Związek Syndykalistów Polskich: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Anulowanie wersji nr 30755666 autora 80.51.9.57: Potrzebne źródło; co to znaczy "niedawno"? ; -czerwony "zobacz też"
Cojan (dyskusja | edycje)
poprawa linków
Linia 4:
21 października [[1939]] r. powstał w [[Warszawa|Warszawie]] [[Związek "Wolność i Lud"]], bazujący na członkach przedwojennych organizacji o charakterze lewicowo-patriotycznym i syndykalistycznym, jak: [[Związek Patriotyczny]], [[Związek Związków Zawodowych]], [[Polski Związek Zachodni]], [[Światowy Związek Polaków z Zagranicy]], [[Związek Polskiej Młodzieży Demokratycznej]], [[Robotniczy Instytut Oświaty i Kultury imienia S. Żeromskiego]] oraz kilku mniejszych [[lewica|lewicowych]] i syndykalistycznych grup. Wśród założycieli byli m.in. prof. [[Kazimierz Zakrzewski]], [[Jerzy Szurig]], [[Stanisław Bukowiecki]], S. Szwedowski, L. Bigosiński, [[Stefan Kapuściński]]. Organizacja składała się z pionu cywilnego z Komitetem Centralnym na czele oraz wojskowego. Na czele ZSP stał Komendant Główny, którym byli kolejno: S. Kapuściński, [[Roman Galicz]] i por. [[Jerzy Złotowski]] ps. "Poręba". Główne założenia programowe zostały przedstawione w deklaracji "Kujmy broń"<ref>Wizje Polski. Programy polityczne lat wojny i okupacji 1939-1944, wybór i opracowanie Kazimierz Przybysz, Warszawa 1992, s. 427</ref>.
 
W grudniu 1939 r. utworzono własne oddziały bojowe pod nazwą Polskie Oddziały Syndykalistyczne "Wolność i Lud" (od 2 stycznia [[1940]] r. Oddziały Sabotażowo-Szturmowe), których komendantem został S. Kapuściński. Podlegały one bezpośrednio Komendantowi Głównemu. Ich zadaniem było prowadzenie bieżącej walki w formie głównie działań sabotażowo-dywersyjnych. Składały się one z głęboko zakonspirowanych "trójek" i "piątek" dywersyjnych. Ich członkom nie wolno było brać udziału w żadnych innych wojskowych i cywilnych komórkach ZSP i wykonywać innych prac organizacyjnych. Pion wojskowy ZSP współpracował blisko ze [[Związek Walki Zbrojnej|Związkiem Walki Zbrojnej]], prowadząc także początkowo akcje [[mały sabotaż|małego sabotażu]] w ramach grupy [[Wawer (harcerstwoorganizacja)|"Wawer"]]. ZSP należał do organizacji, które w nomenklaturze ZWZ określano jako scalone II stopnia, czyli podporządkowane jedynie na szczeblu dowodzenia. Rozmowy w sprawie wojskowej współpracy prowadzili S. Szwedowski z ramienia KC ZSP i [[Franciszek Niepokólczycki]], szef [[Związek Odwetu|Związku Odwetu]], jako przedstawiciel ZWZ. Współdziałanie to było określane było w [[1941]] r. przez KG ZWZ jako lojalne.
 
W kwietniu 1941 r. Związek "Wolność i Lud" został przemianowany na Związek Syndykalistów Polskich. Latem [[1942]] r. doszło do rozłamu w Oddziałach Sabotażowo-Szturmowych, kiedy paru oficerów silnie związanych z [[Armia Krajowa|AK]] doprowadziło do przejścia prawie całej "dywersji" ZSP do AK. W rezultacie pion wojskowy trzeba było organizować niemal od początku. 12 października 1942 r. odbudowane Oddziały Sabotażowo-Szturmowe przekształcono w Oddziały Szturmowe "Zew", nastawione już wyraźnie na walkę zbrojną i wkrótce podporządkowane KG AK. Na czele Komendy Oddziałów Szturmowych stali R. Galicz, a następnie por. J. Złotowski. Według koncepcji kierownictwa ZSP Oddziały Szturmowe miały wykonywać zadania o charakterze wywiadowczym, dywersyjnym i likwidacyjnym. Składały się one z brygad szturmowych, które z kolei dzieliły się na 3 "trójki": wywiadowczą, dywersyjną i likwidacyjną<ref>Tomasz Strzembosz, Oddziały szturmowe konspiracyjnej Warszawy 1939-1944, Warszawa 1983, s. 58-61, 315-317, 421-422</ref>.