Robotnicza Spółdzielnia Wydawnicza „Prasa-Książka-Ruch”: Różnice pomiędzy wersjami

| nazwa = Robotnicza Spółdzielnia Wydawnicza "Prasa -Książka -Ruch"

| status_prawny = [[Spółdzielniaspółdzielnia]]

'''RSW Prasa-Książka-Ruch''' (Robotnicza Spółdzielnia Wydawnicza "Prasa -Książka -Ruch") -– monopolistyczne ''de facto'' wydawnictwo założone [[1 stycznia]] [[1973]] r. przez [[Polska Zjednoczona Partia Robotnicza|PZPR]], z połączenia [[RSW "Prasa"]], wydawnictwa [[Wydawnictwo Książka i Wiedza|Książka i Wiedza]] oraz [[Ruch (przedsiębiorstwo)|Przedsiębiorstwa Upowszechniania Prasy i Książki "RUCHRuch"]]. RSW "Prasa-Książka-Ruch" była obok pośrednich dotacji budżetowych i składek członkowskich jednym z głównych źródeł bieżących dochodów [[Polska Zjednoczona Partia Robotnicza|PZPR]] wypłacając corocznie wysokie dywidendy (zwykle w miesięcznych ratach), których wysokość ustalał [[Komitet Centralny Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej|Komitet Centralny PZPR]] w czasie planowania budżetu partii. Mniejsze dotacje płynęły również do organizacji będących formalnymi współwłaścicielami koncernu. Inną formą wykorzystywania RSW przez [[Polska Zjednoczona Partia Robotnicza|PZPR]] było zatrudnianie w koncernie funkcjonariuszy partyjnych na fikcyjnych etatach. RSW była dotowana z budżetu państwa korzystając z kredytów udzielanych na warunkach preferencyjnych oraz znacznych ulg w podatkach.

RSW była największym koncernem prasowym w Europie Środkowo-Wschodniej. Publikowało większość wysokonakładowych [[gazeta|gazet]] i [[czasopismo|czasopism]] (w [[1988]] r. 45 gazet codziennych na czele z głównym organem PZPR -– [[Trybuna Ludu|Trybuną Ludu]] i 235 czasopism o łącznym nakładzie 3,5 mln. egz.). RSW wydawała także kalendarze, pocztówki, reprodukcje dzieł sztuki, płyty i kasety z muzyką, kasety wideo, a jej działalność obejmowała także działalność filmową. Działalnością kolportażową zajmowało się Przedsiębiorstwo Kolportażowe [[Ruch (przedsiębiorstwo)|RUCHRuch]]. RSW skupiała w sobie 7 wydawnictw i agencji książkowych wydających po kilkaset tytułów rocznie, głównie pozycji o tematyce społeczno-politycznej. Jej przybudówkami były także instytucje pozaprasowe, agencje (m.in [[Polska Agencja Interpress]], [[Centralna Agencja Fotograficzna]], [[Krajowa Agencja Wydawnicza]] i [[Młodzieżowa Agencja Wydawnicza]]). RSW "Prasa -Książka -Ruch" miała 17 własnych drukarni (stan na 1990), sieć kolportażu, 4 centralne ośrodki wczasowe, a także podlegały jej organizacje takie jak [[CHZ "Ars Polona"]], [[Przedsiębiorstwo Filatelistyczne]] i [[Ośrodek Badań Prasoznawczych]]. Przedostatnim prezesem koncernu był [[Wiesław Rydygier]]. W listopadzie 1989 zastąpił go [[Sławomir Tabkowski]].

W [[1989]] roku liczba udziałów poszczególnych organizacji w Spółdzielnispółdzielni przedstawiała się następująco:

# [[PZPR]] -– 100 (95,2%)

# [[Liga Kobiet]] -– 1 (0,95%)

# [[Związek Harcerstwa Polskiego]] -– 1 (0,95%)

# [[Związek Socjalistycznej Młodzieży Polskiej]] -– 1 (0,95%)

# [[Związek Młodzieży Wiejskiej]] -– 1 (0,95%)

# [[Zrzeszenie Studentów Polskich]] -– 1 (0,95%)

# [[SdRP]] -– 51%

# [[ZSMP]] -– 9%

# [[ZMW]] -– 9%

# [[Zrzeszenie Studentów Polskich|ZSP]] -– 9%

# [[Liga Kobiet Polskich]] -– 12%

# [[Fundacja Wschód-Zachód]] -– 10%

[[22 marca]] [[1990]] [[Sejm Rzeczypospolitej Polskiej|Sejm]] uchwalił ustawę o likwidacji RSW (Dz.U. nr 21 poz. 125)<ref>{{Dziennik Ustaw|rok=1990|numer=21|pozycja=125|Ustawa z dnia 22 marca 1990 r. o likwidacji Robotniczej Spółdzielni Wydawniczej "Prasa-Książka-Ruch".}}</ref>, która ustalała zasady podziału koncernu. 30 marca zatwierdził ją Senat. 6 kwietnia premier powołał [[Komisja likwidacyjna|Komisję Likwidacyjna]] ds. RSW "Prasa -Książka -Ruch", a w dwa tygodnie później jej pierwszych pełnomocników terenowych. Z podziałem majątku po RSW wiązało się szereg kontrowersji co do jego zasad i niejawnie podejmowanych decyzji. Wyprowadzanie majątku do przedsiębiorstw prywatnych z koncernu zaczęło się jeszcze przed [[1989]] r. Jednym z jego bardziej znanych form było dotowanie przez RSW "Prasa -Książka -Ruch" na polecenie KC PZPR spółki [[Transakcja spółka z o.o.|Transakcja]], co w przekonaniu niektórych z procesu [[Prywatyzacja|prywatyzacji]] koncernu czyniło klasyczny przypadek tzw. [[Uwłaszczenie nomenklatury|uwłaszczenia nomenklatury]].

"Sprawozdanie z likwidacji majątku byłej Polskiej Partii Robotniczej" wśród przedsiębiorstw w których RSW "Książka -Prasa -Ruch" zaangażowała swoje kapitały przed ustawą o jej likwidacji wymienia następujące firmy: Przedsiębiorstwo polsko-radzieckie "[[Orbita (firma)|Orbita]]" Spółka Wydawniczo-Poligraficzna sp. z o.o., "[[Polska Agencja Wydawnicza]]" SA, "[[Strefa Wolnocłowa Cieszyn]]" sp. z o.o., [[Młodzieżowa Agencja Wydawnicza]], "[[Zwierciadło (miesięcznik)|Zwierciadło]]" sp. z o.o., "[[Tani Dom]]" sp. z o.o., [[Agencja Reklamowa "IKS"]] sp. z o.o., "[[POLVISPolvis]]" sp. z o.o., Oficyna Wydawnicza "[[Życie Warszawy]]" sp. z o.o., Centrala Handlu Zagranicznego "[[Paged]]" sp. z o.o., Przedsiębiorstwo Produkcyjno Wydawnicze "[[Rondo-Graf]]" sp. z o.o., Przedsiębiorstwo Produkcyjno Usługowo Handlowe "[[Polvist]]" sp. z o.o. z siedzibą w Przeworsku, "[[Sirpol Ruch]]" sp. z o.o. z siedzibą w Łodzi, "[[Sponsor (firma)|Sponsor]]" sp. z o.o. z siedzibą w Olsztynie, Wielozakładowe Przedsiębiorstwo Produkcyjno Handlowe "[[Cezab]]" SA z siedzibą w Częstochowie, "[[Wtórpap]]" sp. z o.o., "[[Oferta dla każdego]]" sp. z o.o., "[[Pololimp]]" sp. z o.o., "[[Leskon]]" sp. z o.o., Biuro Obsługi Prawnej i Technicznej "[[Cons-Lex]]" sp. z o.o., Przedsiębiorstwo Produkcyjno-Usługowo-Handlowo-Wdrożeniowe "[[Pozgraf]]" sp. z o.o. z siedzibą w Poznaniu, "[[Cresh]]" sp. z o.o. z siedzibą w Jarosławiu, "[[Olsport]]" sp. z o.o. z siedzibą w Katowicach, "[[Promer-Soft]]" sp. z o.o., "[[Ilustrowany Kurier Codzienny]]" sp. z o.o. i "[[POLAREKSPolareks]]" SA.

* [[EMPiKEmpik]]

* [[Klub "RUCHRuch"|Klub Książki i Prasy "Ruch"]]

* [http://www.mswia.gov.pl/index.php?dzial=2&id=2791 MSWiA -– Sprawozdanie z likwidacji majątku byłej PZPR]