Jezioro Koronowskie: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m drobne techniczne
m drobne redakcyjne
Linia 1:
{{Jezioro infobox
| nazwa = Jezioro Koronowskie
| inne nazwy = Zalew Koronowski
| grafika = Zalew Koronowski 2.jpg
| opis_zdjęcia = Zalew Koronowski w Pieczyskach
| państwa = POL
| lokalizacja = [[Dolina Brdy]], [[Bory Tucholskie]]
| powierzchnia = 1560
| jednostka_pow = ha
| długość = 36
| szerokość =
| jednostka_dług = km
| głębokość_średnia = 5,7
| głębokość_max = 21,2
| objętość = 81
| jednostka_obj = mlnm
| wysokość_npm = 81,5
| zasolenie =
| rzeki_zasilające = [[Brda]]
| rzeki_wypływające = [[Brda]]
| miasta_nadbrzeżne =
| wyspy =
| rodzaj = zalew
| dopełniacz = Polski
| commons = Category:Zalew Koronowski
| wikiquote = Wicko
| stopniN = 53 | minutN = 20 | sekundN = 56
| stopniE = 17 | minutE = 58 | sekundE = 31
| kod mapy = PL-KP
}}
[[Plik:Zalew Koronowski 5.jpg|thumb|250px|Plaża w [[Pieczyska (powiat bydgoski)|Pieczyskach]]]]
Linia 38:
 
== Historia ==
Koncepcja budowy tamy i siłowni została opracowana przez prof. [[Karol Pomianowski|Karola Pomianowskiego]] już w [[1928]] r. w ramach prac związanych z koncepcją budowy kaskady [[Brda|Brdy]]. Przewidywano spiętrzenie rzeki w łańcuch ośmiu kaskad: [[Zapora (województwo pomorskie)|Mylof]], [[Uboga]], [[Kiełpin (województwo kujawsko-pomorskie)|Kiełpin]], Jezioro Szpitalne, [[Koronowo]], [[Tryszczyn-Elektrownia|Tryszczyn]], [[Smukała (osiedle w Bydgoszczy)|Smukała]] i [[Opławiec (osiedle w Bydgoszczy)|Opławiec]]. Ciekawym pomysłem profesora było wykorzystanie równoległego do rzeki [[Brda|Brdy]] łańcucha jezior polodowcowych , tj. od Jeziora Lipkusz do Jeziora Białego na trasie długości 10 km, przez co oszczędzono koszt sztucznego kanału o tej samej długości.
 
W [[1946]] roku Zjednoczenie Energetyczne Okręgu Pomorskiego zleciło ponownie profesorowi [[Karol Pomianowski|Pomianowskiemu]] i inż. Hoffmanowi opracowanie zaniechanego projektu. Tym razem przewidywano większy rozmach – np. zatopienie wioski Olszewka oraz zwiększenie spadu do 31,5 metrów brutto do rzędnej piętrzenia na zaporze w [[Pieczyska (powiat bydgoski)|Pieczyskach]] 81,5 m npn.p.m.
 
Ostateczna decyzja o budowie zapadła w [[1953]] r. Trwała ona do roku [[1960]] i pod koniec jej realizacji dokonano rozbiórki zabudowań wsi Olszewka i pojedynczych gospodarstw znajdujących się na terenie zbiornika oraz przesiedlono ich mieszkańców. Nie wykarczowano jednak wszystkich drzew, co spowodowało, że na dnie do dzisiaj pozostają liczne przeszkody w postaci kikutów drzew. Napełnianie zbiornika zakończono 30 listopada [[1960]] roku, a elektrownia została oddana do eksploatacji 4 marca [[1961]] roku.
 
Zbiornik powstał z podpiętrzonej [[Brda|Brdy]] oraz połączenia wielu jezior rynnowych.
Linia 56:
# Od ujścia rzeki [[Kamionka (dopływ Brdy)|Kamionki]] do ujścia rzeki [[Krówka (rzeka)|Krówki]]. Poniżej ujścia rzeki Kamionki szerokość zbiornika retencyjnego gwałtownie wzrasta. Jego brzegi nie wykazują dużej regularności, a głębokości wzrastają do 10,2 m w pobliżu linii kolejowej [[Pruszcz (powiat świecki)|Pruszcz]]-[[Terespol Pomorski]]. Poniżej tej linii rozpoczyna się rozbudowany system zatok i rozlewisk o zróżnicowanych głębokościach i nieregularnym dnie.
# Dawne jeziora Piaseczno i Stoczek wraz z ujściem rzeki [[Krówka (rzeka)|Krówki]] do ujścia rzeki Suchej. Część zbiornika będąca dawnymi jeziorami Piaseczno i Stoczek zachowała regularność dna sprzed okresu zalania. Głębokość maksymalna jeziora Stoczek wynosi 21,2 m i jest zarazem największą głębokością Zbiornika Koronowskiego. W rejonie dawnego ujścia rzeki [[Krówka (rzeka)|Krówki]] następuje ponowne zwężenie zbiornika. Jego szerokość waha się od 200 do 300 m. W związku z pojawieniem się ruchu wody ta część zbiornika pozornie przybiera charakter rzeczny. Brzegi są regularne, wysokie i urwiste. W początkowym okresie funkcjonowania zbiornika były one najbardziej poddawane erozji, która przejawiała się w postaci obrywów i osuwisk.
# Od ujścia rzeki Suchej do zapory w [[Pieczyska (powiat bydgoski)|Pieczyskach]]. Brzegi zbiornika poniżej ujścia rzeki Suchej są wysokie i strome. Szerokość wzrasta najpierw stopniowo potem gwałtownie, aby w miejscu zatopionego starorzecza osiągnąć około 1500 m. W zasadzie cała ta część to zatopione koryto [[Brda|Brdy]]. Część rozlewiskowa "basenu„basenu głównego"głównego” to płycizny porośnięte trzcinami a na znacznej powierzchni również [[Wiklina|wikliną]].
# Od ujścia rzeki Kręgiel do hydroelektrowni w [[Samociążek|Samociążku]]. Odcinek ten tworzą zalane koryto Strugi Nowojasienieckiej, jezioro Lipkusz, kanał łączący oraz jeziora Moczar i Białe. W związku z tym szerokość tego odcinka jest zmienna i waha się od 25 do 300 m.
 
Linia 62:
Zalew Koronowski stanowi atrakcyjny obszar turystyczno-wypoczynkowy. Charakteryzuje się występowaniem wielu głębokich zatok, wysp, dzikich nadbrzeży. Długość linii brzegowej sięga 102 km. Akwen jest zalesiony ze wszystkich stron. Obecnie jest uznawany za najbardziej atrakcyjny rekreacyjnie akwen na południowym skraju polskich [[Pojezierza Południowobałtyckie|pojezierzy]], w centrum między pojeziernymi krainami [[Mazury|Mazur]] i [[Pojezierze Pomorskie|Pojezierza Pomorskiego]].
 
W [[2006]] roku Tygodnik "Wprost"„Wprost” sklasyfikował Zalew na 7 miejscu w rankingu atrakcyjności polskich jezior (na 60 ocenionych akwenów)<ref>http://jeziora.wprost.pl/ranking/ide,17/edycja-2006.html Ranking Jezior edycja 2006 r.</ref>.
 
Zalew i jego okolice są ciekawą ofertą dla uprawiających turystykę wodną, pieszą i rowerową. Od [[1928]] roku organizowane są międzynarodowe spływy kajakowe na [[Brda|Brdzie]], a od [[1965]] roku również międzynarodowe zimowe [[Spływ kajakowy|spływy kajakowe]]. Turystykę żeglarską promują liczne kluby żeglarskie posiadające przystanie, baseny, hangary, pomosty, dźwigi do wodowania i załadunku jachtów. Corocznie w sierpniu organizowane są regaty klasy turystycznej. W okolicznych ośrodkach prowadzona jest turystyka jeździecka. Piechurzy i kolarze znajdują tu ciekawe miejscowości i trasy, bogate w osobliwości przyrodnicze, krajoznawcze historyczne. Zwiedzanie tego obszaru ułatwiają [[Szlak turystyczny|szlaki turystyczne]].
 
== Szlaki turystyczne ==
Brzegami oraz w otoczeniu Zalewu Koronowskiego przebiega kilka znakowanych [[Trasy turystyczne Bydgoszczy i okolic|szlaków turystycznych]]<ref>Bykowski Włodzimierz: Weekend w drodze. Interaktywny przewodnik rowerowy okolic Bydgoszczy. Wydawnictwo Aperion. Bydgoszcz 1999 ISBN 83-911441-0-0.</ref>:
* {{szlak|zielony}} pieszy [[szlak turystyczny]] "'''Jeziora Koronowskiego'''" [[Wudzyn]] – [[Sokole-Kuźnica (gmina Koronowo)|Sokole-Kuźnica]] – [[Obszar Chronionego Krajobrazu Rynny Jezior Byszewskich|Rynna Jezior Byszewskich]] – [[Samociążek]] – [[Stronno]] 77,4 km,
* {{szlak|niebieski}} pieszy [[szlak turystyczny]] "'''Brdy'''" [[Bydgoszcz]] [[Brdyujście]] – [[Sokole-Kuźnica (gmina Koronowo)|Sokole-Kuźnica]] – [[Świt (gmina Gostycyn)|Świt]] 70,9 km<ref>całyCały szlak z Bydgoszczy do Konarzyn ma długość 150 km.</ref>,
* {{szlak|żółty}} pieszy [[szlak turystyczny]] "'''im. Leona Wyczółkowskiego'''" [[Bydgoszcz]] [[Osowa Góra (osiedle w Bydgoszczy)|Osowa Góra]] – [[Sokole-Kuźnica (gmina Koronowo)|Sokole-Kuźnica]] – [[Pruszcz (powiat tucholski)|Pruszcz]] 76,0 km,
* {{szlak|czarny}} pieszy [[szlak turystyczny]] "'''Białego Węgla'''" [[Maksymilianowo (województwo kujawsko-pomorskie)|Maksymilianowo]] – [[Pieczyska (powiat bydgoski)|Pieczyska]] – [[Koronowo]] 29,7 km.
 
== Miejscowości wypoczynkowe nad Zalewem Koronowskim ==