|
[[Plik:Turboshaft operation.png|thumb|right|300px|Uproszczony schemat silnika turbowałowego.]]
'''Silnik turbowałowy''' -– [[silnik]] [[turbina|turbinowy]] ([[turbina gazowa]]), w którym [[ciąg silnika lotniczego|ciąg]] zimny nie jest stunelowany i jest uzyskiwany przyza pomocypomocą [[śmigło|śmigła]], a turbina jest zaprojektowana tak, aby możliwie dużą część energii spalin zamienić na [[energia mechaniczna|energię mechaniczną]] i przekazywać na wał (śmigło). Niemniej odrzut może stanowić nawet około 20% całości ciągu zespołu silnika turbowałowego ze śmigłem ([[silnik turbośmigłowy]]).
== Układ konstrukcyjny ==
Konstrukcję silnika turbowałowego można sobie wyobrazić jako rozbudowę jednoprzepływowego silnika odrzutowego, w którego dyszy jest umieszczona dodatkowa turbina zamieniająca [[energia kinetyczna|energię kinetyczną]] [[spaliny|spalin]], która w [[silnik odrzutowy|silniku odrzutowym]] byłaby źródłem ciągu. Ta turbina jest umieszczona na wspólnym wale ze śmigłem lub innym odbiornikiem siły, np. [[skrzynia biegów|skrzynią biegów]] pojazdu lub przekładnią główną śmigłowca.
Zasada działania energetycznej [[turbinaTurbina spalinowagazowa|turbiny spalinowej]] jest taka sama jak [[silnik turboodrzutowy|silnika turboodrzutowego]], z tą różnicą, że w silniku turboodrzutowym wykorzystuje się mechaniczną siłę [[odrzut]]u spalin wylotowych. Często stare silniki odrzutowe przebudowuje się na energetyczne turbiny spalinowe, dodając 2-3 [[Stopień turbiny|stopnie turbinowe]], co powoduje wzrost energii mechanicznej przekazywanej na obracający się wał turbiny kosztem zmniejszenia niewykorzystywanej siły odrzutu.
== Wady i zalety konstrukcji ==
Silnik turbowałowy ma zasadniczą wadę odrzutowego silnika przepływowego, czyli wielkie zapotrzebowanie na paliwo na małej wysokości, gdzie panuje duża gęstość powietrza. Ta wada jest w dużym stopniu kompensowana pracą na tanim paliwie -– tzw. nafcie lotniczej lub [[kerozynaNafta|kerozynie]] (jest to także paliwo dla wspomnianego silnika odrzutowego). Silnik turbowałowy staje się ekonomiczny na dużej wysokości, gdzie jest małe ciśnienie powietrza. Główną zaletą silnika turbowałowego, w porównaniu z [[silnik tłokowy|silnikiem tłokowym]], jest brak ograniczenia mocy. O ile największa moc lotniczego silnika tłokowego wynosi około 5000 KM (ograniczenie jest nakładane przez dopuszczalne wymiary i masę silnika), o tyle silnik turbowałowy może dostarczać moc 2000020 000 KM, wciąż nadając się do zastosowania w samolotach.
== Zastosowania ==
Silnik turbowałowy jest stosowany głównie w samolotach małych i średnich, przystosowanych do lotów dalekodystansowych na pułapach 6-10 kilometrów, oraz [[śmigłowiec|śmigłowcach]]. Poza lotnictwem, silnik tego typu bywa stosowany w pojazdach, np. w czołgach (amerykańskich [[M1 Abrams]] i ukraińskich [[T-80]]), czy motocyklu [[MTT Superbike]].
== Zobacz też ==
| 