Hetmanat: Różnice pomiędzy wersjami

'''Hetmańszczyzna''', '''Hetmanat'''<ref>Np. [[Natalia Jakowenko]],''Historia Ukrainy do 1795 roku'', Warszawa 2011, [[Wydawnictwo Naukowe PWN]], ISBN 978-83-01-16763-9, rozdział ''Podział administracyjny i społeczeństwo hetmanatu'' s. 496-499 i passim.</ref>([[1649]]-[[1775]]), zwana także ''[[Kozacy zaporoscy|Wojskiem Zaporoskim]]'' – w okresie [[Rzeczpospolita Obojga Narodów|Rzeczypospolitej Obojga Narodów]] system [[autonomia|autonomicznych]] rządów terytorialnych na [[Ukraina (Naddnieprze)|Ukrainie Naddnieprzańskiej]], oparty na systemie [[demokracja wojenna|demokracji wojennej]] [[Kozacy zaporoscy|Kozaków Zaporoskich]], powstały w wyniku zawartej w roku [[1649]] [[ugoda zborowska|ugody zborowskiej]] [[Kozacy zaporoscy|wojska zaporoskiego]] z królem i Rzecząpospolitą, potwierdzony w roku [[1654]] w [[ugoda perejasławska|ugodzie perejasławskiej]] pomiędzy wojskiem zaporoskim a [[Carstwo rosyjskieRosyjskie|carem rosyjskim]] [[Aleksy I Romanow|Aleksym I]] i ponownie (w rozszerzonej formie) w [[Unia hadziacka|unii hadziackiej]] (króla i Rzeczypospolitej z Kozaczyzną zaporoską, [[1658]]).

Po przejęciu [[Ukraina Lewobrzeżna|Ukrainy Lewobrzeżnej]] przez Rosję w konsekwencji [[Pokój Grzymułtowskiego|traktatu Grzymułtowskiego]] ([[1686]]) system autonomii hetmańskiej został utrzymany na Ukrainie Lewobrzeżnej (podległej carowi) i od czasów hetmana [[Iwan Mazepa|Iwana Mazepy]] systematycznie ograniczany, aż do całkowitej likwidacji w [[1775]]<ref>Na [[Ukraina Prawobrzeżna|Ukrainie Prawobrzeżnej]] został faktycznie zlikwidowany w trakcie najazdu tureckiego na Rzeczpospolitą i [[Wojna polsko-turecka 1672-1676|wojny turecko-polskiej]] ([[1672]]-[[Wojna polsko-turecka 1683-16981699|16981699]]).</ref>. Po roku [[1775]] zostały w ramach [[Imperium Rosyjskie|Cesarstwa Rosyjskiego]] utrzymane jednak specyficzne przywileje Ukrainy Lewobrzeżnej (dotyczące statusu języka ruskiego i pozycji szlachty kozackiej).