Franciszek Mróz: Różnice pomiędzy wersjami

{{Żołnierz infobox

|imię i nazwisko = Franciszek Mróz

|pseudonim = "Żółw", "Bóbr"

|rodzaj wojsk = lądowe

|stopień = chorąży

|data urodzenia = [[10 grudnia]] [[1910]]

|siły zbrojne = [[Wojsko Polskie II RP]]

|jednostki = 1932-1933 [[26 Pułk Piechoty (II RP)]] - plutonowy; 1942-1945 [[Armia Krajowa]], 1946-1947 [[Wolność i Niezawisłość]]; 1947-1950 oddział por [[Józef Mika (żołnierz)|Józefa Miki]]

}}

 

Mieszkał w [[Skrzynka (powiat myślenicki)|Skrzynce]] prowadząc niewielkie gospodarstwo rolne razem ze swoją matką. Ukończył 4 klasy szkoły powszechnej, ale zdolności i samokształcenie pozwoliły mu zdobyć wiedzę przewyższającą formalne wykształcenie. W latach [[1932]]-[[1933]] odbył służbę wojskową w [[26 Pułk Piechoty (II RP)|26 Pułku Piechoty]] we [[Lwów|Lwowie]]. We Lwowie chodził do teatrów i oper co zaowocowało, po powrocie do domu, zorganizowaniem chóru i amatorskiego teatru w rodzinnej [[Skrzynka (powiat myślenicki)|Skrzynce]]. Jako pierwszy w okolicy założył winnicę, sprowadzając mrozoodporne sadzonki ze [[Szwecja|Szwecji]].

 

Walczył w czasie [[Kampania wrześniowa|kampanii wrześniowej]] w stopniu plutonowego. Po powrocie do rodzinnej wsi rozpoczął działalność konspiracyjną, gromadząc broń i amunicję. W [[1943]] zorganizował jeden z pierwszych oddziałów dywersyjnych na ziemi myślenickiej, wchodzący w skład [[Armia Krajowa|AK]]. W [[1944]] oddział partyzancki "Żółw", obok dziesięciu innych oddziałów wchodził w skład myślenickiego obwodu [[Armia Krajowa|AK]] o kryptonimie "Murawa". Oddział przeważnie kwaterował na terenie [[Skrzynka (powiat myślenicki)|Skrzynki]] lub [[Kędzierzynka|Kędzierzynki]].

 

W czasie okupacji Mróz organizował pomoc dla kilku rodzin żydowskich i uciekinierów z niemieckiej niewoli (głównie Rosjan).

 

Po zakończeniu działań wojennych ujawnił się. Został za działalność konspiracyjną awansowany do stopnia chorążego oraz odznaczony [[Krzyż Walecznych|Krzyżem Walecznych]]. Zagrożony aresztowaniem postanowił ukrywać się. W lecie [[1946]] zorganizował oddział zrzeszenia [[Wolność i Niezawisłość]], podporządkowany [[Józef Kuraś|Józefowi Kurasiowi ''Ogniowi'']]. Na skutek aresztowań pod koniec 1946 i ujawnień w ramach [[Amnestia w 1947 roku|amnestii 1947 roku]] oddział przestał istnieć. Mróz ukrywał się na własną rękę, po czym w październiku [[1947]] skontaktował się z por. [[Józef Mika (żołnierz)|Józefem Miką]] z pobliskiego [[Gruszów (powiat myślenicki)|Gruszowa]]. Razem z Tadeuszem Lenartem oraz Emilem Przeciszewskim stworzyli czteroosobowy oddział partyzancki. Mimo usilnych starań miejscowych oddziałów [[Korpus Bezpieczeństwa Wewnętrznego|KBW]], [[Ministerstwo Bezpieczeństwa Publicznego|UB]], [[Ochotnicza Rezerwa Milicji Obywatelskiej|ORMO]] i [[Milicja Obywatelska|MO]] oddział utrzymał się w terenie do [[1950]]. Wprowadzenie do grupy agenta podającego się za łącznika z Zachodem pozwoliło UB przeprowadzić w październiku 1950 operację, w wyniku której Mróz i Józef Mika zostali aresztowani a Przeciszewski z Lenartem zginęli w walce. Agentem wprowadzonym do grupy był [[Marian Reniak|Marian Strużyński vel Reniak]], który wydał później swoje wspomnienia z tej akcji ("Człowiek stamtąd") przedstawiając, zgodnie z wytycznymi komunistycznej propagandy, partyzantów jako pospolitych bandytów.

 

Po aresztowaniu Mróz poddawany był torturom. W trakcie procesu sędzia [[Wojskowe sądy rejonowe|Wojskowego Sądu Rejonowego]] w Krakowie nie zezwolił na przesłuchanie 18 świadków wezwanych przez obrońcę, m.in. rodzin żydowskich oraz sowieckich żołnierzy, uciekinierów z niemieckiej niewoli ukrywanych w czasie wojny przez Mroza. Sądzony był razem z Józefem Miką, wyrok w ich sprawie zapadł 12 maja [[1951]]. Obydwaj zostali skazani na karę śmierci i rozstrzelani w [[Więzienie Montelupich|Więzieniu Montelupich]] w [[Kraków|Krakowie]] 25 czerwca 1951. Pochowano ich w jednym grobie na [[Cmentarz Rakowicki|Cmentarzu Rakowickim]].