Teokracja: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
→‎Historia terminu: poprawa linków
m WP:SK, int.
Linia 1:
'''Teokracja''' ([[Język grecki|gr.]] ''theokratía'', od ''theós'' – bóg, ''kratós'' – władza) – [[doktryna polityczna]], według której władzę w [[państwo|państwie]] sprawuje kapłan lub kapłani i w której duchowni decydują o sprawach cywilnych i religijnych. Sprawujący władzę w państwie są powoływani przez [[Bóg|Boga]] lub bogów, który sprawuje w nim rzeczywistą władzę. Celem władzy ziemskiej jest realizacja nadrzędnej woli, Władzywładzy Boskiejboskiej i urzeczywistnienie uniwersalnych zasad ustanowionych przez Boga lub bogów.
 
== Historia terminu ==
Linia 5:
 
Teokracja zrodziła się w starożytności.
W [[Starożytny Izrael|Izraelu]] za czasów Mojżesza - w czasie wędrówki [[Żydzi|Izraelitów]] z niewoli egipskiej do [[Ziemia Obiecana (Biblia)|Ziemi Obiecanej]], szczególnie przy [[Synaj (góra)|Górze Synaj]], a kontynuowana była za czasów proroków i królów - [[Saul (król Izraela)|Saul]], [[Dawid (król Izraela)|Dawid]], [[Salomon (król Izraela)|Salomon]]. ''Owa teokracja nie mogła zaistnieć bez pewnych podwalin historycznych. Okoliczności poprzedzające jej wprowadzenie opisano w [[Księga Rodzaju|Księdze Rodzaju]]'' <ref>''Cyclopædia'' pod red. J. M’Clintocka i J. Stronga (1881, t. III, s. 782)</ref>.
 
W [[Egipt|Egipcie]], [[Grecja|Grecji]] czy [[Rzym]]ie epoki cesarskiej <ref>''A History of Political Theory'' (''Historia politologii''</ref>. ''The Encyclopedia of Religion'' podaje, że słowem "teokracja" zaczęto ''"opisywać początkową fazę cywilizacji starożytnego Wschodu, okres, w którym religia była nierozerwalnie związana z państwem (...) powszechnie stosowane do najróżniejszych systemów, takich jak Egipt faraonów, starożytny Izrael, średniowieczne chrześcijaństwo, kalwinizm, islam czy buddyzm tybetański"''.
 
{{CytatD
Linia 15:
 
== Teokracja współcześnie ==
* {{Państwo|Afganistan}} - teokracja panowała tutaj w latach 1996–2001 pod rządami [[talibowie|talibów]] kiedy głową państwa był mułła [[Mohammad Omar]], który był tytułowany jako "'''amir ul-mu'minin'''" (arab. "'''wódz wiernych'''")
 
* {{Państwo|Afganistan}} - teokracja panowała tutaj w latach 1996–2001 pod rządami [[talibowie|talibów]] kiedy głową państwa był mułła [[Mohammad Omar]], który był tytułowany jako "'''amir ul-mu'minin'''" (arab. "'''wódz wiernych'''")
 
Obecnie ustrój teokratyczny występuje sporadycznie w następujących państwach i terytoriach autonomicznych:
 
* {{Państwo|Andora}} - jest to państwo "w połowie" teokratyczne, gdyż biskup [[La Seu d'Urgell]] jest [[Współksiążę episkopalny|współksięciem episkopalnym]] Andory - obecnie jest nim [[Joan Enric Vives Sicília]], który pełni zwierzchnictwo nad Andorą wraz z [[Współksiążę francuski|współksięciem francuskim]] (prezydentem Francji)
 
* {{Państwo|Iran}} - Islamska teokracja istnieje od 1979 w Iranie, gdzie [[Najwyżsi przywódcy Iranu|ajatollah]] pełni najwyższe stanowisko w państwie - obecnie jest to [[Ali Chamenei]].
 
* {{Państwo|Watykan}} i [[Stolica Apostolska]] - stanowią państwa (suwerenne podmioty prawa międzynarodowego) o ustroju teokratycznym złączone ze sobą ścisłą [[unia personalna|unią personalną]] i funkcjonalną. Ich głową jest [[Papież]] - obecnie [[Benedykt XVI]].
 
* {{flaga|Zakon Maltański}} [[Suwerenny Rycerski Zakon Szpitalników św. Jana z Jerozolimy z Rodos i z Malty|Zakon Maltański]] - suwerenny podmiot prawa międzynarodowego o cechach państwa zakonnego (m.in. stosunki dyplomatyczne z 104 państwami). Na jego czele stoi [[Wielcy mistrzowie zakonu joannitów|Wielki Mistrz]], obecnie jest nim [[Matthew Festing]].
 
* [[Athos]] - Góra Athos, autonomiczna republika mnichów na [[Półwysep Chalcydycki|Półwyspie Chalcydyckim]] w ramach [[Grecja|Grecji]] - władze sprawuje tam Święta Wspólnota (gr. ''Iera Koinotita'') złożona z 20 przedstawicieli klasztorów, na czele której stoi Protos.
 
* [[Athos]] - Góra Athos, autonomiczna republika mnichów na [[Półwysep Chalcydycki|Półwyspie Chalcydyckim]] w ramach [[Grecja|Grecji]] - władze sprawuje tam Święta Wspólnota (gr. ''Iera Koinotita'') złożona z 20 przedstawicieli klasztorów, na czele której stoi Protos.
 
Rząd bez międzynarodowego uznania:
 
* [[Plik:Flag of Tibet.svg|25px]] [[Centralny Rząd Tybetański]]- Ustrój o charakterze teokratycznym występuje też w Centralnym Rządzie Tybetańskim stanowiącym emigracyjne przedstawicielstwo [[Tybet (region)|Tybetu]], z [[Tenzin Gjaco|XIV Dalajlamą Tenzinem Gjaco]] jako zwierzchnikiem.
 
== Religia ==
 
Słowo "teokracja" ("teokratyczny") jest też używane w religii [[Świadkowie Jehowy|Świadków Jehowy]] jako określenie zasad, przedmiotów i czynności związanych z tą religią, w przeciwieństwie do zasad, przedmiotów i czynności związanych z innymi religiami lub niereligijnych. Przykładowo: [[Teokratyczna szkoła służby kaznodziejskiej|Teokratyczna Szkoła Służby Kaznodziejskiej]], pieśni teokratyczne, kalendarz teokratyczny, a nawet oprogramowanie teokratyczne.
 
Teokracja propagowana jest także przez [[Ruch Rastafari|rasta]] z domu [[Ruch Rastafari|Nyahbinghi]], którzy domagają się światowej teokracji pod duchowym przywództwem [[Jah]] Rastafari, oraz dobrowolnie żyją w mocno restrykcyjnym systemie teokratycznym swej komuny.
 
{{Przypisy}}
 
[[Kategoria:Ustroje polityczne]]
{{przypisy}}
[[Kategoria:Ustroje polityczne]][[Kategoria:Religia a polityka]]
 
[[af:Teokrasie]]