Model standardowy: Różnice pomiędzy wersjami

'''Model Standardowystandardowy''' – [[teoria]] [[fizyka cząstek elementarnych|fizyki cząstek podstawowych]], zwanych też [[Cząstka elementarna|cząstkami elementarnymi]], które są podstawowymi składnikami każdej [[materia (fizyka)|materii]]. Opisuje trzy z czterech (z wyjątkiem [[grawitacja|grawitacji]]) [[oddziaływania podstawowe|oddziaływań podstawowych]]: [[oddziaływanie elektromagnetyczne]], [[oddziaływanie słabe]] i [[oddziaływanie silne]]. Sformułowana jest w języku [[matematyka|matematyki]], opisując relacjami matematycznymi zależności między elementami tej teorii. Opiera się na koncepcji [[pole Yanga-Millsa|pola Yanga-Millsa]].

Model Standardowystandardowy jest jedną z najważniejszych teorii współczesnej [[fizyka|fizyki]], jego podstawy teoretyczne zaczęto formułować w [[lata 70. XX wieku|latach 70. XX wieku]]. W latach 80. potwierdzono większość jego przewidywań doświadczalnie. [[4 lipca]] [[2012]] dwa niezależne zespoły naukowców z [[CERN]] ogłosiły, że wykryły nowy bozon charakteryzujący się cechami przypisywanymi [[bozon Higgsa|bozonowi Higgsa]]. W marcu 2013 roku potwierdzono, że odkryta cząstka jest rzeczywiście bozonem Higgsa, lecz potwierdzenie faktu, że jest to bozon Higgsa z Modelumodelu Standardowegostandardowego wymaga precyzyjnego pomiaru tempa rozpadu bozonu na inne cząstki i porównania wyników z przewidywaniami teorii.<ref>[http://home.web.cern.ch/about/updates/2013/03/new-results-indicate-new-particle-higgs-boson New results indicate that new particle is a Higgs boson] [dostęp: 17.03.2013]</ref>.

Model Standardowystandardowy zawarł w sobie, rozbudował, bądź wyjaśnił wcześniejsze teorie, takie jak teoria cząstek elementarnych (kształtująca się od początku XX wieku), [[mechanika kwantowa]], [[chromodynamika kwantowa]] czy [[teoria oddziaływań elektrosłabych|teoria elektrosłaba]] (łącząca oddziaływania elektromagnetyczne i słabe jako różne przejawy tego samego oddziaływania).

== Opis wniosków wynikających z Modelumodelu Standardowegostandardowego ==

|+ '''Fermiony w Modelumodelu Standardowymstandardowym'''

W Modelumodelu Standardowymstandardowym oddziaływania przenoszone są przez specjalne cząstki/pola (w mechanice klasycznej rolę medium stanowiło wyłącznie pole). Oddziaływanie polega na wytworzeniu lub pochłonięciu cząstki przenoszącej oddziaływanie.

Model Standardowystandardowy przewiduje też istnienie cząstki, która oddziałując z innymi cząstkami nadaje im masę – jest to [[bozon Higgsa]]. Jest to cząstka, której istnienie udało się potwierdzić doświadczalnie dopiero w 2012 roku. 4 lipca 2012 dwa niezależne zespoły naukowców z CERN ogłosiły, że wykryły nowy bozon charakteryzujący się cechami przypisywanymi bozonowi Higgsa. Ostateczne, niezależne wyniki, jak również wyniki pozbawione błędu statystycznego z ośrodka CERN ukazały się 31 lipca 2012 roku. Wyniki detektora CMS (ang. Compact Muon Solenoid) wskazują, że ma ona masę 125,3 ± 0,6 GeV/c²).

Model Standardowystandardowy jest potwierdzony doświadczalnie, lecz nie jest w pełni satysfakcjonujący z teoretycznego punktu widzenia<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = Perkins | imię = Donald H. | tytuł = Wstęp do fizyki wysokich energii | data = 2005 | wydawca = Wydawnictwo Naukowe PWN | miejsce = Warszawa | isbn = 83-01-14246-4 | strony = 12-13}}</ref>.

Fizycy budują nowe teorie próbujące rozszerzyć Modelmodel Standardowystandardowy np. [[Teorie wielkiej unifikacji]], [[supersymetria]], [[teoria superstrun|teorie strun]]. Następcą będzie być może [[Minimalnyminimalny Supersymetrycznysupersymetryczny Modelmodel Standardowy|Minimalny Standardowy Model Supersymetrycznystandardowy]].