|
'''Prandota''', (znany rówieżrównież jako '''Jan Prandota z Białaczowa''') (ur. ok. [[1200]] [[Białaczów]], zm. [[20 września]] [[1266]] [[Kraków]]) —– polski duchowny, biskup krakowski od 25 maja [[1242]] roku.
Kształcił się w krakowskiej szkole katedralnej. Już jako biskup krakowski był zwolennik i doradcą księcia [[Bolesław V Wstydliwy|Bolesława Wstydliwego]]. Dążył do jego osadzenia na tronie w Krakowie, do czego doprowadził w [[1243]] rokur.
Swoje poparcie dla Bolesława Wstydliwego przepłacił najazdami księcia [[Konrad Mazowiecki|Konrada Mazowieckiego]] na ziemie kościelne, za co nałożył na Konrada Mazowieckiego klątwę.
W [[1244]] rokur. sprowadził do [[Kraków|Krakowa]] z pobliskiego [[Prądnik (Kraków)|Prądnika]] Zakon Kanoników Ducha Śwśw. de Saxia (duchaków), którym oddał we władzniewładanie kościół Świętego Krzyża, zapoczątkowując krakowskie szpitalnictwo.
Doprowadził do kanonizacji [[Stanisław ze Szczepanowa|św. Stanisława Biskupa]] ([[8 września]] [[1253]] roku w [[Asyż|Asyżu]]u). W maju [[1254]] roku uroczystości z tej okazji zorganizowane w Krakowie zgromadziły wielu książąt piastowskich. Byli wśrodwśród nich: książę krakowski [[Bolesław V Wstydliwy|Bolesław Wstydliwy]], książeksiążę wielkopolski [[Przemysł I Wielkopolski|Przemysław I]], książeksiążę kujawski [[Kazimierz I Kujawski|Kazimierz]], książeksiążę mazowiecki [[Siemowit I Mazowiecki|Siemowit]] oraz książę opolski [[Władysław Opolski|Władysław]]. W związku z kanonizacją [[Katedra św. Stanisława i św. Wacława w Krakowie|katedra wawelska]] otrzymała szereg przywilejów odpustowych.
W [[1256]] rokur. uzyskał od papieża [[Papież Aleksander IV|Aleksandra IV]] bullę papieską potwierdzającą pierwsze miejsce biskupów krakowskich po metropolicie gnieźnińskimgnieźnieńskim w polskim episkopacie.
Popierał fundacje zakonne: [[Franciszkaniefranciszkanie|franciszkanów]], [[Dominikaniedominikanie|dominikanów]] i [[Cystersicystersi|cystersów]]. W [[1257]] rokur. przy kościele św. Marka osadził [[Kanonicykanonicy laterańscy|kanoników regularnych]]. W dobrach biskupich lokował miasta [[Iłża (miasto)|Iłżę]], [[Kielce]] i [[Sławków]]. Brał udział w synodach i zjazdach biskupich. Polecił sporządzić inwentarz skarbca katedralnego, który był pochowany w podziemiach kaplicy św. Piotra i Pawła w katedrze wawelskiej (obecnie kaplica Wazów), którą ufundował.
Od [[XV]] wiekuw. był czczony jako błogosławiony. Jego grób w katedrze wawelskiej odkryto w [[1454]] rokur. (zachował się protokół cudów związanych z tym faktem). W [[1639]] rokur. przeniesiono szczątki biskupa, umieszczając je nad wejściem do kaplicy.
'''===Bibliografia:'''===
*Ksks. Bolesław Przybyszewski, "Krótki zarys dziejów diecezji krakowskiej", t. I, Kraków 1989 .
*"Kościół Krakowski w tysiącleciu", wyd. "Znak", Kraków 2000.
{{Władca-Biskup| biskupi=krakowscy| biskup=krakowski| poprzednik=[[Wisław z Kościelca (biskup)|Wisław z Kościelca]]| następca=[[Paweł z Przemankowa]]|lata=1242 - 1266 |}}
[[Kategoria: Biskupi krakowscy|Prandota]]
| 