Jocelyn Bell Burnell: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
JarektBot (dyskusja | edycje)
linki zew., link wew., gramatyka
Linia 20:
|www =
}}
[[Plik:Chandra-crab.jpg|thumb|240px|Promieniowanie synchrotronowe [[pulsar]]ua<br />w środku [[Mgławica Kraba|Mgławicy Kraba]]]]
'''Jocelyn Bell Burnell''' (ur. jako '''Susan Jocelyn Bell''' [[15 lipca]] [[1943]] w [[Belfast|Belfaście]]) – brytyjska [[astrofizyka|astrofizyczka]]. Jako doktorantka, pracująca pod kierunkiem [[Antony Hewish|Antony'ego Hewisha]], Jocelyn Bell jako pierwsza zaobserwowała [[pulsar]]y. Za to odkrycie Hewish (wraz z [[Martin Ryle|Martinem Ryle'em]]) otrzymał w 1974 roku [[Nagroda Nobla|Nagrodę Nobla]] [[Nagroda Nobla w dziedzinie fizyki|w dziedzinie fizyki]].
 
== Odkrycie pulsarów ==
Joselyn Bell rozpoczęła w 1965 roku doktorat w Mullard Radio Astronomy Observatory (MRAO) w [[University of Cambridge|Cambridge]] pod kierunkiem [[Antony Hewish|Antony'ego Hewisha]]. Jej zadaniem miało być badanie scyntylacji [[kwazar]]ów. W 1967 roku Bell zaobserwowała za pomocą skonstruowanego przez siebie (z udziałem innych doktorantów) [[radioteleskop]]u, że źródło radiosygnałów oznaczone symbolem CP 1919 wysyła regularne impulsy w odstępach 1,34 sekundy. Początkowo Hewish uznał te sygnały za wynik [[interferencja|interferencji]], ale Bell znalazła kolejny pulsar w styczniu 1968 roku, a dwa następne - w lutym.
 
Bell i Hewish po pierwszej obserwacji pulsarupulsara podejrzewali, że regularne impulsy fal radiowych mogą pochodzić od aktywności cywilizacji pozaziemskich i oznaczyli ich źródła, na poły żartobliwie, LGM 1-4 (od ''little green men'' – "małe„małe zielone ludziki"ludziki”)<ref>{{cytuj książkę |nazwisko = Hawking | imię = Stephen W. | autor link = Stephen W. Hawking | tytuł = [[Krótka historia czasu]] | wydawca = Wydawnictwo „Alfa” | miejsce = Warszawa | rok = 1993 | strony = 94 | isbn =}}</ref>. [[Thomas Gold]] i [[Franco Pacini]] wykazali później, że pulsary są szybko rotującymi [[gwiazda neutronowa|gwiazdami neutronowymi]]. Była to pierwsza obserwacja gwiazd neutronowych, choć ich istnienie przewidziano teoretycznie już w 1933 roku.
 
== Kontrowersje wokół Nagrody Nobla ==
[[Antony Hewish|Antony'emu Hewishowi]] i [[Martin Ryle|Martinowi Ryle'owi]] przyznano w 1974 roku [[Nagroda Nobla|Nagrodę Nobla]] [[Nagroda Nobla w dziedzinie fizyki|w dziedzinie fizyki]] za pionierskie badania w dziedzinie [[Radioastronomia|radioastronomii]] i odkrycie [[pulsar]]ów.
 
Pominięcie Joselyn Bell Burnell podczas przyznania tej Nagrody Nobla uważa się za jedną z najbardziej kontrowersyjnych decyzji w historii naukowych Nagród Nobla<ref>{{cytuj stronę| url = http://query.nytimes.com/gst/fullpage.html?sec=health&res=9C02E4DE123EF933A15753C1A9659C8B63| tytuł = No Nobel Prize for Whining | data dostępu = 2011-02-28| autor = Horace Freeland Judson | opublikowany = „The New York Times” | praca = | data = 2003-10-20 | język = en}}</ref>. Artykuł w „[[Nature]]”, opisujący odkrycie pierwszego pulsarupulsara miał pięciu autorów, którzy wchodzili w skład zespołu<ref>{{cytuj pismo| autor = A. Hewish, S.J. Bell, J.D.H. Pilkington, P.F. Scott, R.A. Collins| tytuł = Observation of Rapidly Pulsating Radio Source| czasopismo = Nature| rok = 1968| wolumin = 217| strony = 709–713| url = http://www.nature.comnaturejournalv217n5130pdf217709a0com/nature/journal/v217/n5130/pdf/217709a0.pdf| doi = 10.1038217709a01038/217709a0}}</ref>. Jako pierwszy autor został podany Hewish, a Bell jako druga autorka. Była również współautorką drugiej pracy o pulsarach<ref>{{cytuj pismo| autor = A. Hewish, S.J. Bell, T.W. Cole| tytuł = Observations of some further Pulsed Radio Sources| czasopismo = Nature| rok = 1968| wolumin = 218| strony = 126–129| url = http://www.nature.comnaturejournalv218n5137pdf218126a0com/nature/journal/v218/n5137/pdf/218126a0.pdf| doi = 10.1038218126a01038/218126a0}}</ref>. Sama Bell Burnell, opisując okoliczności odkrycia wskazuje jednak, że większa część odpowiedzialności naukowej spoczywała na Hewishu jako promotorze doktoratu, zatem on powinien być wyróżniony<ref>{{cytuj stronę| url = http://www.bigear.org/vol1no1/burnell.htm | tytuł = Little Green Men, White Dwarfs or Pulsars? | data dostępu = 2011-02-28| autor = S. Jocelyn Bell Burnell | opublikowany = | praca = Cosmic Search Magazine | data = | język = en}}</ref>.
 
== Kariera naukowa ==
Po ukończeniu doktoratu Bell Burnell kontynuowała badania w dziedzinie [[radioastronomia|radioastronomii]], głównie zajmując się badaniem promieniowania wysyłanego przez źródła [[galaktyka|galaktyczne]]. Pracowała w [[University of Southampton]] (1968–1973), University College w Londynie (1974–1982) oraz w [[Królewskie Obserwatorium w Edynburgu|Królewskim Obserwatorium w Edynburgu]] (1982–1991). Od 1991 do 1999 roku Bell Burnell kierowała Wydziałem Fizyki [[The Open University|Open University]] w Wielkiej Brytanii. W latach 2001–04 była dziekanem wydziału nauk ścisłych [[University of Bath]]. W latach 2002–2004 stała na czele [[Królewskie Towarzystwo Astronomiczne|Królewskiego Towarzystwa Astronomicznego]], a w latach 2008–2010 była prezydentem [[Institute of Physics]].
 
== Nagrody i odznaczenia ==