Jaroslav Hašek: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
JarektBot (dyskusja | edycje)
m lit., int., drobne merytoryczne, drobne redakcyjne
Linia 26:
 
== Biografia ==
Po ukończeniu gimnazjum kształcił się w Akademii Handlowej. Początkowo praktykował w [[Drogeria|drogerii]], po ukończeniu nauki pracował w Banku Slavia. W tym czasie poznał środowisko czeskich [[Anarchizm|anarchistów]], przystał do [[bohema|bohemy]] oraz odbył wiele pieszych wędrówek (zwiedził m.in. [[Słowacja|Słowację]], [[Galicja (Europa Wschodnia)|Galicję]], [[Węgry]]). Pracował również jako sprzedawca psów. Publikować zaczął w 1903 roku. Do około 1905 rokur. należał do [[Grupa literacka|grupy literackiej]] zwanej "[[Anarchistyczni Burzyciele]]"<ref>{{cytuj książkę | nazwisko=Gazda | imię=Grzegorz | inni= | tytuł=Słownik europejskich kierunków i grup literackich XX wieku | data=2000 | wydawca=Wydawnictwo Naukowe PWN | miejsce=Warszawa | isbn=83-01-13181-0 | strony= 26}}</ref>. Od rokur. 1908 współpracował z [[Czasopismo|czasopismem]] ''Ženský obzor'' (Przegląd kobiecy), od 1910 [[redaktor naczelny]] [[Satyra|satyrycznego]] periodyku ''Svět zvířat'' (Świat zwierząt), od 1911 współpracownik ''Českého slova'' (Czeskiego słowa). Publikował także w pismach ''Pochodně'', ''Humoristické listy'', anarchistycznych ''Chuďas'', ''Komuna'', ''Nová Omladina'' i innych. Doświadczenia z pracy zawodowej odnaleźć można na kartach powieści ''Dobry wojak Szwejk i inne osobliwe historyjki'' (''Dobrý voják Švejk a jiné podivné historky''). Uznaje się, że umieszczona w niej opowieść jednorocznego ochotnika Marka na temat absurdalnych publikacji w ''Świecie zwierząt'' o nieistniejących gatunkach, to żarty, na jakie pozwalał sobie Hašek. Skutkiem tych publikacji pisarz utracił stanowisko redaktora naczelnego ''Świata zwierząt''czasopisma.
 
W 1910 roku zawarł związek małżeński z Jarmilą Mayerovą. W 1911 roku współtworzył Partię Umiarkowanego Postępu w Granicach Prawa, będącą swego rodzaju [[Polityka|polityczną]] mistyfikacją ośmieszającą [[Demokracja|demokratyczne]] procedury (Hašek był nawet kandydatem partii na starostę praskiego). W tym samym roku, w serii opowiadań, stworzył postać "dobrego wojaka" Szwejka.
 
W 1915 roku wstąpił do [[Armia Austro-Węgier|wojska austriackiego]] jako [[jednoroczny ochotnik]]. Rozpoczął roczny kurs [[Oficer (wojsko)|oficerski]] w szkole oficerskiej w [[Czeskie Budziejowice|Czeskich Budziejowicach]]. Ze szkoły został jednak wkrótce wydalony i trafił do 11 kompanii marszowej 91 pułku budziejowickiego, a z nią w czerwcu 1915 roku został wysłany na front wschodni do Galicji. Nie widząc sensu walki za monarchię [[Austro-Węgry|austro-węgierską]], dał się schwytać i trafił do obozu jenieckiego w [[Imperium Rosyjskie|Rosji]]. Od czerwca 1916 rokur. był ochotnikiem [[Korpus Czechosłowacki|Korpusu Czechosłowackiego]] w [[Kijów|Kijowie]]. Ze względu na zły stan zdrowia został pisarzem pułkowym, a następnie odkomenderowano go z powrotem do Kijowa do redakcji pisma ''Čechoslovan''. Po wybuchu [[rewolucja październikowa|rewolucji październikowej]], w 1918 roku wstąpił do [[Armia Czerwona|Armii Czerwonej]] w [[Moskwa|Moskwie]] i do czeskiej partii socjaldemokratycznej (bolszewików). Był [[Politruk|komisarzem politycznym]] i dziennikarzem. W 1920 rokur. ponownie zawarł związek małżeński z [[Rosjanie|Rosjanką]] Aleksandrą Grigorjewną Lwową (''Szura''), nie rozwiązując jednak formalnie poprzedniego związku.
 
Oddelegowany przez [[Komunizm|komunistów]], w listopadzie 1920 rokur. wrócił do [[Czechosłowacja|Czechosłowacji]], gdzie groziło mu śledztwo w sprawie o [[bigamia|bigamię]] i [[Dezercja|dezercję]]. W kraju poświęcił się [[Literatura|literaturze]]. W 1921 opublikował pierwszy tom antywojennej książki ''[[Przygody dobrego wojaka Szwejka|Przygody dobrego wojaka Szwejka podczas wojny światowej]]'' (''Osudy dobrého vojáka Švejka za světové války''). Dokończenie czwartego tomu przerwała śmierć autora w 1923 roku. Książka przyniosła autorowi wielką sławę i na stałe weszła do kanonu nie tylko literatury, ale i [[Kultura masowa|popkultury]]. Na długie dziesięciolecia wizerunek głównego bohatera ukształtowały ilustracje jej pierwszych wydań w wykonaniu [[Josef Lada|Józefa Lady]].
 
== Twórczość (wybór) ==
* ''Majowe okrzyki'' (współautorstwo tomika wierszy)
* ''Kłopoty pana WtedyTenkrata'' (''UtrpeníTrampoty pana Tenkráta'', 1912);
* ''Dobry wojak Szwejk i inne osobliwe historyjki'' (''Dobrý voják Švejk a jiné podivné historky'', 1912);
* ''Mój handel psami'' (''MujMůj obchódobchod se psy'', 1915);
* ''Dobry wojak Szwejk w niewoli'' (''Dobry vojak Svejk v zajeti'', 1917);
* ''[[Przygody dobrego wojaka Szwejka|Przygody dobrego wojaka Szwejka podczas wojny światowej]]'' (''Osudy dobrého vojáka Švejka za světové války'', 1921-1923);