Kalwaria Pakoska: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
bezpośrednie podanie kodu mapy lokalizacyjnej, WP:SK |
drobne redakcyjne |
||
Linia 6:
| państwo = Polska
| miejscowość = [[Pakość]]
| adres =
| typ budynku =
| styl architektoniczny =
| architekt =
| inwestor =
| wysokość całkowita =
| wysokość do dachu =
| kondygnacje =
| powierzchnia użytkowa =
| rozpoczęcie budowy =
| ukończenie budowy = XVII-XIX
| przebudowy =
| zniszczono =
| odbudowano =
| pierwszy właściciel =
| kolejni właściciele =
| właściciel =
| stopniN = 52 | minutN = 48 | sekundN = 46
| stopniE = 18 | minutE = 4 | sekundE = 17
| commons =
| www =
| kod mapy = POL
}}
'''Kalwaria Pakoska''' − zespół 25 kaplic pasyjnych w [[Pakość|Pakości]] wraz z [[Klasztor franciszkanów w Pakości|Klasztorem franciszkanów pw. św. Bonawentury]], nazywana Kujawską Jerozolimą<ref>{{cytuj stronę | url = http://www.wartozwiedzic.pl/526/kalwaria-pakoska| tytuł = Kalwaria Pakoska| data dostępu = 2011-06-05| autor = | opublikowany = www.wartozwiedzic.pl| praca = | data = | język =
Ufundowana w 1628, jest drugim tego typu zespołem sakralnym po [[Sanktuarium pasyjno-maryjne w Kalwarii Zebrzydowskiej|Kalwarii Zebrzydowskiej]] powstałym na ziemiach polskich<ref>{{cytuj książkę | nazwisko = | imię = | autor link = | tytuł = Atlas of Holy Mountains, Calvaries and devotional Complexes in Europe| wydawca = De Agostini| miejsce = Novara| rok = 2001| strony = 172-174| isbn = | język = en| język2 = it| język3 = pl}}</ref>. W 1671 sprowadzono relikwie drzewa Krzyża Świętego (jest to obecnie największa cząstka relikwi Krzyża Świętego w Polsce). Ich kult potwierdził uroczyście bp Stanisław Dziannota 12 września 1671<ref name="paczkowkamil">{{cytuj książkę |nazwisko = Paczkowski OFM| imię = Kamil| autor link = | tytuł = Modlitewnik Kalwaryjski| wydawca = Fundacja Kalwaria Pakoska| miejsce = Pakość| rok = 2008| strony = 19-23| isbn =}}</ref>. Stacje upamiętniające wydarzenia z [[Golgota|Golgoty]] znajdują się na Wzgórzu Ludkowskim<ref>{{cytuj stronę | url = http://www.franciszkanie.net/artykul/230,kalwaria_pakoska/| tytuł = Kalwaria pakoska| data dostępu = 2011-06-05| autor = | opublikowany = www.franciszkanie.net| praca = | data = 2010-02-05| język =
== Historia ==
Drogi Pojmania i Krzyżową wytyczył w 1628 ks. Wojciech Kęsicki. Posłużył się dziełem [[Holendrzy|holenderskiego]] mnicha [[Christian Kruik van Adrichem|Adrichomiusa]] ''Theatrum Terrae Sanctae et Biblicarum Historiarum cum tabulis geographicis aere expressis. Ierusalem sicut tempore floruit'', wydanego w [[Kolonia (Niemcy)|Kolonii]] w 1584. Rok później [[Działyńscy]] oddali pod zabudowę kaplicami kalwaryjskimi własne ziemie na terenie miasta i w okolicy. Biskup gnieźnieński [[Jan Wężyk]] wydał dokument potwierdzający, noszący datę 5 marca 1631. Opiekę nad kalwarią przejęli 22 grudnia 1631 [[
Przed 1647 istniały już pierwsze drewniane kaplice, stopniowo wznoszono murowane. Na kapitule prowincjalnej, która miała miejsce w [[Brzeziny|Brzezinach]] koło [[Łódź|Łodzi]], reformaci podjęli się pełnej opieki nad kalwarią 13 października 1646. Działalność braci mniejszych spotykała się z oporami ze strony kleru diecezjalnego, który nieprzychylnie patrzył na dalszą rozbudowę i związaną z nim zbiórkę datków wśród okolicznej ludności i biorących udział w nabożeństwach pątników. W 1661 proboszcz pakoski Sebastian Dulski, zachęcony przez innych proboszczów, wniósł do trybunału diecezjalnego sprawę o pozbawienie reformatów prawa do zarządzania kalwarią. Pomimo tych trudności budowano kolejne kaplice. Dwie z nich konsekrowano jako kościoły: Kaplica Ukrzyżowania, konsekrowana 14 września 1691 przez sufragana gnieźnieńskiego bpa [[Wojciech Stanowski|Wojciecha Stanowskiego]] oraz Kaplica Kajfasza (Więzienie), konsekrowana 4 czerwca 1797 przez [[Michał Kosmowski|Michała Kościerza Kosmowskiego]]<ref name="pakoska" />.
Linia 53:
}}
Akt rządowy poprzedziły działania zmierzające do osłabienia sił katolickich na terenie protestanckiego [[Królestwo Prus|Królestwa Prus]]. W 1808 zabroniono przyjmowania nowicjuszy. W momencie zamknięcia klasztoru w Pakości przebywało w nim trzech zakonników. Gwardian o. Nepomucen Zdybaliński oraz kaznodzieja o. Florentyn Okolewski 10 maja 1840 udali się do Strzelna, gdzie zmarli. Od 1839 kalwaria była zarządzana przez miejscowego proboszcza diecezjalnego. W dobie [[Rozbiory Polski|porozbiorowej]] kontynuowano odprawianie kalwaryjskich nabożeństw. W 1841 abp gnieźnieński [[Marcin Dunin]] w Pakości dziękował za uwolnienie z więzienia. W roku 1864 obchody kalwaryjskie przybrały wymiar patriotyczny. W latach nieobecności franciszkanów proboszczowie Walenty i Paweł Chądzyńscy, Feliks Chylewski czy Józef Kurzawski troszczyli się o kalwaryjskie kaplice. Również świeckie osoby dbały o konserwację miejsc kultu<ref name="paczkowkamil" /><ref>{{cytuj stronę | url = http://www.kalwariapakoska.eu/Historia_Daty.html| tytuł = Historia Kalwarii Pakoskiej − Najważniejsze daty| data dostępu = 2011-06-05| autor = | opublikowany = www.kalwariapakoska.eu| praca = | data = | język =
Franciszkanie powrócili do Pakości 9 września 1931. Byli to zakonnicy z [[Prowincja Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny Zakonu Braci Mniejszych w Katowicach|Prowincji Niepokalanego Poczęcia NMP w Prusach i w Wielkim Księstwie Poznańskim]] (obecnie [[Prowincja Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny Zakonu Braci Mniejszych w Katowicach]]). Prymas [[August Hlond]] pozwolił na zatrzymanie się w dawnym domu kwestarzy przy Kościele Ukrzyżowania. Przekazanie kalwarii − ''Traditio Calvariae'' − miało miejsce 20 września 1932. Na przełomie 1933−1934 celebrowano w Kościele katolickim rok jubileuszowy, kalwaria pakoska była ustanowiona jednym z kościołów jubileuszowych. W czasie II wojny światowej charakter sakralny zachowała jedynie kaplica Grobu Pańskiego. Po wywiezieniu do obozu koncentracyjnego [[Ireneusz Tyma|o. Ireneusza Tymy OFM]] część kaplic zamieniono na magazyny. Kolejny raz franciszkanie powrócili do Pakości 21 maja 1945 − o. Henryk Kania OFM. Dopiero 8 czerwca 1971 prymas Stefan Wyszyński zezwolił braciom mniejszym na powrót do [[Klasztor franciszkanów w Pakości|Klasztoru św. Bonawentury]], który był ich pierwotną placówką w Pakości. Od 1980 franciszkanie opiekują się także parafią pakoską. W 1991 powstała nowa [[Prowincja św. Franciszka z Asyżu Zakonu Braci Mniejszych w Poznaniu|prowincja zakonna św. Franciszka z Asyżu]] z siedzibą prowincjała w Poznaniu. Opiekę nad kalwarią i klasztorem pakoskim sprawują obecnie zakonnicy z tej prowincji<ref>{{cytuj książkę |nazwisko=Krzemień OFM|imię=Bonawentura|nazwisko2=Kubica OFM|imię2=Norbert|tytuł= Katalog Prowincji Wniebowzięcia NMP Zakonu Braci Mniejszych w Polsce|wydawca= Prowincja Wniebowzięcia NMP Zakonu Braci Mniejszych (Franciszkanów) w Katowicach Panewnikach|miejsce= Katowice|rok= 2006|strony=28|isbn=83-901128-9-2}}</ref>. W 2000 kalwaria ustanowiona została sanktuarium dekretem abpa gnieźnieńskiego [[Henryk Muszyński|Henryka Muszyńskiego]].
Linia 60:
== Stacje kalwaryjskie ==
[[Plik:Kalwaria Pakoska Plan 2011.JPG
Założenie topograficzne Kalwarii Pakoskiej w sposób pośredni opiera się na topografii [[Miejsce święte|Miejsc świętych]] w [[Jerozolima|Jerozolimie]] (usytuowanie ostatnich stacji Drogi Krzyżowej na wzniesieniu, most na Cedronie itp.). Na kalwarię składa się 26 stacji, w tym dwa kościoły − klasztorny św. Bonawentury i Ukrzyżowania.
Uczestniczący w obchodach kalwaryjskich pątnicy biorą udział w celebracjach w następujących kaplicach i kościołach:
Linia 90:
* '''Kościół św. Bonawentury'''
{{Przypisy
== Linki zewnętrzne ==
| |||