Wikipedia

Niepodległe Państwo Chorwackie: Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
m lit.
usunięcie zbędnych linków do dat, WP:SK, drobne redakcyjne
Linia 37:
|ustrój_polityczny = dyktatura monopartyjna
|typ_państwa = [[monarchia]] (1941-43)<br />[[republika]] (1943-45)
|głowa_państwa = [[Prezydenci Chorwacji|prezydent]] [[Nikola Mandić]] ([[1943]]-[[1945|45]])
|głowa_państwa_opis = poglavnik [[Ante Pavelić]] ([[1941]]-[[1945]])<br />[[Władcy Chorwacji|król]] [[Tomisław II|Tomisław II Sabaudzki]] ([[1941]]-[[1943|43]])<br />
|status_terytorium =
|zależne_od = [[III Rzesza|Rzeszy Niemieckiej]] i [[Zjednoczone Królestwo Włoch|faszystowskich Włoch]]
Linia 53:
|powierzchnia = 92 500
|powierzchnia_wód =
|powierzchnia_miejsce = b/.d.
|ludność = 6 300 000
|gęstość =
|ludność_rok = [[1941]]
|narodowości = [[Chorwaci]], [[Serbowie]], [[Bośniacy]], [[Słoweńcy]], [[Żydzi]], [[Romowie]]
|ludność_miejsce = b/.d.
|utworzenie_sposób = [[Secesja (politologia)|Secesja]]
|od_kogo = od [[Królestwo Jugosławii|Jugosławii]]
|utworzenie_data = [[10 kwietnia]] [[1941]]
|likwidacja_sposób = Przyłączenie
|przez_kogo = do [[Socjalistyczna Federacyjna Republika Jugosławii|Jugosławii]] jako [[Socjalistyczna Republika Chorwacji]] oraz [[Socjalistyczna Republika Bośni i Hercegowiny]]
|likwidacja_data = [[listopad]] [[1945]]
|religia_dominująca = [[Katolicyzm]]
|waluta_nazwa = [[kuna (waluta)|kuna]]
|waluta_symbol =
|UTC = +1 -– zima<br /> [[Uniwersalny czas koordynowany|UTC]] +2 -– lato
|hymn = [[Hymn Chorwacji|Lijepa naša domovino]]
|hymn_nazwa_polska = Piękna nasza ojczyzno
Linia 81:
|commons = Category:Independent State of Croatia
}}
'''Niepodległe Państwo Chorwackie''', inna nazwa ''Niezależne Państwo Chorwackie'' ([[język chorwacki|chor.]] '''''Nezavisna Država Hrvatska''''', w skrócie '''''NDH''''')<ref>H.Kuberski: ''Powstanie Niepodległego Państwa Chorwackiego (kwiecień-sierpień 1941)'', “Dzieje Najnowsze”, Rocz. XLIV -– 2012, 1, s. 71-72.</ref> – państwo utworzone przez [[Ustasze|ustaszów]] w [[1941]] roku, po zajęciu [[Królestwo Jugosławii|Królestwa Jugosławii]] przez siły [[Państwa Osi|państw Osi]] i ich sojuszników.
 
== Powstanie ==
Po klęsce Królestwa Jugosławii, w kwietniu 1941 roku, zwycięska [[III Rzesza]] i [[Zjednoczone Królestwo Włoch]] zezwoliły przywódcy ustaszów, [[Ante Pavelić|Ante Paveliciowi]], na proklamowanie Niepodległego Państwa Chorwackiego. Już [[18 maja]] 1941 [[Benito Mussolini]] pozbawił jednak złudzeń chorwackich polityków, gdy narzucił traktat rzymski. Włochy miały dominować w Chorwacji, którą dodatkowo pozbawiły jeszcze części [[Dalmacja|Dalmacji]].
 
To państwo w 1941 roku liczyło ok. 6,3 mln ludności i zajmowało łączny obszar 92,5 tys. km kw.
 
W skład nowego państwa, oprócz większości współczesnej [[Chorwacja|Chorwacji]], weszły [[Bośnia i Hercegowina]] oraz [[Srem]].
Niemcy i Włochy podzieliły NDH na strefy wpływów.
 
== Terror i opór ==
W NDH nasilił się terror skierowany głównie przeciwko prawosławnym [[Serbowie|Serbom]] oraz [[Żydzi|Żydom]] i [[Romowie|Cyganom]]. W trakcie masowych eksterminacji na terenie NDH, m.in. w [[Obóz koncentracyjny|obozach koncentracyjnych]], zginęło blisko 350 tys. ludzi, z czego prawie 300 tys. było Serbami.
 
Jednocześnie już w lipcu 1941 r. rozpoczął działania zbrojne partyzancki ruch oporu, w którego skład wchodzili przedstawiciele różnych narodowości.<ref>V.Strugar: ''Wojna i rewolucja narodów Jugosławii 1941-1945.'' Wyd MON, 1967, s. 64-65.</ref>. Pod koniec 1941 na terenie Chorwacji większość partyzantów stanowili Serbowie (77 %), zaś Chorwaci tylko 21,5%. Lecz udział Chorwatów w partyzantce stale się zwiększał i już od sierpnia 1942 do września 1943 r. wzrósł od 32% do 34%, zaś w 1944 r. Chorwaci stanowili już 60,4% partyzantki w Chorwacji, Serbowie -– 28,6%, Muzułmanie -2,8% i pozostali<ref>Słoweńscy, Czarnogórcy, Włosi, Węgrzy, Czesi, Żydzi i b. Volksdeutche i.</ref> 8,2%.<ref>Goldstein. ''Serbs and Croats in the national liberation war in Croatia''. , p. 266-267.</ref>.
 
== Upadek NDH ==
Po kapitulacji Włoch w 1943 r. Niemcy zajęły także włoską -– zachodnią -– strefę wpływów, zaś NDH uzyskało terytoria na wybrzeżu adriatyckim które po podboju Jugosławii zagarnęły Włochy. Jednocześnie powiększał się obszar opanowany przez oddziały [[Narodowa Armia Wyzwolenia Jugosławii|Narodowej Armii Wyzwolenia Jugosławii]] [[Josip Broz Tito|Josipa Broza Tity]], które w maju 1945 r. położyły kres istnieniu Niepodległego Państwa Chorwackiego.
 
== Galeria ==
Linia 117:
* [[Srbosjek]]
 
{{Przypisy}} ▼
== Linki zewnętrzne ==▼
* [http://www.svetskirat.net/istorija/nezavisna_drzava_hrvatska.htm Nezavisna Država Hrvatska ("Niepodległe Państwo Chorwackie")]▼
 
▲== Linki zewnętrzne ==
▲{{Przypisy}}
▲* [http://www.svetskirat.net/istorija/nezavisna_drzava_hrvatska.htm Nezavisna Država Hrvatska ("Niepodległe„Niepodległe Państwo Chorwackie"Chorwackie”)]
 
[[Kategoria:NiezależneNiepodległe Państwo Chorwackie|* ]]
[[Kategoria:Dawne państwa Słowian]]
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/wiki/Niepodległe_Państwo_Chorwackie”