Wikipedia

Kneset: Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
Addbot (dyskusja | edycje)
748 218 edycji
m Bot: Przenoszę 55 linków interwiki do Wikidata, znajdziesz je teraz w zasobie d:q133396
poprawa linków do ujedn. i przek., WP:SK, usunięcie nadmiarowych linków do dat
Linia 9:
|tytuł wiceprzewodniczącego = Przewodniczący Opozycji
|wiceprzewodniczący = [[Cypi Liwni]]
|struktura =
|liczba członków = 120
|stowarzyszenia =
|ordynacja = [[ordynacja proporcjonalna|proporcjonalna]]
|ostatnie wybory =
|grafika = Knesset building.jpg
|siedziba = [[Jerozolima]]
|commons =
|www = http://www.knesset.gov.il/index.html
}}
{{Polityka Izraela}}
'''Kneset''' ([[język hebrajski|hebr.]] הכנסת, ''Zgromadzenie'') −
[[parlament]] [[Izrael]]a. Siedziba znajduje się w [[Jerozolima|Jerozolimie]]. Jako [[władza ustawodawcza]] Kneset uchwala prawa, nadzoruje działalność [[rządRząd (prawo)|rządu]]u, ma władzę usunięcia [[Prezydenci Izraela|Prezydenta]] państwa, usunięcia [[Premierzy Izraela|premiera]] i jego rządu poprzez głosowanie braku zaufania oraz ogłoszenia wcześniejszych [[Wybory|wyborów]].
 
Parlament jest chroniony przez honorową ''Gwardię Knesetu''. Aktualnym przewodniczącym parlamentu jest [[Reuven Rivlin]].
Linia 29:
Parlament składa się z jednej izby, którą stanowi 120 deputowanych wybieranych na 4-letnią [[kadencja (politologia)|kadencję]].
 
Parlament obraduje w sumie przez 8 miesięcy w roku - podczas sesji letniej i zimowej. 30 [[Poseł|deputowanych]] lub rząd mogą zwołać parlament w nadzwyczajnych sprawach. Na sesjach odbywają się debaty generalne i głosowania dotyczące [[Polityka|polityki]] i działalności rządu, a także projektów legislacyjnych. Aby [[ustawa]] została zatwierdzona, projekt musi przejść przez trzy czytania w parlamencie. Ostatecznie ustawę podpisuje prezydent, premier i odpowiedni [[Minister (urząd)|minister]]. Ustawy publikowane są w izraelskim Dzienniku Ustaw - ''Reshemot''. Debaty parlamentu odbywają się w [[język hebrajski|języku hebrajskim]] i [[język arabski|arabskim]] przy zastosowaniu tłumaczeń symultanicznych.
 
W Knesecie w zasadzie nie ma wymaganego [[kworum]] - parlament przyjmuje ustawy w składzie jaki jest na sali. Decyzje podejmuje się poprzez głosowanie parlamentarną większością. Każda [[ustawa]] może być przyjęta poprzez zwykłą większość, nawet taka, która koliduje z [[Ustawa Zasadnicza Izraela|Ustawą Zasadniczą Izraela]]. Każda przegłosowana ustawa musi być podpisana przez prezydenta, który nie ma prawa [[weto|weta]]. Knesset jest upoważniony do usunięcia ze stanowiska prezydenta państwa, może również zdecydować o wcześniejszych wyborach.
Linia 44:
Przed wyborami parlamentarnymi w Izraelu odbywają się wewnętrzne wybory w poszczególnych [[Partia polityczna|partiach politycznych]] i listach wyborczych, które pokazują, kto ewentualnie zajmie konkretne miejsca w parlamencie i rządzie po wyborach. W praktyce do rządu wchodzą osoby z pierwszych miejsc na liście zwycięskiej partii.
 
Nigdy w historii izraelskiego parlamentaryzmu nie zdarzyło się, żeby któraś z partii zdobyła [[bezwzględnaWiększość większośćbezwzględna|bezwzględną większość]]. Wszystkie rządy musiały powstawać na zasadzie zawieranych koalicji, często z małymi ugrupowaniami politycznymi mającymi kilka mandatów. Zawarta w ten sposób koalicja musi dysponować przynajmniej 61 miejscami w Knesecie. Wymusza to na zwycięskiej partii podejmowanie dziwnych sojuszy i prowadzenie polityki kompromisu. W ten sposób małe polityczne ugrupowania mogą wetować i dyktować warunki ważnych decyzji politycznych podejmowanych w państwie.
 
Taka sytuacja kilka razy umożliwiła prawicowym ekstremistycznym działaczom zablokowanie inicjatyw pokojowych. Nie dopuszczono także do rozdzielenia państwa od [[Judaizm|religii]].
Linia 57:
Początki izraelskiego parlamentaryzmu sięgają [[Zgromadzenie Reprezentantów (Mandat Palestyny)|Zgromadzenia Reprezentantów]], które zostało utworzone w 1920 w brytyjskim [[Palestyna (mandat)|Mandacie Palestyny]].
 
Pierwsze posiedzenie Knesetu odbyło się [[14 lutego]] [[1949]] w budynku [[Agencja Żydowska|Agencji Żydowskiej]] w [[Jerozolima|Jerozolimie]]. W pierwszym parlamencie znalazło się 3 członków [[Arabowie|arabskiej]] mniejszości narodowej mieszkającej w Izraelu.
 
W następnych parlamentach zawsze znajdowała się grupa deputowanych z arabskiej mniejszości. Ich stosunkowo niewielka liczba wynika z małej frekwencji izraelskich Arabów w wyborach. W [[2001]] roku premier [[Ariel Szaron]] nominował pierwszego arabskiego [[Minister (urząd)|ministra]], Saleh Tarifa.
 
=== I KNESET (1949-1951) ===
Linia 70:
! Prezydent
|-
| [[25 stycznia]] [[1949]]
| Potrzebą chwili było stworzenie systemu prawnego umożliwiającego funkcjonowanie wszystkich instytucji nowego państwa [[Izrael]]. Z tego powodu pierwszy Kneset zajmował się głównie uchwaleniem podstawowych ustaw państwowych.
|
Linia 88:
! Prezydent
|-
| [[30 lipca]] [[1951]]
| Parlament wielokrotnie zajmował się problemem arabskich [[terroryzm|terrorystów]], którzy przenikali przez granicę Izraela i atakowali ludność cywilną. Wiele emocji wzbudziło aresztowanie przez [[Egipt]] izraelskiego statku ''"Bat Galim"'' (28 września [[1954]] r.), oraz odmowa Egiptu na przejazd izraelskich statków i ładunków przeznaczonych dla Izraela przez [[Kanał Sueski]].
 
Istotą izraelskiej [[Demokracja|demokracji]] jest związek pomiędzy państwem a religią. Bardzo często ten temat był omawiany podczas obrad drugiego Knesetu.
|
* [[Dawid Ben Gurion]]
* [[Mosze SzarettSzaret]]t
|
* [[Chaim Weizmann]]
Linia 110:
! Prezydent
|-
| [[26 lipca]] [[1955]]
| Okres kadencji trzeciego Knesetu został zakłócony [[Kryzys sueski|Kampanią Sueską]], która rozpoczęła się [[29 października]] [[1956]]. Bezpośrednią przyczyną rozpoczęcia tej wielkiej operacji wojskowej była egipska blokada morska portu [[Ejlat]], zamknięcie [[Kanał Sueski|Kanału Sueskiego]] dla izraelskich statków oraz nieustanne ataki arabskich [[Terroryzm|fedajnów]] ze [[Strefa Gazy|Strefy Gazy]] (okupowanej przez Egipt). Kampania Sueska została przeprowadzona w ścisłej współpracy z [[Francja|Francją]] i [[Wielka Brytania|Wielką Brytanią]].
 
[[29 października]] [[1957]] niezrównoważony emocjonalnie człowiek wrzucił na salę obrad parlamentu [[granat ręczny|granat]], którego wybuch zranił premiera [[Dawid Ben Gurion|Dawida Ben Guriona]] i kilku ministrów.
|
* [[Dawid Ben Gurion]]
Linia 130:
! Prezydent
|-
| [[3 listopada]] [[1959]]
| Najważniejszym wydarzeniem było pojmanie i sąd nad [[Narodowy socjalizm|nazistowskim]] zbrodniarzem wojennym [[Adolf Eichmann|Adolfem Eichmanem]].
 
Linia 150:
! Prezydent
|-
| [[15 sierpnia]] [[1961]]
| Piąty Kneset skoncentrował się nad nową polityką gospodarczą rządu. Podczas debat pojawiła się kwestia dyskryminacji na tle etnicznego pochodzenia.
 
Linia 172:
! Prezydent
|-
| [[1 listopada]] [[1965]]
| Najważniejszym wydarzeniem była [[Wojna sześciodniowa|Wojna Sześciodniowa]]. Po zakończeniu się walk, premier [[Lewi Eszkol]] ogłosił zjednoczenie Jerozolimy. Wojna Sześciodniowa i jej rezultaty miały poważny wpływ na pozycję Izraela na arenie międzynarodowej. Wszystkie kraje bloku wschodniego, poza [[Rumunia|Rumunią]], zerwały stosunki dyplomatyczne z Izraelem.
 
Po powstaniu [[Organizacja Wyzwolenia Palestyny|Organizacji Wyzwolenia Palestyny]] w jej nowej strukturze organizacyjnej, w [[1968]] roku rozpoczęła się fala [[Terroryzm|terroru]].
|
* [[Lewi Eszkol]]
Linia 193:
! Prezydent
|-
| [[28 października]] [[1969]]
| Najważniejszym wydarzeniem była [[Wojna Jom Kippur]], której wewnętrzne i międzynarodowe konsekwencje pojawiły się podczas ósmego Knesetu.
 
Linia 216:
! Prezydent
|-
| [[31 grudnia]] [[1973]]
| Podczas obrad ósmego Knesetu zaczęły ujawniać się poważne konsekwencje wewnętrzne Wojny Jom Kippur. [[1 kwietnia]] [[1974]] ''Komisja Agranata'' przedstawiła raport o przyczynach niepowodzeń podczas tej wojny. W 1974 podpisano z [[Syria|Syrią]] i Egiptem porozumienia o częściowym wycofaniu wojsk.
 
Zgromadzenie Ogólne [[Organizacja Narodów Zjednoczonych|ONZ]], przyrównało [[Syjonizm]] do [[Rasizm|rasizmurasizm]]u.
|
* [[Golda Meir]]
Linia 237:
! Prezydent
|-
| [[17 maja]] [[1977]]
| Był to pierwszy parlament, w którym lewicowe partie należące do [[Zjednoczenie Pracy|Zjednoczenia Pracy]] znalazły się w opozycji, a tworzony rząd był centro-prawicowy.
 
Najważniejszym wydarzeniem była wizyta egipskiego prezydenta [[Anwar Sadat|Anwara Sadata]] w Jerozolimie i jego przemówienie w Knesecie ([[20 listopada]] [[1977]]). Niespełna półtora roku później nastąpiło podpisanie porozumienia pokojowego między Izraelem a Egiptem.
 
Pod koniec kadencji [[Siły Powietrzne Izraela]] zaatakowały i zniszczyły reaktor atomowy w [[Irak]]u.
Linia 260:
! Prezydent
|-
| [[30 czerwca]] [[1981]]
| Najważniejszym wydarzeniem była [[Wojna libańska|"Operacja Pokój dla Galilei"]], która rozpoczęła się w czerwcu 1982. Operacja początkowo cieszyła się szerokim poparciem w Izraelu, jednak z upływem czasu wzrastał w siłę obóz opozycji. Kontrowersje nasiliły się po masakrze palestyńskich uchodźców w obozach Sabra i Szatilla, w pobliżu [[Bejrut]]u.
 
Linia 284:
! Prezydent
|-
| [[23 lipca]] [[1984]]
| W wyniku wyborów nastąpił w Izraelu polityczny pat. Nastąpiła równowaga sił pomiędzy prawicowo-religijnym blokiem a lewicowo-arabskim blokiem.
 
Linia 305:
! Prezydent
|-
| [[1 listopada]] [[1988]]
| Najważniejszym wydarzeniem była [[I wojna w Zatoce Perskiej|wojna]] w [[Zatoka Perska|Zatoce Perskiej]], trwające palestyńskie powstanie [[Intifada]] oraz początek procesu pokojowego z [[Palestyńczycy|Palestyńczykami]].
 
Linia 325:
! Prezydent
|-
| [[23 czerwca]] [[1992]]
| Najważniejszym wydarzeniem było podpisanie porozumienia z Palestyńczykami i traktatu pokojowego z [[Jordania|Jordanią]], a także zabójstwo premiera [[Icchak Rabin|Icchaka Rabina]].
|
Linia 345:
! Prezydent
|-
| [[29 maja]] [[1996]]
| Czternasty Kneset był pierwszym wybranym równolegle z bezpośrednimi wyborami premiera.
 
Liczne debaty dotyczyły tematu postępującego procesu pokojowego z Palestyńczykami. Kneset zajmował się również sprawami [[Gospodarka|gospodarczymi]]. Po kłopotach związanych z uchwaleniem budżetu na 1999, [[4 stycznia]] [[1999]] Kneset podjął decyzję o samorozwiązaniu się i ogłoszeniu wcześniejszych wyborów parlamentarnych.
|
* [[Beniamin Netanjahu]]
Linia 365:
! Prezydent
|-
| [[17 maja]] [[1999]]
| Jako wynik wyborów, w parlamencie pojawiły się dwie duże frakcje polityczne, co było korzystną zmianą po poprzednich, mocno rozdrobnionych Knesetach. Natychmiast po powstaniu rządu [[Ariel Szaron|Ariela Szarona]], Kneset przegłosował z inicjatywy rządu, unieważnienie bezpośredniego wyboru premiera.
 
Linia 387:
! Prezydent
|-
| [[28 stycznia]] [[2003]]
| Najważniejszym wydarzeniem była operacja wycofania żydowskich osadników ze [[Strefa Gazy|Strefy Gazy]]. W związku z tym, w parlamencie toczyły się burzliwe sesje.
|
Linia 406:
! Prezydent
|-
| [[28 marca]] [[2006]]
|
|
Linia 418:
== Siedziba Knesetu ==
Lokalizacja siedziby Knesetu zmieniła się kilkakrotnie zanim ostatecznie została przeniesiona na stałe do [[Jerozolima|Jerozolimy]]:
* [[14 lutego]] [[1949]] - pierwsze spotkanie konstytuanty w budynku [[Agencja Żydowska|Agencji Żydowskiej]] w Jerozolimie.
* od [[8 marca]] [[1949]] do grudnia [[1949]] - posiedzenia odbywały się w ''Kinie Essem'' w [[Tel Awiw-Jafa|Tel Awiwie]].
* od [[26 grudnia]] [[1949]] do marca [[1950]] - posiedzenia odbywały się w budynku [[Agencja Żydowska|Agencji Żydowskiej]] w Jerozolimie.
* od [[13 marca]] [[1950]] - tymczasowa siedziba w "Froumine Building" przy King George Street w Jerozolimie.
 
W [[1957]] Lord [[Rothschildowie|James De Rothschild]] poinformował premiera [[Dawid Ben Gurion|Dawida Ben Guriona]], że chce przekazać fundusze na budowę nowoczesnego budynku Knesetu. [[14 października]] [[1958]] odbyła się uroczystość wmurowania kamienia węgielnego pod nowy gmach.
 
* [[31 sierpnia]] [[1966]] Kneset przeprowadził się do swojej nowo wybudowanej stałej siedziby, przy Givat Ram w Jerozolimie.
 
== Zobacz też ==
* [[Plik:Flag_of_IsraelFlag of Israel.svg|22px]] [[Izrael]]
* [[Ustrój polityczny Izraela]]
* [[Partie polityczne Izraela]]
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/wiki/Kneset”