Wersja z 01:42, 14 gru 2012 edytuj EmausBot (dyskusja \| edycje) Boty 725 967 edycji m r2.7.2+) (Robot dodał my:ဘုတင်း (ကွန်ပျူတာ) ← poprzednia edycja		Wersja z 05:20, 10 sty 2013 edytuj anuluj edycję Beno (dyskusja \| edycje) Redaktorzy, Administratorzy interfejsu, Administratorzy 133 414 edycji m drobne redakcyjne następna edycja →
Linia 1: {{~~DisambigP~~Przekierowanie\|boot\|[[Boot (Kumbria)\|Boot]] – miejscowość w Kumbrii (Anglia)}} '''Program rozruchowy''' ([[język angielski\|ang.]] ''boot loader'') – działający na zasadzie ''bootstrapu'' (z [[Język angielski\|ang.]] "„''pull oneself up by ~~one's~~one’s bootstraps''"” – ruszać ciągnąc własne sznurowadła) program uruchamiany jako pierwszy po wykonaniu [[BIOS\|BIOS-u]] (lub [[Unified Extensible Firmware Interface\|EFI]]), służący do załadowania systemu operacyjnego do [[pamięć operacyjna\|pamięci operacyjnej]] komputera. == Bootstrap == ''Bootstrap'' to idea rozwiązania systemowego w [[Informatyka\|informatyce]] obrazująca '''samorozruch''' komputera. Sama procedura rozruchowa nazywana jest w języku angielskim terminami ''boot'' lub ''booting''. Pierwotnie (np. [[EXEC]]) bootstrap polegał na manualnym wpisaniu (wypalcowaniu ~~"bit~~„bit by ~~bit"~~bit”) z pulpitu technologicznego komputera komendy ~~"ładuj~~„ładuj i wykonaj z ~~urządzenia"~~urządzenia” na którym załadowany był [[System operacyjny\|OS]], [[interpreter komend]] lub inny program. Później proces ten został zaszyty [[Sprzęt komputerowy\|sprzętowo]] jako koniec skutecznie zakończonego przebiegu [[BIOS]]-a i w kooperacji z [[interpreter komend\|interpreterem komend]] systemu nadrzędnego takiego jak [[DOS]], [[Unix\|UNIX]] czy [[Microsoft Windows\|Windows]] i nazwany programem rozruchowym.▼ ▲Później proces ten został zaszyty [[Sprzęt komputerowy\|sprzętowo]] jako koniec skutecznie zakończonego przebiegu [[BIOS]]-a i w kooperacji z [[interpreter komend\|interpreterem komend]] systemu nadrzędnego takiego jak [[DOS]], [[UNIX]] czy [[Microsoft Windows\|Windows]] i nazwany programem rozruchowym. == Rozruch w różnych architekturach komputerów == W komputerach PC nagłówek (segment startowy) programu rozruchowego może być umieszczony w pierwszym, 512-bajtowym fragmencie [[Master Boot Record\|sektora startowego]] [[Dysk twardy\|dysku twardego]] (ang. [[Master Boot Record]]). W systemach DOS/Win32 jest tam zapisany program, który ładuje kolejny program rozruchowy z partycji oznaczonej jako aktywna. W [[system operacyjny\|systemach]] [[Unix\|uniksowych]] pliki dodatkowe programu rozruchowego znajdują się zazwyczaj w katalogu lub partycji [[montowanie\|montowanej]] w [[katalog (system plików)\|katalogu]] ''/boot''. == Rozruch z innych urządzeń == Program rozruchowy oraz cały system operacyjny może być pobierany także z innych urządzeń takich jak stacja [[dyskietka\|dyskietek]], napęd [[Płyta kompaktowa\|CDROM]], dyski [[Universal Serial Bus\|USB]], a nawet spoza komputera, z serwera w [[sieć lokalna\|sieci lokalnej]] (zob. [[Preboot Execution Environment\|PXE]]). Dawniej także z [[taśma dziurkowana\|taśmy perforowanej]] albo [[pamięć bębnowa\|pamięci bębnowej]]. === Boot Device Menu === '''Boot Device Menu''' (z [[Język angielski\|ang.]] menu urządzeń rozruchowych) to menu służące do bootowania (uruchamiania) systemu z innego urządzenia niż domyślne bez potrzeby zmiany kolejności bootowania w ustawieniach [[BIOS\|BIOS-u]]. Boot Device Menu wywołuje się klawiszami funkcyjnymi zaraz po uruchomieniu komputera, a przed startem systemu. W zależności od sprzętu najczęściej używa się: Esc, F8, F9, F10, F12. Boot Device Menu niekiedy mylnie nazywane jest w skrócie Boot Menu<ref>'''Boot Menu''' dotyczy menu wyboru systemu operacyjnego, a nie urządzenia, z którego zostanie właśnie uruchomiony. W menu rozruchu urządzeń standardowo znajduje się napęd optyczny oraz dysk twardy. Dodatkowo może być: sieć, dysk usb, wszelkiego rodzaju pamięci flash lub coraz rzadziej stacja dyskietek lub inne urządzenia umożliwiające bootowanie. Wybór z listy zatwierdzamy klawiszem „Enter”.</ref>. ==== Lista klawiszy wywołujących Boot Device Menu ==== * [[Acer]] -– {{Klawisz\|[[Escape (klawisz)\|Esc]]}} lub {{Klawisz\|[[Klawisz funkcyjny#F12\|F12]]}} lub {{Klawisz\|[[Klawisz funkcyjny#F9\|F9]]}} * [[Albatron]] -– {{Klawisz\|[[Klawisz funkcyjny#F8\|F8]]}} * [[ASUS\|Asus]] -– {{Klawisz\|[[Escape (klawisz)\|Esc]]}} lub {{Klawisz\|[[Klawisz funkcyjny#F8\|F8]]}} * [[Compaq]] -– {{Klawisz\|[[Escape (klawisz)\|Esc]]}} lub {{Klawisz\|[[Klawisz funkcyjny#F9\|F9]]}} * [[Dell]] -– {{Klawisz\|[[Klawisz funkcyjny#F12\|F12]]}} * [[DFI]] -– {{Klawisz\|[[Print Screen\|Prt Scr]]}} * [[Elitegroup Computer Systems\|ECS]] -– {{Klawisz\|[[Klawisz funkcyjny#F11\|F11]]}} * [[Epox]] -– {{Klawisz\|[[Escape (klawisz)\|Esc]]}} * [[Gigabyte Technology\|Gigabyte]] -– {{Klawisz\|[[Klawisz funkcyjny#F12\|F12]]}} * [[Hewlett-Packard\|HP]] -– {{Klawisz\|[[Escape (klawisz)\|Esc]]}} lub {{Klawisz\|[[Klawisz funkcyjny#F9\|F9]]}} * [[Intel]] -– {{Klawisz\|[[Klawisz funkcyjny#F10\|F10]]}} * [[Lenovo]] -– {{Klawisz\|[[Klawisz funkcyjny#F12\|F12]]}} * [[Microstar]] -– {{Klawisz\|[[Klawisz funkcyjny#F11\|F11]]}} * [[MSI]] -– {{Klawisz\|[[Klawisz funkcyjny#F11\|F11]]}} * [[Packard Bell]] -– {{Klawisz\|[[Klawisz funkcyjny#F8\|F8]]}} * [[Sony Vaio]] -– {{Klawisz\|[[Klawisz funkcyjny#F11\|F11]]}} * [[Toshiba]] -– {{Klawisz\|[[Klawisz funkcyjny#F12\|F12]]}} == Przykłady == * [[NTLDR\|NT OS Loader]] (NTLDR) -– program rozruchowy stosowany w [[Microsoft Windows NT\|Windows NT]] * [[GRUB]] -– projekt [[GNU]] * [[LILO]] -– [[Linux]] Loader, towarzyszy rozwojowi tegoż systemu od jego narodzin * [[SYSLINUX]] -– Stosowany do uruchamiania m.in. z płyt CD/DVD oraz z sieci. {{Przypisy}}

Program rozruchowy: Różnice pomiędzy wersjami