Karlizm: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m drobne redakcyjne |
|||
Linia 2:
[[Plik:Flag of New Spain.svg|thumb|200px|Flaga karlistów]]
'''Karlizm''' – zespół poglądów politycznych i społecznych, charakterystyczny dla [[Hiszpania|Hiszpanii]] [[XIX wiek|XIX]] i [[XX wiek|XX]] wieku. Karliści zmierzali do odtworzenia mocarstwowej Hiszpanii poprzez reformy konserwatywne, prokatolickie, decentralizacyjne, antyabsolutystyczne, antydemokratyczne i antyliberalne w duchu [[Legitymizm|legitymistycznym]]. Program ten nie był do końca spójny, rodził się stopniowo, w opozycji do poczynań kolejnych postępowych rządów [[Madryt|madryckich]].
Pierwotnie mianem karlistów określano zwolenników [[infant]]a [[Karol (V) Burbon|Don Carlosa, hrabiego Molina]], który – zgodnie z [[Prawo salickie|prawem salickim]], którym do tego czasu posługiwali się hiszpańscy [[Burbonowie]] – powinien
Przez cały [[XIX wiek]] zwolennicy Karola oraz jego potomków podejmowali zbrojne powstania oraz toczyli walkę w sferze [[metapolityka|metapolitycznej]]. Przez ten czas skupiali wokół siebie środowiska [[tradycjonalizm|tradycjonalistyczne]], które sprzeciwiały się przekształceniu Hiszpanii w [[monarchia konstytucyjna|monarchię konstytucyjną]], a następnie w [[republika|republikę]].
Podczas [[Hiszpańska wojna domowa|wojny domowej]] [[1936]]–[[1939]] karliści poparli [[Francisco Franco|gen. Franco]], tworząc zmilitaryzowane formacje, zwane [[requetés]] (ochotnicy). Karlistowskie ''requetés'' stanowiły jedną z trzech najważniejszych formacji wojskowych frankistów, obok [[Falanga (partia)|Falangi]] oraz jednostek czarnych [[muzułmanin|muzułmanów]] z [[Maroko|Maroka]]. Ponieważ gen. Franco obawiał się konfliktów między [[konserwatyzm|konserwatywnymi]] karlistami
Karliści byli zrzeszeni w tzw. ''Comunion Tradicionalista'' (Wspólnota Tradycjonalistyczna). Partia posiadała w okresie wojny domowej wpływy głównie na terenach wiejskich północy Hiszpanii, szczególnie w prowincji [[Nawarra (prowincja)|Nawarra]], wówczas jeszcze w połowie [[Baskowie|baskijskiej]], a także w części Starej Kastylii i w [[Katalonia|Katalonii]]. Na południu grupowała głównie inteligencję z [[Andaluzja|Andaluzji]].
Tradycyjnym nakryciem głowy karlistów był czerwony beret, którym często zastępowali hełm bojowy, pomimo
W [[1969]] gen. Franco ostatecznie przywrócił w Hiszpanii monarchię, doprowadzając do powołania na tron [[Jan Karol I Hiszpański|Jana Karola I]], który jednak nie reprezentował karlistowskiej linii dynastii Burbonów, gdyż ta wygasła po mieczu w [[1936]] ze śmiercią [[Alfons Karol (I) Burbon|Dona Alfonsa Karola]], po czym prawa karlistowskie przeszły, nie bez sprzeciwu innych pretendentów, na byłego króla [[Alfons XIII Hiszpański|Alfonsa XIII]] i jego potomków. Po śmierci gen. Franco karliści stracili jakiekolwiek wpływy polityczne. Pomimo tego do dziś nadal istnieje partia karlistowska – ''Comunión Tradicionalista Carlista''.
=== Zobacz też ===
* [[
* [[Tradycjonalistyczna Wspólnota Karlistowska (1986)]]
Linia 23:
* [http://www.legitymizm.org/ebp-karlizm Karlizm w „Encyklopedii Białych Plam”]
* Dr Jacek Bartyzel: [http://haggard.w.interia.pl/karlizm.html Karlizm].
* [http://www.requetes.com/ http://www.requetes.com/]
* [http://www.carlistas.es/ http://www.carlistas.es/]
[[Kategoria:Historia Hiszpanii]]
[[Kategoria:Doktryny polityczne]]
{{
| |||