Workowce: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
NickyBot (dyskusja | edycje)
m Robot zmienił szablon DisambigR
Selso/Panek/the_boss sprawidzic to zanim bana dostane
Linia 3:
| nazwa = Workowce
| obrazek = Scarlet elf cap cadnant dingle.jpg
| opis obrazka = [[Czarka szkarłatna]] (''Peziza coccinea'')
| systematyka_ref=
| systematyka_ref=<ref name="sp2000">Bisby FA, Roskov YR, Orrell TM, Nicolson D, Paglinawan LE, Bailly N, Kirk PM, Bourgoin T, Baillargeon G., eds (2009). [http://www.sp2000.org/ Species 2000] & [http://www.itis.gov/ ITIS] Catalogue of Life: 2009 Annual Checklist. Digital resource at http://www.catalogueoflife.org/annual-checklist/2009/ Species 2000: Reading, UK.</ref>
| domena = [[eukarionty]]
| królestwo = [[grzyby]]
| typ = workowce
| łacina = Ascomycota
| autor = {{mkap|Caval.-Sm}}
| autor = Caval.-Sm<ref name=if>{{Cytuj stronę |url= http://www.indexfungorum.org/names/NamesRecord.asp?RecordID=90031|tytuł= Index Fungorum|data dostępu = 2012-11-17|język=en}}</ref>
| cytat = ''Biol. Rev.'' 73: 247 ([[1998]])
| typowy = [[kustrzebka]] (''Peziza'' [[Elias Magnus Fries|Fr.]])
| commons = Category:Ascomycota
}}
 
'''Workowce''' (''Ascomycota'' Bold ex {{mkap|Caval.-Sm}})''' – [[typ (biologia)|typ]] (gromada) [[grzyby|grzybów]] z podkrólestwa ''[[Dikarya]]''. Ich nazwa pochodzi od typu [[zarodnia|zarodni]] zwanej '''workiem''' (''ascus''), w której są wytwarzane [[askospory|zarodniki workowe]] ([[askospory]]).
U workowców doszło do wytworzenia form współżyjących ściśle z jednokomórkowymi samożywnymi [[sinice|sinicami]] bądź [[zielenice|zielenicami]]. Takie symbiotyczne organizmy nazywane są '''[[porosty|porostami]]''' i w starszych ujęciach systematycznych uznawane były za odrębną grupę organizmów z własną systematyką. [[Typ nomenklatoryczny|Typem nomenklatorycznym]] jest [[rodzaj (biologia)|rodzaj]] [[kustrzebka]] (''Peziza'' [[Elias Magnus Fries|Fr.]])
 
=== Cykl życiowy workowców ===
[[Haploid]]alny [[zarodnik]] (1n [[chromosom]]ów) spada na ziemię i wyrasta z niego nitkowata, wielokomórkowa, jednojądrowa [[grzybnia]]. Na niej formują się lęgnia i [[plemnia]], są one wielojądrowe.
 
Plemnia nakłuwa [[lęgnia|lęgnię]] swego rodzaju "szpikulcem" i przelewa do niej swoja zawartość. Dochodzi do zlania się plazmy ([[plazmogamia]]). Jądra układają się parami ([[dikariofaza]]) i tworzą tzw. jądra sprzężone. Z lęgni wyrastają strzępki z jądrami sprzężonymi (dwujądrowymi). Z dwujądrowych strzępek i z jednojądrowych tworzy się [[askokarp]] (rodzaj [[owocnik]]a), który może mieć postać: miseczkowatą (apotecjum), kulistą (klejstotecjum), butelkowatą (perytecjum).
 
W tym owocniku dochodzi do zlania się jąder sprzężonych (kariogamia), powstaje zygota, która dzieli dwukrotnie, najpierw mejotycznie następnie mitotycznie, powstaje osiem haploidalnych komórek z których powstają zarodniki. Zarodnia, w której się to odbywa nazywana jest workiem (''ascus''). Po dojrzeniu worek pęka i zarodniki wysypują się na ziemię.
 
=== Systematyka ===
 
Według ''[[Index Fungorum]]'' opartego na kolejnych edycjach ''[[Dictionary of the Fungi]]'', typ '''''Ascomycota''''' należy do królestwa grzybów (''Fungi'') i zawiera:
{{układ_wielokolumnowy|liczba=2|
* klasę ''[[Archaeorhizomycetes]]'' {{mkap|Rosling}} & {{mkap|T.Y. James}} (2011);
* klasę ''[[Arthoniomycetes]]'' {{mkap|O.E. Erikss.}} & {{mkap|Winka}} (1997);
* klasę ''[[Dothideomycetes]]'' {{mkap|O.E. Erikss.}} & {{mkap|Winka}} (1997);
* klasę ''[[Eurotiomycetes]]'' {{mkap|O.E. Erikss.}} & {{mkap|Winka}} (1997);
* klasę ''[[Laboulbeniomycetes]]'' {{mkap|Engl.}} (1897);
* klasę ''[[Lecanoromycetes]]'' {{mkap|O.E. Erikss.}} & {{mkap|Winka}} (1997);
* klasę ''[[Leotiomycetes]]'' {{mkap|O.E. Erikss.}} & {{mkap|Winka}} (1997);
* klasę ''[[Lichinomycetes]]'' {{mkap|Reeb}} et al. (2004);
* klasę ''[[Neolectomycetes]]'' {{mkap|O.E. Erikss.}} & {{mkap|Winka}} (1997);
* klasę ''[[Orbiliomycetes]]'' {{mkap|O.E. Erikss.}} & {{mkap|Baral}} (2003);
* klasę ''[[Pezizomycetes]]'' {{mkap|O.E. Erikss.}} & {{mkap|Winka}} (1997);
* klasę ''[[Pneumocystidomycetes]]'' {{mkap|O.E. Erikss.}} & {{mkap|Winka}} (1997);
* klasę ''[[Saccharomycetes]]'' {{mkap|G. Winter}} (1880);
* klasę ''[[Schizosaccharomycetes]]'' {{mkap|O.E. Erikss.}} & {{mkap|Winka}} (1997);
* klasę ''[[Sordariomycetes]]'' {{mkap|O.E. Erikss.}} & {{mkap|Winka}} (1997);
* klasę ''[[Taphrinomycetes]]'' {{mkap|O.E. Erikss.}} & {{mkap|Winka}} (1997);
* rząd ''incertae sedis'' ''[[Lahmiales]]'' {{mkap|O.E. Erikss.}} (1986);
* rząd ''incertae sedis'' ''[[Triblidiales]]'' {{mkap|O.E. Erikss.}} (1992);
* ponad 2600 byłych i obecnych rodzajów ''incertae sedis''.
}}
 
Uwzględniającym najnowsze badania filogenetyczne wydaje się być tzw. "system Adla 2012", zawarty w artykule „The Revised Classification of Eukaryotes” z [[2012]]. Według tej klasyfikacji klad '''''Ascomycota''''' jest częścią (obok ''[[Basidiomycota]]'') kladu ''[[Dikarya]]''. Zaliczono do niego:<ref>Nazwy taksonów dopasowano według kodeksu ''[[Index Fungorum]]'', oraz na podstawie nazw systematycznych.</ref>:
* podtyp ''[[Taphrinomycotina]]'' {{mkap|O. E. Eriksson}} & {{mkap|Winka}} (1997);
* podtyp ''[[Pezizomycotina]]'' {{mkap|O. E. Eriksson}} & {{mkap|Winka}} (1997);
* rząd ''[[Saccharomycetales]]'' {{mkap|Kudryavtsev}} (1960).
 
<!--; Synonimy:
''Ascomycetes'' {{mkap|Berk.}}, ''Ascomycetes'' {{mkap|Whittaker}}, ''Ascomycota'' {{mkap|Bold}},''Ascomycota'' {{mkap|Hawksworth}}, ''Ascomycota'' {{mkap|Eriksson}} & {{mkap|Winka}}{{r|if}}.
-->
{{Przypisy}}
 
[[|Kategoria:Workowce|!]]
 
{{link FA|de}}
 
[[ar:زقيات]]
[[an:Ascomycota]]
[[be:Аскаміцэты]]
[[bg:Торбести гъби]]
[[ca:Ascomicot]]
[[cs:Houby vřeckovýtrusné]]
[[da:Sæksvampe]]
[[de:Schlauchpilze]]
[[et:Kottseened]]
[[en:Ascomycota]]
[[es:Ascomycota]]
[[eo:Askofungoj]]
[[eu:Ascomycota]]
[[fr:Ascomycota]]
[[ga:Ascomycota]]
[[ko:자낭균류]]
[[hr:Ascomycota]]
[[id:Ascomycota]]
[[is:Asksveppir]]
[[it:Ascomycota]]
[[he:פטריות שק]]
[[jv:Ascomycota]]
[[kk:Аскомицеттер]]
[[lv:Asku sēnes]]
[[lt:Aukšliagrybūnai]]
[[hu:Tömlősgombák]]
[[mk:Торбести габи]]
[[nl:Ascomyceten]]
[[ja:子嚢菌門]]
[[no:Sekksporesopper]]
[[pt:Ascomycota]]
[[ro:Ascomycota]]
[[qu:Wayaqacha k'allampa]]
[[ru:Аскомицеты]]
[[simple:Ascomycota]]
[[sk:Vreckaté huby]]
[[fi:Kotelosienet]]
[[sv:Sporsäcksvampar]]
[[tl:Ascomycota]]
[[tt:Сумкалы гөмбәләр]]
[[te:ఏస్కోమైకోటా]]
[[tr:Asklı mantarlar]]
[[uk:Аскомікотові гриби]]
[[wa:Ascomicete]]
[[zh:子囊菌门]]
 
=== Cykl życiowy workowców ===