|
'''Pomnik Poległych Stoczniowców 1970''' – monument w postaci trzech krzyży z kotwicami, upamiętniający ofiary [[Grudzień 1970|grudnia 1970 roku]] i znajdujący się w pobliżu bramy drugiej, niedaleko miejsca, gdzie padli pierwsi trzej zabici, odsłonięty 16 grudnia 1980 roku.
56"/>. Do końcowego zatwierdzenia
== Historia powstania pomnika ==
W 1971 roku [[Henryk Lenarciak]], ówczesny przewodniczący rady oddziałowej Związku Zawodowego Metalowców na Wydziale W-4, wysunął postulat budowy pomnika, który upamiętniałby stoczniowców poległych w grudniu 1970 roku. Realizacja tego zamierzenia możliwa jednak była dopiero po podpisaniu [[Porozumienia sierpniowe|porozumień sierpniowych]]<ref name="Kazański"/>. W czasie strajków zbierano fundusze na cele jego budowy wśród strajkujących i mieszkańców Trójmiasta, pojawiali się także ofiarodawcy z innych stron kraju<ref name="Kazański"/>. Zawiązał się komitet budowy pomnika, na którego czele stanął wspomniany Henryk Lenarciak; jego zastępcą był Marek Adamczewski, a sekretarzem komitetu został Zygmunt Manderla<ref name="Kazański156">Arkadiusz Kazański, ''Pomnik poległych stoczniowców'', Biuletyn Instytutu Pamięci Narodowej nr 9-10 (118-199), wrzesień-październik 2010, ISSN 1641-9561, s. 156. </ref>.
Pierwotny projekt, autorstwa Bogdana Pietruszki z Biura Projektowo-Konstrukcyjnego Stoczni Gdańskiej im. Lenina, zatwierdzony przez Plenum [[Międzyzakładowy Komitet Strajkowy|Międzyzakładowego Komitetu Strajkowego]] 24 sierpnia 1980 roku, przewidywał, że monument składać się będzie z czterech krzyży, łączących się kotwicami i ramionami<ref name="Kazański"/>. Opracowania formy plastycznej pomnika podjął się bezpośrednio po podpisaniu porozumień trzyosobowy zespół w którego skład weszli architekt i plastyk [[Wojciech Mokwiński]], rzeźbiarka Maria Korpalska, artysta plastyk Giedymin Jabłoński. Zespół ten zaproponował trzy krzyże zamiast czterech, ze względu na lepszą bryłę i bardziej uniwersalną symbolikę. Konsultował i poparł ten pomysł ówczesny biskup diecezji gdańskiej [[Lech Kaczmarek]]. Zespół zaproponował także użyte finalnie materiały - stal kwasoodporną i brąz. Projekt w wersji tego zespołu zatwierdził (co było wymogiem ówczesnego prawa w Polsce) minister kultury, [[Wiktor Zin]]. 1 października 1980 roku komitet wybrał kolejną wersję projektu pomnika, zaproponowaną przez zespół, w skład którego wchodzili: Bogdan Pietruszka, Elżbieta Szczodrowska-Peplińska, Robert Pepliński (rzeźbiarze) i Wiesław Szyślak (architekt). Małą architekturę w otoczeniu pomnika zaprojektowali [[Wojciech Mokwiński]] i [[Jacek Krenz]]<ref name="Kazański"/>.
Władze próbowały odwlec budowę pomnika, m.in. proponując zorganizowanie szerokiego konkursu<ref name="Kazański"/>. Podjęto także próbę zmiany jego nazwy, tak by objął on również pamięć poległych milicjantów. Udało się temu zapobiec dzięki ostrym protestom [[Anna Walentynowicz|Anny Walentynowicz]], która obawiała się, że może to umożliwić manipulację prawdą historyczną i rozmycie odpowiedzialności za masakrę stoczniowców<ref name="Kazański156"/>. Do końcowego zatwierdzenia lokalizacji i terminu rozpoczęcia budowy przyczyniły się także odważne działania całej grupy osób współpracujących z Komitetem Budowy Pomnika. Obalali oni przygotowywane wielokrotnie na zlecenie komunistycznych władz fałszywe materiały i dokumenty mające uniemożliwić realizację projektu. Pierwszy pal pod budowę wbito 17 września 1980 roku<ref name="Kazański"/>. Uroczystość wbudowania [[kamień węgielny|kamienia węgielnego]] odbyła się 6 grudnia 1980 roku. W budowie pomnika brało udział kilkanaście zakładów i instytucji<ref name="Kazański156"/>. 16 grudnia 1980 roku, w dziesiątą rocznicę wydarzeń grudniowych, pomnik został odsłonięty<ref name="Kazański156"/><ref>[http://www.youtube.com/watch?v=rzVN_2bPmfU Film z uroczystości odsłonięcia pomnika w PKF nr 52 z 1980 roku]</ref>,.
== Opis i dane techniczne ==
|
