Wikipedia

Wilkinson Microwave Anisotropy Probe: Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
m drobne techniczne, drobne merytoryczne
uzupełnienie, linki zew., drobne redakcyjne
Linia 2:
|nazwa = WMAP
|obrazek = WMAP spacecraft diagram.jpg
|inne_nazwy = Explorer 80
|organizatorzy = [[NASA]] ([[Stany Zjednoczone]])
|COSPAR = 2001-027A
|rakieta = [[Delta II]]
|kosmodrom = Cape Canaveral Air Force Station
Linia 22:
|lądowanie_rok =
|ląd_hh:mm =
|koniec_dzień = wrzesień
|koniec_rok = 2010
|powrót_dzień =
|powrót_rok =
|kształt =
|wymiary =
|masa_całk = 840
|masa_ład =
}}
[[Plik:Baby Universe.jpg|240px|mały|Mapa rozkładu temperatur mikrofalowego promieniowania tła uzyskana po roku pracy WMAP (2003)]]
'''WMAP''' ([[język angielski|ang.]] Wilkinson'''W'''ilkinson Microwave'''M'''icrowave Anisotropy'''A'''nisotropy Probe'''P'''robe) – [[sonda kosmiczna]] amerykańskiej agencji [[NASA]] mająca za zadanie mierzenie temperatury [[Mikrofalowe promieniowanie tła|promieniowania reliktowego]] (wraz z jej rozkładem kątowym). WMAP została wyniesiona na orbitę okołosłoneczną 30 czerwca 2001 roku przez [[Delta (rakieta)|rakietę Delta II]]. JestByła to następna po [[COBE]] misja [[kosmologia obserwacyjna|kosmologiczna]].
 
Sonda została nazwana na cześć [[David Todd Wilkinson|Drdr. Davida Wilkinsona]], członka grupy naukowej sondy i pioniera w dziedzinie badania mikrofalowego promieniowania tła.
 
WMAP została wyniesiona w kosmos 30 czerwca 2001 roku przez [[Delta (rakieta)|rakietę Delta II 7425-10]] i weszła na [[orbita Lissajous|orbitę Lissajous]] wokół [[punkt libracyjny|punktu libracyjnego]] L2 układu Ziemia-Słońce znajdującego się w odległości ok. 1,5 miliona km od Ziemi.
 
Głównym celem WMAP było wykonanie mapy różnic temperatur mikrofalowego promieniowania tła, powstałego gdy [[Wszechświat]] miał ok. 376 000 lat. Mapę tę zaprezentowano dnia 11 lutego 2003 na podstawie danych zebranych w ciągu pierwszego roku działania satelity. Kolejne, dokładniejsze mapy i dopasowania parametrów [[Model Lambda-CDM|kosmologicznych]], opublikowano w 2006, 2008 i 2010 roku, po trzech, pięciu i siedmiu latach zbierania danych obserwacyjnych.
 
Misja zakończyła zbieranie danych w sierpniu 2010 roku. We wrześniu 2010 silniki sondy zostały odpalone po raz ostatni i umieściły WMAP na „cmentarnej” orbicie okołosłonecznej<ref>{{cytuj stronę | url = http://www.nature.com/nature/journal/v467/n7317/full/467752b.html | tytuł = Probe retires to a place in the Sun | data = 2010-10-13 | opublikowany = Nature | język = en | data dostępu = 2013-03-22}}</ref>.
Misja zakończyła zbieranie danych w sierpniu 2010 roku. Następcą misji WMAP jest satelita [[Planck (misja kosmiczna)|Planck]], uruchomiony w 2009 roku.▼
 
▲Misja zakończyła zbieranie danych w sierpniu 2010 roku. Następcą misji WMAP jest satelita [[Planck (misja kosmiczna)|Planck]], uruchomiony w 2009 roku.
 
Dane z WMAP przyczyniły się do upowszechnienia obecnego [[Model Lambda-CDM|standardowego modelu kosmologicznego]]. Zgodnie z tym modelem i według pierwszych obserwacji WMAP wiek Wszechświata to ok. 13,75 miliardów lat, zaś w jego skład wchodzi tylko ok. 4,5% materii [[Bariony|barionowej]] oraz ok. 23% [[ciemna materia|ciemnej materii]] i ok. 72% [[ciemna energia|ciemnej energii]], opisywanej przez tzw. [[stała kosmologiczna|stałą kosmologiczną]]. Dane zebrane przez WMAP do 2008 roku potwierdziły również istnienie kosmicznego tła [[neutrino|neutrin]].
 
Dane z 2013 zebrane przez Plancka nieco się różnią, – wiek Wszechświata szacowany jest na 13,82 miliardów lat, a jego skład Wszechświata to 4,9% materii barionowej, 26,8% hipotetycznej ciemnej materii i 68,3% ciemnej energii{{r|esa}}.
 
== Zobacz też ==
* [[Wielki Wybuch]]
* [[COBE]]
* [[Planck (misja kosmiczna)]]
 
{{Przypisy|1|przypisy=
Linia 51 ⟶ 55:
}}
 
== Linki zewnętrzneBibliografia ==
{{commonscat|WMAP}}
* [http://map.gsfc.nasa.gov/ Strona domowa sondy WMAP] {{lang|en}}
* [http://nssdc.gsfc.nasa.gov/nmc/spacecraftDisplay.do?id=2001-027A NSSDC Master Catalog] {{lang|en}}
 
{{Program Explorer}}
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/wiki/Wilkinson_Microwave_Anisotropy_Probe”