Typ widmowy M: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m inne znaczenia
lit., int.
Linia 23:
[[Ewolucja gwiazd]] wyprowadza gwiazdy podobne do Słońca i te o większej masie poza ciąg główny, gdzie wiele z nich staje się czerwonymi olbrzymami lub nadolbrzymami. Są to gwiazdy o wielkich rozmiarach (olbrzymy przeciętnie od 20 do 100 {{promień Słońca}}, nadolbrzymy przeciętnie od 200 do 800 R<sub>☉</sub>) i bardzo dużej jasności, ale niekoniecznie o dużej masie. W pełni konwektywne czerwone karły nie przekształcają się w olbrzymy{{r|Reid37}}, ale gwiazdy o masach od 0,4 M<sub>☉</sub>{{r|late}} (w tym Słońce) stają się na późnym etapie rozwoju czerwonymi olbrzymami. Z kolei gwiazdy o masach ponad 20 M<sub>☉</sub> mogą w ogóle nie stać się czerwonymi nadolbrzymami, tylko przekształcić w [[Gwiazda Wolfa-Rayeta|gwiazdy Wolfa-Rayeta]] zanim zakończą życie jako [[supernowa]].
 
Rozdęte atmosfery czerwonych olbrzymyolbrzymów i nadolbrzymów charakteryzuje bardzo niska gęstość i ciążenie. Większość czerwonych olbrzymów prowadzi syntezę wodoru w [[Hel (pierwiastek)|hel]] w otoczce [[Zdegenerowana materia|zdegenerowanego]] helowego jądra, są to gwiazdy gałęzi czerwonych olbrzymów (RGB). Czerwonymi olbrzymami są także gwiazdy [[Gwiazda AGB|asymptotycznej gałęzi olbrzymów]] (AGB), prowadzące syntezę helu w otoczce [[tlen]]owo-[[Węgiel (pierwiastek)|węglowego]] jądra i gwiazdy, w których zachodzi synteza helu w węgiel w [[Proces 3-α|potrójnym procesie α]].
 
== Znane obiekty ==
Do typu widmowego M należą gwiazdy reprezentujące bardzo szeroki zakres rozmiarów, jasności i mas. [[VY Canis Majoris]] (M2,5-5){{r|SimbadVY}} jest [[hiperolbrzym]]em, jedną z [[Lista najjaśniejszych gwiazd według jasności absolutnej|najjaśniejszych]] gwiazd naszej Galaktyki, 500 tysięcy razy jaśniejszą niż Słońce i o ok. 2000 razy większym promieniu{{r|Herschel}}.
Słabo świecący układ podwójny [[PPl 15]] (M6,5) w stosunkowo bliskiej Ziemi [[Plejady|gromadzie Plejad]] ma [[Obserwowana wielkość gwiazdowa|obserwowaną wielkość gwiazdową]] 22,46{{magnitudo}} w zakresie widzialnym{{r|Simbad15}}). Charakteryzują go dosyć wyraźne linie widmowe [[Lit (pierwiastek)|litu]], co świadczy, że układ tworzą dwa brązowe karły; mają one masy 0,065 i 0,059 {{masa Słońca}}{{r|Reid65}}. Obiekty te mają zbyt małą masę, aby zainicjować syntezę wodoru i stać się gwiazdami.
 
== Zobacz też ==