Sukulenty: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m drobne redakcyjne |
m drobne redakcyjne |
||
Linia 2:
[[Plik:Succulent 6cepholina.jpg|thumb|''[[Sedum rubrotinctum]]'' – sukulent liściowy]]
[[Plik:Baobabs Avenue.jpg|thumb|[[Baobab Grandidiera]] – sukulent drzewiasty]]
'''Sukulenty''' ([[łacina|łac.]] ''succulentus'' – soczysty), '''rośliny gruboszowate''' – grupa [[Kserofity|kserofitów]], czyli roślin, które przystosowały się do życia w warunkach ograniczonej dostępności wody wykształcając [[Miękisz wodny|tkankę wodną]] służącą do jej gromadzenia oraz szereg dalszych adaptacji w budowie i fizjologii{{r|slownik|podbielkowski}}. Występują najczęściej na obszarach pustynnych, jednak spotykane są we wszystkich strefach klimatycznych, choć rzadko w [[Australia|Australii]] i w rejonach chłodnych{{r|riha}}. Dominują wśród nich [[dwuliścienne|rośliny dwuliścienne]], zwykle [[Roślina zielna|rośliny zielne]], rzadko [[drzewo|drzewa]]{{r|podbielkowski}}. Wielu przedstawicieli sukulentów uprawia się jako [[rośliny ozdobne]].▼
▲'''Sukulenty''', rośliny gruboszowate ([[łacina|łac.]] ''succulentus'' – soczysty)
== Problemy terminologiczne ==▼
Ścisłe zdefiniowanie sukulentów jest trudne i definicja tej grupy roślin ma różny zakres u różnych autorów. Niemożliwe jest zresztą z natury wyraźne rozdzielenie roślin gruboszowatych od tych, które nimi nie są, ze względu na obecną u wielu roślin budowę i cechy pośrednie między sukulentami i [[Mezofity|mezofitami]] (roślinami siedlisk średnio- i zmiennowilgotnych){{r|riha}}. W efekcie nierzadko różni autorzy różnie klasyfikują te same gatunki roślin{{r|rowley}}. Niektóre źródła definiują sukulenty jako rośliny magazynujące wodę tylko w [[łodyga|łodydze]] i [[liść|liściach]]{{r|slownik|beentje}}, podczas gdy inne zaliczają tu także sukulenty korzeniowe{{r|podbielkowski|rowley}}. W tym drugim przypadku trudno takie sukulenty odróżnić od [[geofity|geofitów]], o zgrubiałych organach podziemnych, które jednak nie służą głównie do magazynowania wody{{r|podbielkowski}}. Nie można utożsamiać sukulentów z roślinami [[kserofity|kserofitycznymi]], bowiem wiele roślin przystosowanych do znoszenia częstych lub długotrwałych [[susza|susz]] reprezentuje też inne od sukulentów adaptacje (np. [[suchorośla]] i [[malakofity]]){{r|podbielkowski}}. Z kolei do roślin gruboszowatych, zaliczane bywają też rośliny różnych siedlisk, jak np. gatunek ''[[Crassula helmsii]]'' będący rośliną wodną{{r|global}}. Większość autorów zalicza do sukulentów tylko te gatunki, których adaptacje związane z gromadzeniem wody służą przetrwaniu okresowych jej niedostatków{{r|slownik|podbielkowski}}, stąd traktowane są jako wyraźnie odrębne [[Halofity|słonorośla sukulentowate]]{{r|podbielkowski}}. ▼
▲=== Problemy terminologiczne ===
▲Ścisłe zdefiniowanie sukulentów jest trudne i definicja tej grupy roślin ma różny zakres u różnych autorów. Niemożliwe jest zresztą z natury wyraźne rozdzielenie roślin gruboszowatych od tych, które nimi nie są, ze względu na obecną u wielu roślin budowę i cechy pośrednie między sukulentami i [[Mezofity|mezofitami]] (roślinami siedlisk średnio- i zmiennowilgotnych){{r|riha}}. W efekcie nierzadko różni autorzy różnie klasyfikują te same gatunki roślin{{r|rowley}}. Niektóre źródła definiują sukulenty jako rośliny magazynujące wodę tylko w [[łodyga|łodydze]] i [[liść|liściach]]{{r|slownik|beentje}}, podczas gdy inne zaliczają tu także sukulenty korzeniowe{{r|podbielkowski|rowley}}. W tym drugim przypadku trudno takie sukulenty odróżnić od [[geofity|geofitów]], o zgrubiałych organach podziemnych, które jednak nie służą głównie do magazynowania wody{{r|podbielkowski}}. Nie można utożsamiać sukulentów z roślinami [[kserofity
Różnice w definiowaniu sukulentów zaznaczają się między źródłami botanicznymi, które zaliczają tu wszystkie rośliny o określonych adaptacjach i budowie, niezależnie od ich klasyfikacji biologicznej{{r|slownik|podbielkowski|rowley}}, od publikacji hobbystycznych i ogrodniczych nierzadko wyodrębniających „kaktusy” (przedstawicieli [[kaktusowate|kaktusowatych]] jako grupę odrębną od „sukulentów”{{r|anderson|hecht|hewitt}}.
=== Przystosowania sukulentów do suszy ===
Sukulenty znoszą długotrwałe susze dzięki możliwości gromadzenia zapasów wody w okresach kiedy jest ona dostępna w mięsistych organach (łodydze, liściach, ew. korzeniach). Organy te zawierają [[miękisz wodny]] (tkankę wodną). Tkanka ta, wykształcając się w liściach, mniej lub bardziej wyróżnia się od otaczającego ją [[Miękisz asymilacyjny|miękiszu asymilacyjnego]]. Występując w łodydze powstaje w obrębie [[Walec osiowy|walca osiowego]] lub w [[Kora pierwotna|korze pierwotnej]]. Organy zawierające tkankę wodną są grube i mięsiste, często walcowate lub kuliste{{r|podbielkowski}}.
Linia 20 ⟶ 21:
Przystosowanie do skrajnych i podobnych warunków ekologicznych powoduje, że wśród sukulentów występuje wiele przykładów [[Konwergencja (biologia)|konwergencji]], czyli upodobnienia się roślin o różnym pochodzeniu (przynależności systematycznej){{r|strasburger}}.
=== Występowanie ===
Sukulenty spotykane są niemal na całym świecie z wyjątkiem obszarów skrajnie chłodnych. Na obszarach pod wpływem klimatu umiarkowanego, ich występowanie ograniczają mroźne zimy, podczas których zamarzająca woda może rozrywać [[ściana komórkowa|ściany komórkowe]]. Dlatego np. na ubogich, suchych siedliskach w warunkach środkowoeuropejskich niewielu jest przedstawicieli sukulentów (należą do nich [[rozchodnik]] i [[rojnik (roślina)|rojnik]]). Zdecydowanie najczęściej sukulenty występują na [[pustynia]]ch i [[półpustynia]]ch. Licznie rosną także sukulenty w luźnych i suchych lasach [[sawanna|sawannowych]], gdzie często drzewa należą właśnie do sukulentów. Na drzewach z kolei nierzadkie są sukulentowate [[epifit]]y z rodziny [[storczykowate|storczykowatych]] i [[bromeliowate|bromeliowatych]]. Epifityczne rośliny gruboszowate rosną także w strefie równikowej w [[Wilgotny las równikowy|wilgotnych lasach tropikalnych]]. Liczne sukulenty spotykane są także w górach, np. rodzaje ''[[Espeltia]]'' i ''[[starzec|Senecio]]'' występują na wysokościach przekraczających 4000 m n.p.m.{{r|riha}}
{| align="right"
|[[Plik:E obesa symmetrica ies.jpg
|[[Plik:Astrophytum asterias1.jpg
|}
=== Typologia sukulentów ===
Ze względu na miejsce magazynowania wody dzieli się sukulenty na trzy grupy{{r|podbielkowski}}:
* łodygowe (np. [[kaktusowate]], liczne [[wilczomleczowate]], [[trojeściowate]], [[astrowate]]),
| |||