 1917styczniu przez niemieckie miny morskie1917.

Po wejściu do służby, "Pierieswiet" 24 (11) października 1901 wypłynął z Kronsztadu na Daleki Wschód, w skład Eskadry Oceanu Spokojnego, pod dowództwem komandora N. Korolowa<ref group=uwaga>Dowódca N. Korolow został oceniony jako całkowicie niekompetentny, według wspomnień oficera torpedowego, wielkiego księcia [[Cyryl Władimirowicz Romanow|Kiryła]], który też kiepsko ocenił wyszkolenie większości załogi na początku służby okrętu (W. Krestjaninow i in. ''Eskadriennyje..'', s. 48)</ref>. Po drodze, 31 (18) października wszedł na [[mielizna|mieliznę]] w cieśninie [[Wielki Bełt]] i został zdjęty dopiero z pomocą duńskich holowników, po czym w grudniu usunięto niewielkie powstałe uszkodzenia dna w doku w [[Tulon]]ie<ref name=krest/>. Po przejściu przez Morze Śródziemne i Kanał Sueski i odwiedzinach w [[Aden]]ie, [[Kolombo]], [[Batawia|Batawii]] i [[Hongkong]]u, 18 (5) kwietnia [[1902]] zawinął do bazy [[Lüshun|Port Artur]]. W sierpniu 1902 był dokowany we [[Władywostok]]u, po czym, w drodze powrotnej w październiku, zwyciężył w wyścigu rosyjskich pancerników z [[Nagasaki]] do Port Artur (z "Sewastopolem" i "Połtawą"; średnia prędkość 15,7 w). W styczniu-lutym [[1903]] odbył wizytę w Japonii i Korei i był dokowany w Nagasaki<ref name=krest/>.

Podczas [[wojna rosyjsko-japońska|wojny japońsko-rosyjskiej]] "Pierieswiet" wraz z półbliźniaczą "[[Pobieda (1902)|Pobiedą]]" brał udział w [[obrona Port Artur|walkach z japońską flotą]] pod Port Artur, a następnie w obronie twierdzy. Był [[okręt flagowy|okrętem flagowym]] zastępcy dowódcy eskadry, kontradmirała Pawła Uchtomskiego, a dowódcą pancernika był komandor Wasilij Bojsman. Podczas rozpoczynającego wojnę ataku torpedowego japońskich [[niszczyciel]]i na rosyjskie okręty w nocy z 8 na 9 lutego [[1904]] "Pierieswiet" nie odniósł uszkodzeń. W dzień 9 lutego (27 stycznia) wziął udział w dziennej bitwie z podchodzącymi głównymi siłami japońskiej floty, w której wystrzelił 17 pocisków 254 mm, 86 - 152 mm i 205 - 75 mm, bez większych efektów, nie odnosząc też uszkodzeń<ref name=krest/>. 26 (13) marca "Pierieswiet" lekko uszkodził dziobem w kolizji pancernik "[[pancerniki typu Połtawa|Sewastopol]]", samemu też odnosząc uszkodzenia. 15 (2) kwietnia "Pierieswiet" ostrzelał 28 pociskami z dużej odległości ok. 16,5 km japońskie krążowniki pancerne "[[Kasuga (1904)|Kasuga]]" i "[[Nisshin (1904)|Nisshin]]", ostrzeliwujące Port Artur i według rosyjskich relacji, spowodował uszkodzenie i odholowanie "Nisshin", czego jednak nie potwierdzają Japończycy<ref name=mieln/>. Od prowadzenia ognia na duży dystans (przy dużych kątach podniesienia) uszkodzeniom uległy jednak wieże i kadłub pancernika, zawodził też elektryczny system podawania amunicji<ref name=krest/>.

"Pierieswiet" wziął udział w nieudanej próbie przebicia się do Władywostoku 23 (10) czerwca 1904, zakończonej zawróceniem eskadry rosyjskiej po napotkaniu japońskich sił głównych. Podczas odpierania późniejszych ataków niszczycieli, wystrzelił 7 pocisków 254 mm, 61 - 152 mm, 150 - 75 mm i 426 - 47 mm<ref name=krest/>. 9 sierpnia (27 lipca) okręt został lekko uszkodzony dwoma pociskami 120 mm podczas japońskiego ostrzału bazy przez armaty polowe. Następnie wziął udział w kolejnej próbie przerwania blokady, zakończonej [[bitwa na Morzu Żółtym|bitwą na Morzu Żółtym]] 10 sierpnia 1904 r. Podczas tej bitwy "Pierieswiet" odniósł poważne uszkodzenia od pocisków różnego kalibru, otrzymując ok. 40 trafień. Na skutek przebić nieopancerzonego dziobu z prawej burty, zatopieniu uległa część przedziałów i okręt nabrał przechyłu (w razie dalszego kontynuowania bitwy prawdopodobne byłoby jego zatonięcie na skutek uszkodzeń części dziobowej)<ref name=krest/>. Uszkodzeniu uległy m.in. dwa kotły, drugi i trzeci komin oraz część artylerii, w tym jedno działo 254 mm (od pocisku kalibru 57 mm japońskiego niszczyciela, podczas powrotu) – po bitwie sprawne pozostały 3 działa 254 mm, 8 - 152 mm, 13 - 75 mm i 17 - 47 mm. Straty wyniosły 13 zabitych i 69 rannych, w tym dowódca kmdr Bojsman (zmarł później od ran w niewoli)<ref name=krest/>. Po niepowodzeniu próby przebicia się, okręty powróciły do Port Artur. "Pierieswiet" wystrzelił podczas bitwy i powrotupóźniejszego odpierania ataków z niszczycieli 109 pocisków 254 mm, 720 - 152 mm, 315 - 75 mm i 755 - 47 mm<ref name=krest/>.

Po bitwie aktywność rosyjskiej floty spadła prawie do zera, a część załóg i dział zdemontowanych z pancerników służyła w różnym charakterze na froncie lądowym wokół twierdzy (z "Pierieswieta" 3 działa 152 mm, 2 - 75 mm, 2 - 47 mm, 4 - 37 mm oraz 3 reflektory; oficer torpedowy pancernika Nikołaj Krotkow opracował ponadto system podłączania [[zasieki|zasieków]] do prądu, zastosowany w praktyce)<ref name=krest2/>. Nowym dowódcą okrętu został jego starszy oficer kmdr por. Apołłon Dimitrijew. Od września 1904 r. Japończycy uzyskali możliwość korygowanego ostrzału okrętów stojących na wewnętrznej redzie ogniem z dział 120 mm i "Pierieswiet" otrzymał w tym miesiącu 17 trafień. Od 2 października (19 września) ostrzał bazy podjęły ciężkie działa lądowe i już tego dnia "Pierieswiet" został uszkodzony 9 pociskami 280 mm, 11 października – 11 pociskami i 13 października - czterema, po czym zmienił miejsce postoju na chwilowo bezpieczniejsze<ref name=krest/>. Aktywność w tym okresie podejmowały kutry parowe pancerników "Pierieswiet" i "Pobieda", m.in. stawiając miny 5 listopada (zatonąłazatonął na nich następnie 30 listopada stary japoński [[krążownik pancernopokładowy]] "[[Jiyuan (krążownik)|Saien]]")<ref name=krest/>. Ostatni raz "Pierieswiet" przeprowadził ostrzał celów lądowych siedmioma pociskami głównego kalibru 26 (13) listopada<ref name=krest2>W. Krestjaninow, S. Mołodcow, ''Eskadriennyje...'' (2007)</ref>. Po zdobyciu przez Japończyków nowego punktu obserwacyjnego na górze Wysokiej, 6 grudnia "Pierieswiet" został trafiony 5 pociskami 280 mm, a 7 grudnia (24 listopada) - około 20 pociskami 280 mm, po czym został samozatopiony na płyciźnie z powodu pożaru. Przed kapitulacją, dodatkowo wysadzono w powietrze niektóre elementy<ref name=krest/>.

Po zajęciu Port Artur 2 stycznia 1905, Japończycy 29 czerwca 1905 r. podnieśli "Pierieswiet" i po prowizorycznych naprawach wcielili do swojej floty pod nazwą "'''Sagami'''"<ref name=krest2/>. 22 sierpnia 1905 został zaklasyfikowany jako pancernik I klasy<ref>Hiroshi Nishida, [http://homepage2.nifty.com/nishidah/e/stc0112.htm Imperial Japanese Navy] [dostęp 20-3-2010]</ref>. Okręt o własnych siłach przeszedł do [[Sasebo]], gdzie był dokowany. Uczestniczył on w paradzie zwycięstwa w Zatoce Tokijskiej w sierpniu 1905, po czym przeszedł kapitalny remont z modernizacją, trwający aż do [[1909]]. Japończycy nie wprowadzali większych zmian, lecz działa 75 mm zamienili na 76,2 mm Armstrong, usunęli dziobowe działo 152 mm i marsy bojowe, dodali też celowniki optyczne Vickersa w wieżach artylerii głównej<ref name=mieln/>. Zmienili ponadto konfigurację [[mostek kapitański|mostka]], umieszczając go nad pancernym stanowiskiem dowodzenia, a nie przed nim. Według niektórych publikacji, kotły zamieniono na japońskie Miyabara<ref name=krest2/>, jednakże według innych źródeł, "Sagami" przekazany Rosjanom miał wciąż oryginalne kotły<ref>{{lang|ru}} Siergiej Bałakin, ''Bywszyje russkije korabli w japonskom fłotie'', NavalNawal nr 1, 1991, s.44</ref>. Zastosowano też typowe japońskie kominy z wąskich, poziomych segmentów. 28 sierpnia [[1912]] r. przestarzały już pancernik został przeklasyfikowany na [[pancernik obrony wybrzeża|okręt obrony wybrzeża]] I klasy.

4 kwietnia (22 marca) 1916 r. "Sagami" został we Władywostoku przemianowany z powrotem na "Pierieswiet" i wcielony do rosyjskiej służby,. Okręt był wówczas już dość zużyty i został przeklasyfikowany na [[krążownik pancerny]], której to klasie już bardziej w tym czasie odpowiadał<ref name=mieln/>. Dowódcą został komandor K. Iwanow-Trinadcatyj. Okręt"Pierieswiet" był wówczas już dość zużyty. Miałmiał być okrętem flagowym mianowanego dowódcą flotylli kontradmirała A. Bestużewa-Riumina, mianowanego dowódcą Flotylli, lecz 23 (10) maja 1916 r. wpadł we mgle na skały podwodne przed Władywostokiem i został z nich zdjęty dopiero 8 lipca (25 czerwca) 1916, po znacznym odciążeniu dziobu i z pomocą japońskich specjalistów<ref name=mieln/>. Następnie, w sierpniu 1916 został skierowany na remont do [[Maizuru]] w Japonii, trwający do 18 października 1916. Koszt prac ratowniczych ogółem wyniósł 740 000 rubli<ref name=krest/>.

Po remoncie "Pierieswiet" wypłynął do Rosji z przeznaczeniem dla Flotylli Oceanu Lodowatego, przez [[Kanał Sueski]]. Po wypłynięciu z [[Port Said]]u, 4 stycznia [[1917]] r. (22 grudnia 1916) o 17.30 "Pierieswiet" wszedł na dwie [[mina morska|miny]] postawione w grudniu przez niemiecki [[okręt podwodny]] [[U-73 (1915)|U-73]]. Doszło ponadto do wybuchu dziobowej komory amunicyjnej i okręt szybko zatonął o 17.47, ok. 10 mil morskich od Port Saidu. ZginęłoWiększość załogi zdołała się uratować – zginęło 91 marynarzyczłonków załogi (w tym 7 oficerów), uratowanoalianckie jednostki z Port Saidu uratowały 737 ludzi wraz z dowódcą, z czego 9 jednak zmarło<ref group=uwaga>WedługDane według W. Krestjaninow, S. Mołodcow, ''Eskadriennyje...''. Źródło P. Mielnikow (op.cit.) podaje podobniepodobne dane: 737 uratowanych, z czego 6 zmarło oraz 88 poległych. W starszym źródle W. Krestjaninow, S. Mołodcow, ''Bronienoscy...'' - 557 uratowanych, 252 poległych</ref>. 10 kwietnia (28 marca) 1917 okręt skreślono z listy floty.