Wojna Kwietusa: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Owczarczak (dyskusja | edycje)
m drobne redakcyjne
odnośnik
Linia 10:
|przyczyna =
|terytorium =
|strona1 = [[GrafikaPlik:Vexilloid of the Roman Empire.svg|40px]] [[Cesarstwo rzymskie]]
|strona2 = [[ImagePlik:Star of David.svg|40px]] [[Żydzi]]
|dowódca1 = [[Luzjusz Kwietus]]
|dowódca2 = Lukuas albo Andrzej
|siły1 =
|siły2 =
|straty1 = 200 000 w Cyrenie, 240 000 na Cyprze (wg [[Kasjusz Dion|Kasjusza Diona]]).
Linia 22:
'''Wojna Kwietusa''' ([[115]]–[[117]]) ([[język hebrajski|hebr]]. מרד הגלויות (''mered ha-galujot'') albo מרד התפוצות (''mered ha-tefucot''), bunt wygnańców) – nazwa nadana żydowskiemu powstaniu, które wybuchło za czasów panowania cesarza [[Trajan]]a. Pochodzi ona od imienia [[Mauretania|mauretańskiego]] rzymskiego oficera [[Luzjusz Kwietus|Luzjusza Kwietusa]] który bezwzględnie stłumił żydowskie powstanie w [[Mezopotamia|Mezopotamii]].
 
== Przyczyny powstania ==
Nie jest znany żaden powód ani żadne szczególne zdarzenie mogące stać się przyczyną wybuchu powstania na tak szeroką skalę. Jedynym epizodem mogącym mieć wpływ na przyczyny rewolty może być konflikt pomiędzy [[Żyd]]ami a [[Aleksandria|aleksandryjskimi]] [[Grecy|Grekami]]. Delegacja obu stron w 113 roku stanęła przed Trajanem. Wydarzenie wspomina pojedynczy papirus oraz ''Akta Męczenników Aleksandryjskich'' (rozdział ''Acta Mermaisci'')<ref>[[OksyrynchosPapirus Oxyrhynchus 1242|P. Oxy.]]X 1242]] = Acta Alexandrinorum VIII = CPJ 157.</ref><ref>Jerzy Ciecieląg, ''Powstanie Bar Kochby 132 - 135 po Chr.'', Inforteditions, Zabrze 2008, s. 43 - 50.</ref>.
 
== Przebieg ==
Gdy w [[115]] rzymska armia dowodzona przez [[Trajan]]a walczyła z [[Królestwo Partów|państwem Partów]], żydowska diaspora rozpoczęła rewoltę w [[Cyrenajka|Cyrenajce]] która rozszerzyła się na [[Starożytny Egipt|Egipt]] i [[Cypr]]. W [[Cyrena|Cyrenie]] rebelianci dowodzeni przez Lukuasa<ref>[[Euzebiusz z Cezarei|Euzebiusza z Cezarei]] ''Historia kościelna'', ks. IV, rozdz. 2</ref><ref group = "uwaga">[[Euzebiusz z Cezarei|Euzebiusz]] określa Lukuasa mianem króla (Jerzy Ciecieląg, ''Powstanie Bar Kochby 132 - 135 po Chr.'', Inforteditions, Zabrze 2008, s. 49).</ref>. (albo - według Diona - pod wodzą Andrzeja)<ref>[[Kasjusz Dion]], ''Historia rzymska'', ks. LXVIII, rozdz. 32</ref> zniszczyli wiele świątyń, włączając te poświęcone [[Hekate (mitologia)|Hekate]], [[Jowisz (mitologia)|Jowiszowi]], [[Apollo (mitologia)|Apollowi]], [[Artemida|Artemidzie]] i [[Izyda|Izydzie]], jak również cywilne budowle symbolizujące Rzym: Cezareum, [[Bazylika|bazylikę]] oraz [[termy]]. Grecka i rzymska ludność została wymordowana.
 
Linia 32:
[[Mezopotamia]] również została ogarnięta rozruchami, podczas gdy [[Trajan]] dowodził swoimi legionami przeciwko [[Królestwo Partów|Partom]] w [[Zatoka Perska|Zatoce Perskiej]]. Nakazał więc mauretańskiemu oficerowi [[Luzjusz Kwietus|Luzjuszowi Kwietusowi]] stłumić te powstanie. Kwietus poprowadził więc na nich swoje oddziały i zabił wielką ich liczbę. W wyniku tego zwycięstwa został mianowany namiestnikiem [[Judea|Judei]]. Kwietus, którego cesarz Trajan swego czasu zamierzał oficjalnie wyznaczyć swoim następcą, został pozbawiony dowództwa w momencie gdy [[Hadrian]] przyjął władzę i został stracony w lecie [[118]].
 
Nie wiadomo czy powstanie objęło także Judeę.<ref>[[Adam Ziółkowski]], ''Historia powszechna. Starożytność'', Warszawa 2009, str. 848</ref><ref>[[Geza Vermes]], ''Kto był kim w czasach Jezusa'', Warszawa 2006, str. 165</ref>. Jednakże sytuacja tutaj pozostała cały czas napięta dla Rzymian, czego kulminacją był wybuch [[Powstanie Bar-Kochby|powstania Bar-Kochby]].
 
{{Uwagi}}