Zygmunt Noskowski: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
+ kat., foto.
JarektBot (dyskusja | edycje)
Robot skopiował szablon {{Kontrola autorytatywna}} z en:Zygmunt Noskowski, de:Zygmunt Noskowski.; zmiany kosmetyczne
Linia 11:
W latach [[1864]] - [[1867]] studiował w Instytucie Muzycznym w Warszawie grę na skrzypcach u [[Apolinary Kątski|Apolinarego Kątskiego]] oraz kontrapunkt u Stanisława Moniuszki; studia te ukończył z drugą nagrodą. Od roku [[1867]] grał w orkiestrze Teatru Wielkiego w Warszawie, a w latach [[1871]] - [[1872]] uczył muzyki w Instytucie Głuchoniemych i Ociemniałych. Stworzył tu system zapisu nutowego dla niewidomych (nie zachował się). Od roku [[1870]] był krytykiem muzycznym "Kuriera Warszawskiego". Działał społecznie w Warszawskim Towarzystwie Muzycznym. W [[1872]] otrzymał stypendium [[Warszawskie Towarzystwo Muzyczne|Warszawskiego Towarzystwa Muzycznego]] i w grudniu tego roku wyjechał do [[Berlin]]a, gdzie w Akademie der Künste podjął studia kompozycji u [[Friedrich Kiel|Friedricha Kiela]]. W trakcie tych studiów skomponował m.in. ''Variationen und Fuge über ein Thema von I. B. Viotti'' na kwartet smyczkowy (dedykowane Kielowi), a od [[1874]] pracował nad ''I Symfonią A-dur'', którą przedstawił na publicznym koncercie w Berlinie w kwietniu [[1875]] jako swą pracę dyplomową. Dzieło to zostało dobrze przyjęte zarówno przez krytykę, jak i publiczność. Po powrocie do Warszawy Noskowski urządził 10 XI 1875 w sali Resursy Obywatelskiej koncert kompozytorski. W programie, obok ''I Symfonii'' znalazła się m.in. uwertura ''Morskie Oko'', która osiągnęła spory sukces. Fiaskiem natomiast zakończyły się starania Noskowskiego o znalezienie w Warszawie stałego zatrudnienia. Dzięki rekomendacji Friedricha Kiela uzyskał w końcu posadę miejskiego dyrektora muzyki i dyrektora (a także dyrygenta) Towarzystwa Śpiewaczego "Bodan" w [[Konstancja (Niemcy)|Konstancji]], dokąd udał się prawdopodobnie z końcem roku 1875, poślubiwszy Stanisławę Segedy, absolwentkę klasy fortepianu w Warszawskim Instytucie Muzycznym.
 
Działalność Noskowskiego w Konstancji przypadła na lata [[1876]]-[[1880]]. Pod jego dyrekcją Towarzystwo Śpiewacze "Bodan" osiągnęło status najlepszego zespołu chóralnego w [[Badenia|Badenii]], a on sam zyskał znaczny autorytet wśród muzyków i uznanie Wielkiego Księcia [[Fryderyk I Badeński|Fryderyka I Badeńskiego]]. Stabilizacja materialna i rodzinna (27 IX [[1876]] urodził się tu najstarszy syn kompozytora [[Tadeusz Noskowski]]), umożliwiła intensywną pracę twórczą. W Konstancji powstał m.in. pierwszy cykl ''Krakowiaków'' na fortepian, ''Kwartet fortepianowy'' op. 8, ''I Kwartet smyczkowy'' op. 9 oraz ''II Symfonia c-moll "Elegijna"''. Przesłane [[Ferenc Liszt|Ferencowi Lisztowi]] do [[Weimar|Weimaru]]u ''Krakowiaki'' zostały przez tego ostatniego wysoko ocenione i polecone renomowanemu wydawnictwu C. Kahnta w [[Lipsk|Lipsku]]u, gdzie ukazały się jako op. 2. W roku [[1880]] nastąpiło w [[Baden-Baden]] spotkanie Noskowskiego z Lisztem, który wkrótce potem w Weimarze wziął udział w prawykonaniu ''Kwartetu fortepianowego'' op. 8.
Rosnąca pozycja Noskowskiego nie uszła uwadze środowiska muzycznego w Warszawie. W [[1878]] otrzymał propozycję objęcia stanowiska nauczyciela w Instytucie Muzycznym, którą jednak odrzucił. Nawiązał za to współpracę z "Echem Muzycznym", ogłaszając artykuły (m.in. cykl zatytułowany "Drogowskazy"), w których surowo oceniał warszawskie stosunki artystyczne, ubóstwo programów koncertowych, dyletantyzm krytyki, lekceważenie twórczości polskich kompozytorów, itd. Artykuły te spotykały się z głosami polemicznymi; szczególne poruszenie wywołał artykuł pt. ''O prozodii w pieśniach Moniuszki'', w którym Noskowski wykazał, a zarazem tłumaczył pewne niezgodności pomiędzy tekstem a muzyką w niektórych z tych kompozycji. Również docierające do Warszawy nowe utwory Noskowskiego spotykały się z rezerwą.
 
Mimo dobrych warunków, w jakich żył i pracował w Konstancji, Noskowski przez cały rok [[1880]] nosił się z zamiarem przeprowadzki do jakiegoś większego ośrodka życia muzycznego. Początkowo brał pod uwagę Weimar lub Lipsk, nie wiadomo natomiast, w jakich okolicznościach spotkała go kolejna propozycja z Warszawy, gdzie ustępujący ze stanowiska dyrektor [[Warszawskie Towarzystwo Muzyczne|Warszawskiego Towarzystwa Muzycznego]] (WTM) [[Władysław Żeleński]] zaproponował go na swego następcę. Instytucja ta zorganizowała w 25 listopada 1880 koncert kompozytorski Noskowskiego, na którym poprowadził on, oprócz znanej już publiczności uwertury ''Morskie Oko'', prawykonanie swej ''II Symfonii c-moll "Elegijnej"''. Mimo bardzo słabej frekwencji publiczności, oba dzieła spotkały się z doskonałym przyjęciem ze strony krytyki i środowiska muzycznego. Fakt tem przypieczętował prawdopodobnie decyzję o objęciu przez Noskowskiego stanowiska dyrektora Warszawskiego Towarzystwa Muzycznego. Nastąpiło to ostatecznie w styczniu [[1881]] roku, kiedy to Noskowski, wraz z rodziną, powiększoną o urodzonego 23 V [[1880]] roku syna Zygmunta Stanisława, przeprowadził się na stałe do Warszawy.
 
[[FilePlik:Zygmunt Noskowski (grób) 1.JPG|thumb|240px|Grób kompozytora Zygmunta Noskowskiego (1846-1909) na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie]]
Za swe główne na nowym stanowisku zadanie, uznał Noskowski odbudowę w Warszawie życia muzycznego, którego rozwój przez cały wiek XIX był hamowany, a w okresach popowstaniowych wręcz tłamszony wskutek restrykcji carskich władz i pauperyzacji mieszkańców miasta. Noskowski rozpoczął od rekonstrukcji chóru WTM, ogłaszając zapisy i prowadząc bezpłatną naukę śpiewu chóralnego oraz zasad muzyki dla nowo powołanych członków. Następnie przystąpił do realizacji zamysłu cotygodniowych koncertów symfonicznych w Warszawie. W tym celu podjął energiczne starania o utworzenie w Warszawie stałej orkiestry symfonicznej, której zadaniem miało być m.in. wykonywanie dzieł kompozytorów polskich, dotąd bowiem regularne koncerty dawały jedynie orkiestry przyjezdne w [[Dolina Szwajcarska|Dolinie Szwajcarskiej]], mające niekiedy w repertuarze - jak orkiestra [[Beniamin Bilse|Beniamina Bilsego]]- arcydzieła muzyki klasycznej, ale na ogół wykonujące muzykę rozrywkową i taneczną, z zupełnym pominięciem nowo powstających polskich utworów, które wobec tego lądowały w szufladach. Usiłowania te przez długie lata nie przynosiły trwałego sukcesu. Założona i prowadzona przez Noskowskiego orkiestra,która dała swój inauguracyjny koncert 8 V [[1881]], upadła juz po roku, pomimo włączenia jej w struktury WTM i współpracy tak wybitnych solistów, jak [[Aleksander Michałowski]] i [[Stanisław Barcewicz]]. Nie przetrwały również długo ani kolejna orkiestra, utworzona w maju [[1886]], ani orkiestra amatorska, powstała w tym samym roku przy WTM - obie zorganizowane i prowadzone przez Noskowskiego. Przyczyną niepowodzeń były olbrzymie problemy finansowe, które zmusiły kompozytora do pokrywania niedoborów z własnej kieszeni, a w konsekwencji do poszukiwania zarobku w pisaniu muzyki do niezbyt wybrednych sztuk i adaptacji scenicznych, wystawianych w teatrzykach ogródkowych. To z kolei sprawiło, że Noskowski, po prawykonaniu swego ''III Kwartetu smyczkowego'' (4 maja [[1884]]), zarzucił na pewien czas ambitniejsze plany twórcze. Kolejnym punktem planu Noskowskiego była organizacja cotygodniowych koncertów kameralnych, zarówno w ramach działalności WTM, jak i poza nią, zwykle również z udziałem Michałowskiego i Barcewicza. Wobec szczupłości środków Noskowski sam występował na nich jako skrzypek, altowiolista, pianista, a nawet śpiewak, co niesłusznie uważano niekiedy za przejaw chęci promocji własnej osoby. Energia, z jaką podjął rozmaite wyzwania, i jego dość szorstkie obejście w kontaktach, przysporzyły mu wielu wrogów; z drugiej strony krytykowano go za przekształcanie niektórych wieczorów kameralnych w spotkania towarzyskie, a nawet zabawy taneczne, co istotnie czynił dla pozyskania dla WTM nowych członków, rekrutujących się z bogatszych warstw mieszczaństwa i domagających się rozrywki. Mimo tych kontrowersji i kilku poważnych kryzysów w działalności WTM, życie muzyczne Warszawy za sprawą Noskowskiego nabrało cech regularności, zaprezentowane zostały publicznie dzieła [[Adam Münchheimer|Adama Münchheimera]], [[Michał Hertz|Michała Hertza]], [[Władysław Żeleński|Władysława Żeleńskiego]], [[Ludwik Grossman|Ludwika Grossmana]], [[Eugeniusz Pankiewicz|Eugeniusza Pankiewicza]], [[Antoni Rutkowski|Antoniego Rutkowskiego]], [[Piotr Maszyński|Piotra Maszyńskiego]] i [[Ignacy Jan Paderewski|Ignacego Jana Paderewskiego]], zaś pozycja samego Noskowskiego w Warszawie pod koniec lat 80-ych ustabilizowała się.
 
Linia 45:
 
{{Romantyczna muzyka polska}}
 
{{Kontrola autorytatywna|VIAF=37181618|LCCN=n/85/6781|TYP=p}}
 
{{DEFAULTSORT:Noskowski, Zygmunt}}